REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy nieściągalne wierzytelności są kosztem podatkowym

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Spółka prowadzi działalność handlową na terenie całego kraju. Wielu z jej kontrahentów zalega z zapłatą umówionych kwot. Wszystkie wierzytelności są kierowane na drogę sądową, a następnie do egzekucji. Czy nieściągnięte w egzekucji kwoty są dla spółki kosztem podatkowym?
W jednym przypadku spółka otrzymała postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na to, że z egzekucji nie zostanie uzyskana suma wyższa od kosztów egzekucyjnych. Czy jest to postanowienie o nieściągalności, o którym mówią przepisy?
Zdarza się, że spółka występuje przeciwko dłużnikowi z powództwem o zapłatę tylko części wierzytelności. Czy, posiadając w takiej sytuacji postanowienie o umorzeniu postępowania w odniesieniu do części należności, może zaliczyć do kosztów również tę część wierzytelności, w stosunku do której, z uwagi na oszczędność kosztów, nie prowadzono postępowania egzekucyjnego?

RADA

Wierzytelności nieściągalne będą kosztem uzyskania przychodów spółki tylko pod warunkiem ich uprzedniego zaliczenia do przychodów należnych oraz właściwego udokumentowania ich nieściągalności. Postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, z uwagi na fakt, że jest oczywiste, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych, jest postanowieniem o nieściągalności w myśl ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Dowodem do uznania całej wierzytelności za nieściągalną będzie postanowienie o nieściągalności części wierzytelności wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego. Szczegóły w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

Kosztów podatkowych nie stanowią wierzytelności odpisane jako nieściągalne, z wyjątkiem takich wierzytelności nieściągalnych, które zostały uprzednio zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana zgodnie z art. 16 ust. 2 updop. Z powyższych uregulowań wynika, że zaliczenie nieściągalnej wierzytelności w ciężar kosztów uzyskania przychodów możliwe jest tylko wtedy, gdy zostaną spełnione łącznie dwa warunki:
• wierzytelności te musiały być wcześniej zaliczone do przychodów należnych,
• nieściągalność tych wierzytelności zostanie odpowiednio udokumentowana.

Co istotne, ze względu na brak podstaw prawnych do zaliczenia podatku od towarów i usług, jako przychodu należnego, do kosztów podatkowych zaliczymy wierzytelność spełniającą powyższe warunki w kwocie netto.

Z kolei wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana, to takie wierzytelności, których nieściągalność została potwierdzona:
1) postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
2) postanowieniem sądu o:
  a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek masy niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego, lub
  b) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność, o której mowa w lit. a), lub
  c) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo
3) protokołem sporządzonym przez podatnka, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem przewidywanej wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Z wymienionych przepisów jednoznacznie wynika, że aby zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności nieściągalne, podatnik musi ich nieściągalność udokumentować w jednej z wymienionych form. Jest to katalog zamknięty i niedopuszczalne jest zaliczanie do kosztów takich wierzytelności, których nieściągalność została udowodniona w inny sposób.

Postanowienie o nieściągalności
Termin „postanowienie o nieściągalności” jest terminem prawa podatkowego, nie zaś terminem ustanowionym przez przepisy regulujące problematykę postępowania egzekucyjnego. Nie jest zatem konieczne, by zwrot ten znalazł się w dosłownym brzmieniu w sentencji lub też samym tytule postanowienia. Każde postanowienie organu postępowania egzekucyjnego, stwierdzające nieistnienie majątku, z którego może być zaspokojona egzekwowana wierzytelność (lub jego istnienie, w sytuacji gdy jego wartość nie przewyższa kosztów postępowania egzekucyjnego), jest postanowieniem o nieściągalności w znaczeniu przepisów prawa podatkowego. Tezę tę potwierdza m.in. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Skierniewicach. W postanowieniu z 28 lutego 2006 r. w sprawie interpretacji przepisów prawa podatkowego, nr US.I.1-415/13/05/EB, stwierdza, że: normujący postępowanie egzekucyjne Kodeks postępowania cywilnego nie zna – jako odrębnego typu kategorii – postanowień o nieściągalności. Należy jednak przyjąć, że postanowienie o nieściągalności, w rozumieniu przepisów podatkowych, to takie postanowienie, z którego treści w sposób jednoznaczny wynika, że dłużnik nie ma majątku, z którego mogłaby być egzekwowana wierzytelność.

WAŻNE!
Każde postanowienie organu postępowania egzekucyjnego, stwierdzające nieistnienie majątku, z którego może być zaspokojona egzekwowana wierzytelność, jest postanowieniem o nieściągalności w znaczeniu przepisów prawa podatkowego.

Bezskuteczność egzekucji wobec części wierzytelności
Orzeczenie o bezskuteczności egzekucji względem części wierzytelności jest wystarczające do stwierdzenia, że cała wierzytelność jest nieściągalna. Postanowienie takie stwierdza niewypłacalność dłużnika, co dla wierzyciela oznacza nieściągalność pozostałej części wierzytelności.

Stanowisko to potwierdza treść pisma Ministra Finansów z 3 listopada 1999 r., nr PB3-2099-IP-722-314/99. W piśmie stwierdzono, że gdy podatnik wystąpi do organu postępowania egzekucyjnego o egzekucję jedynie części ustalonej wierzytelności, postanowienie o nieściągalności tej części powoduje, że całą wierzytelność można uznać za nieściągalną. Dowodem do uznania całej wierzytelności za koszty uzyskania przychodów będzie zatem postanowienie o nieściągalności części wierzytelności wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego.

Należy także pamiętać, że zgodnie z wyjaśnieniem zawartym w piśmie Ministerstwa Finansów z 30 listopada 1995 r., nr PO 4/AS-722-837/95, podstawą do zaliczenia w ciężar kosztów uzyskania przychodów wierzytelności nieściągalnej nie może być postanowienie o umorzeniu postępowania, jak i inne postanowienia organów egzekucyjnych, z treści których nie wynika jednoznacznie, iż podstawą nieściągalności wierzytelności był brak majątku dłużnika.

PRZYKŁAD
Do przychodów 2005 r. spółka zaliczyła przysługującą jej wobec kontrahenta wierzytelność w wysokości 120 000 zł. Wobec odmowy zapłaty przez kontrahenta tej sumy wierzytelność została skierowana na drogę sądową, a następnie do postępowania egzekucyjnego. Spółka nie złożyła jednak w wymaganym czasie odpowiednich dokumentów, wobec czego postępowanie egzekucyjne zostało umorzone z mocy prawa. Jednocześnie inny kontrahent zalegał wobec spółki z zapłatą sumy 20 000 zł. Spółka, przewidując trudności ze ściągnięciem wierzytelności, nie zaliczyła jej do przychodów należnych 2005 r. W toku postępowania egzekucyjnego wierzytelność ta nie została zaspokojona, zaś postępowanie egzekucyjne zostało umorzone z powodu braku majątku dłużnika. Spółka uzyskała postanowienie o nieściągalności wierzytelności, które zostało uznane przez nią jako odpowiadające stanowi faktycznemu.

Spółka nie ma prawa zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów żadnej z powyższych niezaspokojonych wierzytelności. W pierwszym przypadku nieściągalność wierzytelności nie została uprawdopodobniona w wymagany sposób (postępowanie egzekucyjne zostało umorzone, jednak nie z powodu braku majątku dłużnika), w związku z czym spółce nie przysługuje prawo do zaliczenia jej do kosztów podatkowych, nawet pomimo faktu wcześniejszego zaliczenia jej do przychodów należnych. W drugim przypadku nieściągalność wierzytelności została, co prawda, uprawdopodobniona we właściwy sposób, jednak spółka nie spełniła wymogu uprzedniego zaliczenia wierzytelności do przychodów należnych.

• art. 16 ust. 1 pkt 25 i ust. 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 183, poz. 1353
• art. 824 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego – j.t. Dz.U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 104, poz. 711

Marcin Gawlik
konsultant podatkowy
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Księgowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wdrażamy KSeF, czy pamiętamy o VIDA? Czym jest VIDA i jakie zmiany wprowadza?

W 2026 roku wdrożymy w końcu w Polsce Krajowy System e-Faktur (KSeF). Prace nad KSeF trwają od wielu lat. Na początku tych prac Polska była w awangardzie państw unijnych pod względem e-fakturowania, wyprzedzaliśmy rozmachem i pomysłem inne państwa, jedni z pierwszych wnioskowaliśmy w 2021 r. o pozwolenie na obowiązkowy KSeF dla wszystkich podatników i transakcji. Administracja utknęła jednak w realizacji swojego pomysłu, reszta jest historią. W międzyczasie pojawiły się nowe, niezwykle istotne okoliczności, a więc VIDA (VAT in the Digital Age). Pojawia się zatem fundamentalne pytanie: czy obecne wdrożenie KSeF nie powinno już dziś uwzględniać przyszłych wymogów VIDA?

Minister finansów zapowiada nowy podatek: W kogo uderzy?

Ministerstwo Finansów pracuje nad podatkiem dotyczącym odsetek od rezerwy obowiązkowej utrzymywanej przez banki w Narodowym Banku Polskim - poinformował minister finansów Andrzej Domański. Dodał, że przychody do budżetu w 2026 r. z tego tytułu mogłyby sięgnąć 1,5-2 mld zł.

Zwrot VAT: Tylko organ I instancji może przedłużyć termin – przełomowy wyrok WSA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi orzekł, że termin zwrotu VAT może zostać przedłużony wyłącznie przez organ I instancji i tylko w trakcie trwającego postępowania. Przedłużenie nie jest dopuszczalne po uchyleniu decyzji i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia.

Prowizja w kryptowalutach bez podatku – do chwili wymiany? Ważny wyrok WSA

Rynek kryptowalut wciąż działa w cieniu nie zawsze jednoznacznych regulacji podatkowych. Zdarza się, że firmy technologiczne muszą podejmować decyzje biznesowe bez jasnych odpowiedzi na pytania o moment powstania przychodu, zasady wyceny aktywów czy klasyfikację źródeł dochodu. Wiele osób sądzi, że rozporządzenie MICA kompleksowo reguluje cały rynek kryptoaktywów, podczas gdy w rzeczywistości nie dotyczy kwestii podatkowych. Wydawałoby się, że postępująca legislacja europejska rozwiązuje obecnie więcej problemów niż dotychczas, ale niestety nadal jeszcze pozostają pewne niejasne strefy. Jednym z takich obszarów jest rozliczanie prowizji pobieranych w kryptowalutach, szczególnie gdy nie towarzyszy im bezpośrednia płatność. Właśnie ten problem trafił pod ocenę Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Gdańsku.

REKLAMA

Obowiązkowy KSeF: podatnicy zwolnieni z VAT nie będą chcieli faktur ustrukturyzowanych?

Podatnicy zwolnieni od VAT nie będą zainteresowani ”udostępnianiem” im w KSeF faktur ustrukturyzowanych – pisze profesor Witold Modzelewski. I wyjaśnia dlaczego.

Prof. W. Modzelewski: „Otrzymanie” faktury w KSeF nie wywołuje skutków cywilnoprawnych. Trzeba stosować inną formę uznania zobowiązania

Jedno jest pewne: od 1 lutego 2026 r. „otrzymanie” faktury VAT przy pomocy Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) nie będzie z istoty wywoływać skutków cywilnoprawnych. Dlatego strony umów muszą wymyślić inną formę uznania zobowiązania z tytułu zapłaty na rzecz dostawy towaru lub usługodawców – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Prof. W. Modzelewski: „Otrzymanie” faktury w KSeF nie wywołuje skutków cywilnoprawnych. Trzeba stosować inną formę uznania zobowiązania

Jedno jest pewne: od 1 lutego 2026 r. „otrzymanie” faktury VAT przy pomocy Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) nie będzie z istoty wywoływać skutków cywilnoprawnych. Dlatego strony umów muszą wymyślić inną formę uznania zobowiązania z tytułu zapłaty na rzecz dostawy towaru lub usługodawców – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Załączniki do faktur w KSeF - miały być dla wszystkich a w praktyce będą dla nielicznych. Dlaczego?

Nowa funkcja Krajowego Systemu e-Faktur pozwoli na przesyłanie do KSeF faktur zawierających załączniki, ale tylko w ściśle określonym formacie i po wcześniejszym zgłoszeniu. Eksperci branży księgowej ostrzegają, że rozwiązanie, które miało ułatwiać raportowanie dodatkowych danych, w obecnym kształcie będzie dostępne głównie dla dużych firm dysponujących budżetem IT. Tymczasem mali i średni przedsiębiorcy, którzy do tej pory wysyłali z fakturą np. protokół odbioru czy raport wykonania usługi, obawiają się wykluczenia i dodatkowych obowiązków.

REKLAMA

Ważna zmiana prawa: fakturowanie offline w KSeF nie tylko w trybie awaryjnym: co to znaczy

Najnowszy projekt ustawy o Krajowym Systemie e-Faktur zakłada, że tryb offline24 przestanie być rozwiązaniem awaryjnym i stanie się stałym elementem systemu stosowanym wedle uznania przez sprzedawców.

Ucieczka z JDG? Coraz mniej zamknięć, ale zawieszeń przybywa. Przedsiębiorcy kalkulują inaczej

W maju 2025 roku liczba wniosków o zamknięcie jednoosobowej działalności gospodarczej spadła o niemal 20% względem kwietnia, ale wzrosła o 4% w skali roku. Eksperci wskazują, że główne powody decyzji o likwidacji JDG pozostają niezmienne – to przede wszystkim wysokie koszty, presja płacowa i trudności z zatrudnieniem.

REKLAMA