REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy nieściągalne wierzytelności są kosztem podatkowym

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Spółka prowadzi działalność handlową na terenie całego kraju. Wielu z jej kontrahentów zalega z zapłatą umówionych kwot. Wszystkie wierzytelności są kierowane na drogę sądową, a następnie do egzekucji. Czy nieściągnięte w egzekucji kwoty są dla spółki kosztem podatkowym?
W jednym przypadku spółka otrzymała postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na to, że z egzekucji nie zostanie uzyskana suma wyższa od kosztów egzekucyjnych. Czy jest to postanowienie o nieściągalności, o którym mówią przepisy?
Zdarza się, że spółka występuje przeciwko dłużnikowi z powództwem o zapłatę tylko części wierzytelności. Czy, posiadając w takiej sytuacji postanowienie o umorzeniu postępowania w odniesieniu do części należności, może zaliczyć do kosztów również tę część wierzytelności, w stosunku do której, z uwagi na oszczędność kosztów, nie prowadzono postępowania egzekucyjnego?

RADA

Wierzytelności nieściągalne będą kosztem uzyskania przychodów spółki tylko pod warunkiem ich uprzedniego zaliczenia do przychodów należnych oraz właściwego udokumentowania ich nieściągalności. Postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, z uwagi na fakt, że jest oczywiste, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych, jest postanowieniem o nieściągalności w myśl ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Dowodem do uznania całej wierzytelności za nieściągalną będzie postanowienie o nieściągalności części wierzytelności wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego. Szczegóły w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

Kosztów podatkowych nie stanowią wierzytelności odpisane jako nieściągalne, z wyjątkiem takich wierzytelności nieściągalnych, które zostały uprzednio zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana zgodnie z art. 16 ust. 2 updop. Z powyższych uregulowań wynika, że zaliczenie nieściągalnej wierzytelności w ciężar kosztów uzyskania przychodów możliwe jest tylko wtedy, gdy zostaną spełnione łącznie dwa warunki:
• wierzytelności te musiały być wcześniej zaliczone do przychodów należnych,
• nieściągalność tych wierzytelności zostanie odpowiednio udokumentowana.

Co istotne, ze względu na brak podstaw prawnych do zaliczenia podatku od towarów i usług, jako przychodu należnego, do kosztów podatkowych zaliczymy wierzytelność spełniającą powyższe warunki w kwocie netto.

Z kolei wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana, to takie wierzytelności, których nieściągalność została potwierdzona:
1) postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
2) postanowieniem sądu o:
  a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek masy niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego, lub
  b) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność, o której mowa w lit. a), lub
  c) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo
3) protokołem sporządzonym przez podatnka, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem przewidywanej wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Z wymienionych przepisów jednoznacznie wynika, że aby zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności nieściągalne, podatnik musi ich nieściągalność udokumentować w jednej z wymienionych form. Jest to katalog zamknięty i niedopuszczalne jest zaliczanie do kosztów takich wierzytelności, których nieściągalność została udowodniona w inny sposób.

Postanowienie o nieściągalności
Termin „postanowienie o nieściągalności” jest terminem prawa podatkowego, nie zaś terminem ustanowionym przez przepisy regulujące problematykę postępowania egzekucyjnego. Nie jest zatem konieczne, by zwrot ten znalazł się w dosłownym brzmieniu w sentencji lub też samym tytule postanowienia. Każde postanowienie organu postępowania egzekucyjnego, stwierdzające nieistnienie majątku, z którego może być zaspokojona egzekwowana wierzytelność (lub jego istnienie, w sytuacji gdy jego wartość nie przewyższa kosztów postępowania egzekucyjnego), jest postanowieniem o nieściągalności w znaczeniu przepisów prawa podatkowego. Tezę tę potwierdza m.in. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Skierniewicach. W postanowieniu z 28 lutego 2006 r. w sprawie interpretacji przepisów prawa podatkowego, nr US.I.1-415/13/05/EB, stwierdza, że: normujący postępowanie egzekucyjne Kodeks postępowania cywilnego nie zna – jako odrębnego typu kategorii – postanowień o nieściągalności. Należy jednak przyjąć, że postanowienie o nieściągalności, w rozumieniu przepisów podatkowych, to takie postanowienie, z którego treści w sposób jednoznaczny wynika, że dłużnik nie ma majątku, z którego mogłaby być egzekwowana wierzytelność.

WAŻNE!
Każde postanowienie organu postępowania egzekucyjnego, stwierdzające nieistnienie majątku, z którego może być zaspokojona egzekwowana wierzytelność, jest postanowieniem o nieściągalności w znaczeniu przepisów prawa podatkowego.

Bezskuteczność egzekucji wobec części wierzytelności
Orzeczenie o bezskuteczności egzekucji względem części wierzytelności jest wystarczające do stwierdzenia, że cała wierzytelność jest nieściągalna. Postanowienie takie stwierdza niewypłacalność dłużnika, co dla wierzyciela oznacza nieściągalność pozostałej części wierzytelności.

Stanowisko to potwierdza treść pisma Ministra Finansów z 3 listopada 1999 r., nr PB3-2099-IP-722-314/99. W piśmie stwierdzono, że gdy podatnik wystąpi do organu postępowania egzekucyjnego o egzekucję jedynie części ustalonej wierzytelności, postanowienie o nieściągalności tej części powoduje, że całą wierzytelność można uznać za nieściągalną. Dowodem do uznania całej wierzytelności za koszty uzyskania przychodów będzie zatem postanowienie o nieściągalności części wierzytelności wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego.

Należy także pamiętać, że zgodnie z wyjaśnieniem zawartym w piśmie Ministerstwa Finansów z 30 listopada 1995 r., nr PO 4/AS-722-837/95, podstawą do zaliczenia w ciężar kosztów uzyskania przychodów wierzytelności nieściągalnej nie może być postanowienie o umorzeniu postępowania, jak i inne postanowienia organów egzekucyjnych, z treści których nie wynika jednoznacznie, iż podstawą nieściągalności wierzytelności był brak majątku dłużnika.

PRZYKŁAD
Do przychodów 2005 r. spółka zaliczyła przysługującą jej wobec kontrahenta wierzytelność w wysokości 120 000 zł. Wobec odmowy zapłaty przez kontrahenta tej sumy wierzytelność została skierowana na drogę sądową, a następnie do postępowania egzekucyjnego. Spółka nie złożyła jednak w wymaganym czasie odpowiednich dokumentów, wobec czego postępowanie egzekucyjne zostało umorzone z mocy prawa. Jednocześnie inny kontrahent zalegał wobec spółki z zapłatą sumy 20 000 zł. Spółka, przewidując trudności ze ściągnięciem wierzytelności, nie zaliczyła jej do przychodów należnych 2005 r. W toku postępowania egzekucyjnego wierzytelność ta nie została zaspokojona, zaś postępowanie egzekucyjne zostało umorzone z powodu braku majątku dłużnika. Spółka uzyskała postanowienie o nieściągalności wierzytelności, które zostało uznane przez nią jako odpowiadające stanowi faktycznemu.

Spółka nie ma prawa zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów żadnej z powyższych niezaspokojonych wierzytelności. W pierwszym przypadku nieściągalność wierzytelności nie została uprawdopodobniona w wymagany sposób (postępowanie egzekucyjne zostało umorzone, jednak nie z powodu braku majątku dłużnika), w związku z czym spółce nie przysługuje prawo do zaliczenia jej do kosztów podatkowych, nawet pomimo faktu wcześniejszego zaliczenia jej do przychodów należnych. W drugim przypadku nieściągalność wierzytelności została, co prawda, uprawdopodobniona we właściwy sposób, jednak spółka nie spełniła wymogu uprzedniego zaliczenia wierzytelności do przychodów należnych.

• art. 16 ust. 1 pkt 25 i ust. 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 183, poz. 1353
• art. 824 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego – j.t. Dz.U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 104, poz. 711

Marcin Gawlik
konsultant podatkowy
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Księgowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Firmy niegotowe na KSeF. Tylko 5230 przedsiębiorstw korzysta z systemu – czas ucieka. [DANE MF]

Z danych udostępnionych przez Ministerstwo Finansów wynika, że do 5 marca 2025 roku z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) skorzystało zaledwie 5230 firm. To oznacza, że w ciągu ponad trzech lat działania systemu zdecydowało się na niego jedynie kilka tysięcy przedsiębiorców. Tymczasem za 9 miesięcy korzystanie z KSeF stanie się obowiązkowe – a to oznacza prawdziwą rewolucję dla księgowości w Polsce.

Prof. Modzelewski do premiera Tuska: narzucanie KSeF-u i faktur ustrukturyzowanych wszystkim podatnikom VAT nie jest deregulacją gospodarki; ten pomysł powinien trafić do kosza

W dniu 12 kwietnia br. Ministerstwo Finansów potwierdziło zamiar wdrożenia w 2026 roku obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur i obligatoryjnego stosowania faktur ustrukturyzowanych przez wszystkich podatników VAT. Prof. dr hab. Witold Modzelewski apeluje do Pana Premiera Donalda Tuska: „Wierzę, że jako liberał traktuje Pan potrzebę deregulacji gospodarki zupełnie poważnie. Nie należy ulegać lobbystom, którzy chcą zarobić na dezorganizacji systemu fakturowania. Pomysł faktur ustrukturyzowanych powinien trafić definitywnie do kosza.”

Można przekazać 1,5% podatku rolnego - w 2025 r. pierwszy raz. Są dwie uprawnione organizacje

W komunikacie z 16 kwietnia 2025 r. Ministerstwo Finansów poinformowało, że w 2025 roku podatnicy podatku rolnego mogą przekazać 1,5 tego podatku na rzecz Krajowego Związku Rewizyjnego Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych lub OPZZ Rolników i Organizacji Rolniczych. Jakie są warunki tego przekazania?

PIT 2025: 15 najczęstszych błędów w rocznym zeznaniu podatkowym. Bądź mądry przed szkodą!

Złożenie corocznej deklaracji PIT to podstawowy zakres komunikacji podatnika z administracją skarbową. Warto zadbać, by przebiegła ona w sposób optymalny i nie nastręczała niespodziewanych nieprzyjemności. Dlatego też przedstawiamy zestawienie najczęstszych błędów, przed którymi można się uchronić, korzystając z poniższych podpowiedzi.

REKLAMA

7 skutków spadających stóp procentowych NBP. Już w maju 2025 r. RPP rozpocznie cykl obniżek?

Tańsze i łatwiej dostępne kredyty to tylko część skutków cięć stóp procentowych NBP. Polityka monetarna to miecz obosieczny. W momencie, w którym kredytobiorcy cieszą się z niższych rat, to posiadacze oszczędności mają problem ze znalezieniem solidnie oprocentowanego depozytu. Widmo niższych stóp procentowych oznacza też, że w dół pójść może oprocentowanie detalicznych obligacji skarbowych, a zakup mieszkania na wynajem może znowu odzyskać swój blask.

Korekta zeznania podatkowego PIT. Jak to zrobić i do kiedy jest na to czas?

Do końca roku 2030 podatnicy mają prawo składać korekty zeznań PIT za rok 2024. Błędy w deklaracjach podatkowych zdarzają się zarówno na niekorzyść podatnika (np. pominięcie ulgi, o której się nie wiedziało), jak i na niekorzyść fiskusa (np. pominięcie źródła przychodów, o którym się zapomniało). Złożenie korekty zeznania nie wymaga uzasadnienia, a skorygować można nawet taką deklarację, która z upływem 30 kwietnia 2025 r. została bez udziału podatnika automatycznie zatwierdzona w usłudze Twój e-PIT.

Pilne! Będzie nowelizacja ustawy o KSeF, znamy projekt: jakie zmiany w obowiązkowym e-fakturowaniu

Ministerstwo Finansów opublikowało długo wyczekiwany projekt nowelizacji ustawy o VAT, regulujący obowiązek stosowania faktur ustrukturyzowanych. Wraz z nim udostępniono również oficjalną „mapę drogową” wdrożenia Krajowego Systemu e-Faktur – KSeF.

Ewidencje VAT oszustów i uczciwych podatników niczym się nie różnią. Jak systemowo zablokować wzrost zwrotów VAT? Prof. Modzelewski: jest jeden sposób

Jedyną skuteczną barierą systemową dla prób wyłudzenia zwrotów jest uzależnienie wpływów zwrotów od zastosowania przez podatnika mechanizmu podzielonej płatności w stosunku do kwot podatku naliczonego, który miałby być zwrócony – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

REKLAMA

Obowiązkowy KSeF 2026 - MF pokazało najnowszy harmonogram. KSeF 2.0, integracja i testy, tryb offline24, faktury masowe, certyfikat wystawcy faktury i więcej szczegółów

W komunikacie z 12 kwietnia 2025 r. Ministerstwo Finansów przedstawiło aktualny stan projektu rozwiązań prawnych, technicznych i biznesowych oraz plan wdrożenia (harmonogram) obowiązkowego systemu KSeF. Można jeszcze do 25 kwietnia 2025 r. zgłaszać do Ministerstwa uwagi i opinie do projektu pisząc maila na adres sekretariat.PT@mf.gov.pl.

Cyfrowe narzędzia dla księgowych. Kiedy warto zmienić oprogramowanie księgowe?

Nowoczesne narzędzia dla księgowych. Na co zwracać uwagę przy zmianie oprogramowania księgowego? Według raportów branżowych księgowi spędzają nawet 50 proc. czasu na czynnościach, które mogłyby zostać usprawnione przez nowoczesne technologie.

REKLAMA