Odpowiedzialność podatkowa nabywcy nieruchomości

Stosownie do art. 112 ustawy – Ordynacja podatkowa nabywca składników majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą (jeżeli ich wartość w dniu zbycia wynosi co najmniej 15 000 zł) odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem (zbywcą) za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością. Składnikami majątku związanymi z prowadzoną działalnością gospodarczą są aktywa trwałe w rozumieniu przepisów ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.), z wyłączeniem należności długoterminowych, udzielonych pożyczek i długoterminowych rozliczeń międzyokresowych. Przez aktywa trwałe – w myśl art. 3 pkt 13 tej ustawy – należy rozumieć aktywa, które nie są zaliczane do aktywów obrotowych w rozumieniu art. 3 pkt 18 tej ustawy. Nieruchomość stanowiącą własność podatnika (zbywcy) – jako aktywa trwałe – można więc zaliczyć do składników jego majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Ponieważ zakres odpowiedzialności nabywcy jest ograniczony do wartości nabytego składnika majątku, więc należy się zastanowić, w jaki sposób ją określić. Problem ten był przedmiotem rozstrzygnięcia zawartego w piśmie Izby Skarbowej w Gdańsku z 30 grudnia 2004 r., nr OR/005-0006/04 (opublikowanego na stronie internetowej Ministerstwa Finansów: www.mofnet.gov.pl). Stosownie do stanowiska izby: „Wartość tę – jako granicę odpowiedzialności osoby trzeciej – należy ustalić na dzień zbycia – nabycia, gdyż:

a) nabywca już w dniu nabycia powinien znać górną granicę swojej odpowiedzialności,

b) nie powinny obciążać nabywcy ewentualne ulepszenia rzeczy, podnoszące jej wartość,

c) obniżenie wartości rzeczy nie powinno skutkować ograniczeniem możliwości zaspokojenia wierzyciela”.

Wartość nabytego składnika majątku powinna odpowiadać jego wartości rynkowej. Ustalenie tej wartości – „zgodnie z art. 154 i nast. ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn.zm.) – należy do rzeczoznawcy majątkowego, który dokonując wyceny na piśmie w formie operatu szacunkowego uwzględnia w szczególności: cel wyceny, rodzaj i położenie nieruchomości, przeznaczenie w planie miejscowym, stopień wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej, stan jej zagospodarowania oraz dostępne dane o cenach, dochodach i cechach nieruchomości podobnych. Ponadto, stosownie do § 38 rozporządzenia Rady Ministrów z 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzenia operatu szacunkowego (Dz.U. Nr 207, poz. 2109), przy określeniu wartości nieruchomości uwzględnia się obciążenia nieruchomości ograniczonymi prawami rzeczowymi (w tym – hipotekami), jeżeli wpływają one na zmianę tej wartości. Przy określaniu wartości nieruchomości obciążonej ograniczonym prawem rzeczowym jej wartość pomniejsza się o kwotę odpowiadającą wartości tego prawa, równej zmianie wartości nieruchomości, spowodowanej następstwem ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego”.