Jak zaewidencjonować pożyczki mieszkaniowe udzielane pracownikom z ZFŚS

Fakt udzielenia pożyczki z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych nie skutkuje powstaniem przychodu u pracownika. Przychód ten pojawi się w momencie, gdy firma zdecyduje się umorzyć pracownikowi (w całości lub w części) pożyczkę. Podatkowa wartość przychodu będzie równa kwocie umorzenia. Ponadto pożyczki udzielane pracownikom ze środków ZFŚS nie podlegają opodatkowaniu VAT. Szczegóły wraz z ewidencją na przykładzie liczbowym przedstawiamy w uzasadnieniu.

Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych wśród różnych usług świadczonych na rzecz pracowników przewiduje również udzielanie zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe (art. 2 ust. 1 ustawy o ZFŚS). Należy jednak zawsze pamiętać, że:

• przyznawanie jakichkolwiek ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z tego funduszu (art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS),

• zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z ZFŚS oraz zasady przeznaczania środków następują na podstawie opracowanego regulaminu wewnętrznego jednostki (w regulaminie musi się zatem znaleźć zapis dotyczący sytuacji umarzania częściowego lub całkowitego pożyczek mieszkaniowych udzielonych pracownikom przedsiębiorstwa).

Sam fakt udzielenia pożyczki przez pracodawcę nie stanowi przychodu pracownika podlegającego opodatkowaniu. Dopiero fakt częściowego lub całkowitego umorzenia pożyczki udzielonej ze środków ZFŚS będzie traktowany podatkowo jako przychód ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych, określony w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kwota tego przychodu równa jest wartości pożyczki, jaką pracodawca zdecydował się umorzyć pracownikowi. Oznacza to, że pracodawca jest zobowiązany naliczyć podatek dochodowy od osób fizycznych od kwoty umorzonej pożyczki w miesiącu, w którym nastąpiło umorzenie.

To właśnie zakład pracy (płatnik) jest obowiązany do pobrania zaliczki na podatek dochodowy i wykazania jej w deklaracji PIT-4, a po zakończeniu roku w informacji PIT-11 (jeśli oczywiście pracownik nie zwrócił się do zakładu pracy o to, aby zakład dokonał rocznego rozliczenia podatku w jego imieniu).

Udzielane pożyczki mieszkaniowe mogą być oprocentowane. W związku z tym może powstać pytanie, czy odsetki te będą przychodem dla pracodawcy i będą podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. W kwestii tej wypowiedział się 10 października 2004 r. Podkarpacki Urząd Skarbowy (sygn. PUS.II/443/239/2004) stwierdzając, że: (…) środkami funduszu są odsetki od jego środków oraz wpływy z oprocentowania pożyczek udzielonych na cele mieszkaniowe. Nie stanowią one przychodu pracodawcy z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej i dla celów podatku dochodowego od osób prawnych nie są kwalifikowane jako przychody podlegające opodatkowaniu.