REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Opodatkowanie niezrealizowanych zysków kapitałowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Rafał Lipniewicz

REKLAMA

Jedną z istotnych barier dla pełnej realizacji zasady swobody przedsiębiorczości w Unii Europejskiej jest kwestia regulacji państw członkowskich (dalej: państw) w zakresie opodatkowania niezrealizowanych zysków kapitałowych w przypadku zmiany miejsca zamieszkania lub siedziby przez przedsiębiorców lub osoby fizyczne.


Dostrzegając ten problem Komisja Europejska opublikowała 19 grudnia 2006 r. komunikat skierowany do Rady, Parlamentu Europejskiego i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego pt. „Opodatkowanie niezrealizowanych zysków kapitałowych w przypadku zmiany siedziby lub miejsca zamieszkania dla celów podatkowych oraz potrzeba koordynacji polityki podatkowej państw członkowskich”1.

Z ustaleń Komisji wynika, iż część państw stosuje tzw. podatki na wyjściu (exit taxes) od niezrealizowanych zysków kapitałowych w stosunku do osób fizycznych i przedsiębiorców przenoszących swoje miejsce zamieszkania (siedzibę) do innego państwa. Problem wynika z faktu, iż w sytuacji, kiedy podatnik nie zamierza zmienić kraju swojej rezydencji podatkowej, opodatkowanie zysków kapitałowych następuje dopiero w momencie, kiedy zyski te zostaną faktycznie zrealizowane, np. poprzez sprzedaż udziałów/akcji. Natomiast w sytuacji, kiedy ta sama osoba fizyczna lub przedsiębiorca przenosi swoje miejsce zamieszkania (siedzibę) do innego państwa, zostaje opodatkowana z tytułu uzyskanych zysków kapitałowych, pomimo iż nie nastąpiło żadne rozporządzenie aktywami będącymi źródłem tych zysków. Tak więc państwa, obawiając się, iż zyski kapitałowe z tytułu np. sprzedaży posiadanych przez podatnika udziałów zostaną faktycznie zrealizowane w państwie, do którego podatnik się przenosi, nakładają podatek - można powiedzieć - na potencjalne zyski kapitałowe, które zostaną dopiero zrealizowane w przyszłości, co, zdaniem Komisji, stanowi naruszenie podstawowych swobód gospodarczych wynikających z regulacji traktatowych.


Niezrealizowane zyski osób fizycznych


Sprawa de Lasteyrie


11 marca 2004 r. ETS wydał wyrok, zgodnie z którym niezrealizowany wzrost wartości papierów wartościowych podlega opodatkowaniu w przypadku, gdy podatnik przenosi miejsce zamieszkania dla celów podatkowych za granicę2. Gdy pan de Lasteyrie du Saillant (dalej de Lasteyrie) w roku 1998 przeprowadził się z Francji do Belgii, we Francji opodatkowany został niezrealizowany wzrost wartości udziałów, które posiadał we francuskim przedsiębiorstwie.

ETS rozpatrując sprawę de Lasteyrie stwierdził, że francuskie regulacje mogą ograniczać korzystanie ze swobody przedsiębiorczości, a co najmniej wywierają negatywny wpływ na podatników, którzy pragną osiąść w innym państwie członkowskim, ponieważ wyłącznie z powodu przeniesienia miejsca zamieszkania dla celów podatkowych za granicę ich niezrealizowane dochody podlegają opodatkowaniu w kraju opuszczanym, co stanowi dyskryminujące traktowanie w porównaniu z osobami, które zachowują miejsce zamieszkania we Francji.

Z kolei w orzeczeniu w sprawie „N” Trybunał potwierdził, że w przypadku gdy osoba zamieszkała w danym państwie członkowskim przenosi swoje miejsce zamieszkania do innego państwa członkowskiego, prawo wspólnotowe nie zabrania państwu członkowskiemu, w którym osoba taka dotychczas mieszkała, oszacować kwoty dochodu, który miałby podlegać opodatkowaniu w tym państwie, pod warunkiem, że podatek nie jest pobierany natychmiast, a z odroczeniem zapłaty nie wiążą się żadne dodatkowe warunki3.


Propozycje Komisji odnośnie do osób fizycznych


Zdaniem Komisji, konieczne jest podjęcie działań zmierzających do usunięcia rozbieżności w traktowaniu osób zmieniających miejsce zamieszkania. Jednakże niezależnie od sposobu usunięcia przez państwa członkowskie rozbieżności istniejących między ich systemami podatkowymi, zasadnicze znaczenie dla powodzenia podejmowanych działań mieć będzie skuteczna współpraca administracyjna. Opuszczone przez podatnika państwo będzie mogło skorzystać z prawa do opodatkowania w momencie zbycia udziałów jedynie wówczas, gdy będzie wiedziało, że zbycie to nastąpiło. Również w przypadku, gdy podatnik nie wypełnia swoich obowiązków podatkowych, będzie ono musiało zwrócić się do nowego państwa zamieszkania podatnika o pomoc w zakresie ściągnięcia podatków w jego imieniu.


Niezrealizowane zyski przedsiębiorców


Stanowisko Trybunału a niezrealizowane zyski przedsiębiorców


Przedstawiona przez ETS w orzeczeniu w sprawie de Lasteyrie wykładnia swobody przedsiębiorczości w odniesieniu do przepisów w zakresie opodatkowania niezrealizowanych zysków kapitałowych osób fizycznych ma również według Komisji bezpośredni wpływ na odpowiednie przepisy dotyczące przedsiębiorstw.

Od 8 października 2004 r. można bowiem stosować statut spółki europejskiej SE, który umożliwia spółce mającej formę SE przeniesienie statutowej siedziby do innego państwa członkowskiego, bez konieczności rozwiązania spółki lub tworzenia nowej osoby prawnej. Wprowadzone w 2005 r. zmiany do dyrektywy w sprawie połączeń (90/434/EWG) gwarantują przy spełnieniu określonych warunków, że przeniesienie statutowej siedziby spółki europejskiej lub spółdzielni europejskiej do innego państwa członkowskiego nie będzie prowadzić do natychmiastowego opodatkowania niezrealizowanych zysków ze wzrostu wartości aktywów pozostających w państwie członkowskim, z którego przeniesiono siedzibę. Nie wymienia się wprawdzie wyraźnie tych aktywów, które nie pozostają na stałe związane ze stałym zakładem w państwie członkowskim, z którego przeniesiono siedzibę, jednakże Komisja jest zdania, że zasady orzeczenia w sprawie de Lasteyrie mają również zastosowanie do tego rodzaju „przeniesionych” aktywów4.

W większości państw członkowskich pobierana jest ponadto swoista „opłata z tytułu przeniesienia”, nakładana w przypadku, gdy przedsiębiorstwo dokonuje przeniesienia poszczególnych składników aktywów lub pasywów do stałego zakładu położonego w innym państwie członkowskim, podczas gdy podobne przeniesienie aktywów z siedziby głównej do oddziału znajdującego się w tym samym państwie członkowskim nie pociąga za sobą powstania żadnych natychmiastowych zobowiązań podatkowych.

Jeśli więc przedsiębiorstwo dokonuje przeniesienia aktywów do stałego zakładu położonego w innym państwie członkowskim, państwo członkowskie, w którym znajduje się siedziba takiego przedsiębiorstwa, może zechcieć skorzystać z przysługującego mu prawa do opodatkowania różnicy między wartością rynkową aktywów i pasywów w momencie przeniesienia a ich wartością określoną dla celów podatkowych (wzrostu wartości). Różnica ta jest zazwyczaj opodatkowywana w chwili faktycznego zrealizowania takiego wzrostu wartości, a nie na zasadzie rozliczeń międzyokresowych. Aktywa i pasywa, które zostały przeniesione z głównej siedziby przedsiębiorstwa do jego stałego zakładu położonego w innym państwie członkowskim, są jednak przez obowiązujące w większości państw członkowskich przepisy prawa podatkowego traktowane jako „zbyte”, a wzrost wartości osiągnięty w okresie, w którym aktywa takie były faktycznie powiązane z przedsiębiorstwem mającym siedzibę na ich terytorium, podlega zazwyczaj opodatkowaniu natychmiast po dokonaniu przeniesienia tych aktywów5.

Z orzeczenia w sprawie de Lasteyrie wynika, że podatnicy, którzy korzystają z przysługującej im swobody przedsiębiorczości i przenoszą się do innego państwa członkowskiego, nie mogą zostać opodatkowani wcześniej bądź wyżej niż podatnicy, którzy zachowują dotychczasowe miejsce zamieszkania. Jeśli państwo członkowskie zezwala na odroczenie płatności podatku w przypadku przeniesienia aktywów między znajdującymi się na jego terytorium oddziałami przedsiębiorstwa (również mającego siedzibę w tym państwie), to wszelkie formy natychmiastowego opodatkowania w przypadku przeniesienia aktywów do innego państwa członkowskiego naruszają prawdopodobnie swobody określone w traktacie WE.

Państwo członkowskie, które pragnie skorzystać z przysługującego mu prawa do opodatkowania różnicy między wartością księgową a wartością rynkową składnika aktywów w momencie jego przeniesienia, może określić podstawę opodatkowania, w stosunku do której zamierza skorzystać z tego prawa, pod warunkiem że nie prowadzi to do natychmiastowego nałożenia podatku i że przyznane odroczenie nie jest uzależnione od żadnych dodatkowych warunków. Tego rodzaju bezwarunkowe odroczenie płatności nie stanowi jednak wystarczającego rozwiązania problemu rozbieżności istniejących między systemami podatkowymi państw członkowskich.


Propozycje Komisji


Państwa członkowskie stosują różne metody wyceny w przypadku transgranicznego przeniesienia aktywów. Wiele państw członkowskich dopuszcza przeniesienie aktywów do stałego zakładu położonego w innym państwie członkowskim, wycenionych według wartości księgowej. Państwa te rezygnują z opodatkowania różnicy między wartością księgową a wartością rynkową aktywów w chwili dokonania przeniesienia. Również aktywa przenoszone do stałego zakładu położonego na ich terytorium są zasadniczo wyceniane według wartości księgowej. Inne państwa członkowskie korzystają z kolei z prawa do opodatkowania różnicy między wartością księgową aktywów a ich wartością rynkową w chwili dokonania przeniesienia.

Jeśli aktywa są przenoszone z państwa członkowskiego, które dokonuje opodatkowania w momencie przeniesienia, do państwa członkowskiego, które dokonuje ich wyceny według wartości księgowej i opodatkowuje ewentualny późniejszy wzrost wartości w momencie ich zbycia, może to prowadzić do podwójnego opodatkowania osiągniętego zysku. Z drugiej strony, jeśli aktywa są przenoszone z państwa członkowskiego, które dopuszcza możliwość przeniesienia w wartości księgowej, do państwa członkowskiego, które dokonuje ich wyceny według wartości rynkowej, różnica między wartością księgową a wartością rynkową aktywów pozostanie nieopodatkowana w każdym z tych państw, a więc dojdzie do niezamierzonego obustronnego braku opodatkowania6.

Rozbieżności występują również, gdy dwa państwa członkowskie stosują wprawdzie zasadniczo to samo podejście, ale w praktyce dochodzi do różnej wyceny odnośnych aktywów. Jeśli państwo członkowskie, do którego przeniesiono aktywa, przypisuje im wyższą wartość, co oznacza możliwość dokonywania wyższych odpisów amortyzacyjnych zmniejszających podlegający opodatkowaniu dochód stałego zakładu oraz opodatkowanie niższego wzrostu wartości w przypadku ewentualnego późniejszego zbycia składników majątku, może to prowadzić do tego, że część wzrostu wartości pozostanie dwukrotnie nieopodatkowana. Z drugiej strony, jeśli państwo członkowskie, do którego przeniesiono aktywa, przypisuje im niższą wartość, odpisy amortyzacyjne będą niższe, a wzrost wartości w przypadku ewentualnego późniejszego zbycia składników majątku wyższy, co prowadzi do podwójnego opodatkowania części wzrostu wartości.

Tego rodzaju rozbieżności utrudniają właściwe funkcjonowanie wspólnego rynku, ponieważ mogą powstrzymywać przedsiębiorstwa od dokonywania inwestycji w innych państwach członkowskich. Możliwość obustronnego braku opodatkowania może je również zachęcać do takiego kształtowania ich operacji międzynarodowych, które pozwala wykorzystać luki prawne między różnymi krajowymi systemami podatkowymi, zamiast podejmowania decyzji gospodarczych w oparciu o kryteria ściśle ekonomiczne.

Jeśli więc państwo członkowskie decyduje się na nałożenie podatku w momencie przeniesienia aktywów do innego państwa członkowskiego, nie powinno to prowadzić do podwójnego opodatkowania. Państwa członkowskie powinny zatem wprowadzić środki pozwalające na uniknięcie tego rodzaju podwójnego opodatkowania.

Zdaniem Komisji, jedną z możliwości byłoby na przykład, by państwo członkowskie, do którego przeniesiono aktywa, przyjęło za wartość początkową składnika majątku dla celów podatkowych jego wartość rynkową ustaloną przez drugie państwo członkowskie w chwili przeniesienia. Tego rodzaju podejście, oparte na wzajemnym uznaniu, byłoby łatwe do stosowania dla organów skarbowych i podatników. Otwiera ono jednak możliwość arbitrażu podatkowego, polegającego na tym, że podatnicy mogą próbować wykorzystywać różnice w metodach wyceny stosowanych przez poszczególne państwa członkowskie w celu zwiększenia udziału wzrostu wartości przypadającego na te państwa członkowskie, w których obowiązują najniższe stawki podatku dochodowego od osób prawnych.

Inna możliwość mogłaby polegać na tym, że państwa członkowskie kontynuują stosowanie własnych zasad wyceny, ale ustanawiają również procedurę eliminowania ewentualnych różnic w wycenie, np. wiążący mechanizm rozstrzygania sporów, jaki przewiduje konwencja arbitrażowa UE (90/436/EWG), lub ogólny mechanizm unikania podwójnego opodatkowania w obrębie UE.

W przypadku gdy aktywa są przenoszone z państwa członkowskiego, które dopuszcza przeniesienie w wartości księgowej, do państwa członkowskiego, które zasadniczo wycenia przeniesione aktywa według wartości rynkowej, państwa członkowskie powinny zastosować właściwe środki celem uniknięcia obustronnego nieopodatkowania różnicy między wartością księgową aktywów a ich wartością rynkową w chwili dokonania przeniesienia. Jeden z nich mógłby polegać na tym, że państwo członkowskie, do którego przeniesiono aktywa, przyjmuje określoną przez drugie państwo członkowskie wartość księgową za wartość początkową składnika majątku do celów podatkowych. W takich okolicznościach podejście oparte na wzajemnym uznawaniu wydaje się najbardziej oczywistym rozwiązaniem7.

Rafał Lipniewicz

Instytut Administracji PWSZ im. Witelona w Legnicy,

doktorant w Zakładzie Polityki Gospodarczej

Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii

Uniwersytetu Wrocławskiego

 

1 KOM(2006)825 wersja ostateczna.

2 Wyrok Trybunału w sprawie C-9/02, Hughes de Lasteyrie du Saillant przeciwko Ministere de l''''Economie, des Finances et de l''''Industrie.

3 Sprawa C-470/04, N przeciwko Inspecteur van de Belastningsdienst Oost/kantoor Almelo.

4 KOM(2006)825, s. 7.

5 Ibidem, s. 8.

6 KOM(2006)825, s. 8.

7 KOM(2006)825, s. 9.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Ksiegowosc.infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

REKLAMA

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

KSeF wymusi zmiany. Rejestry VAT i wydatki pracownicze po nowemu od 2026 roku

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur to jeden z najważniejszych projektów cyfryzacyjnych polskiej administracji podatkowej ostatnich lat. Od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku – w zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku – podatnicy VAT będą zobowiązani do wystawiania faktur wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem KSeF. To nie tylko zmiana technologiczna, ale także rewolucja organizacyjna, która wymusi dostosowanie systemów księgowych, procesów wewnętrznych i codziennej pracy działów finansowych.

Kredyt EKOlogiczny 2025 – bezzwrotna dotacja dla firm na modernizację energetyczną. Jakie warunki trzeba spełnić?

Już od października 2025 r. przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie z Kredytu EKOlogicznego – dotacji realizowanej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG 3.01).

REKLAMA

Obowiązkowy KSeF: kogo obejmie, jak wystawiać faktury w czasie awarii? Co czeka podatników VAT w 2026 roku?

Ponad pół rok dzieli przedsiębiorców od dnia, w którym elektroniczne fakturowanie stanie się w Polsce obowiązkowe. W zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku, firmy będą musiały dołączyć do Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku. Od tego momentu korzystanie z KSeF stanie się obowiązkowe dla wszystkich podatników VAT czynnych. Firmy mają już niewiele czasu, by dostosować swoje systemy, procedury i zespoły do nowych wymogów.

Ulga termomodernizacyjna i zwolnienie z podatku dochodowego (PIT) dla osób realizujących przedsięwzięcia termomodernizacyjne. Najnowsze objaśnienia Ministra Finansów z 2025 r.

W dniu 30 czerwca 2025 r. Minister Finansów wydał objaśnienia podatkowe odnośnie form wsparcia przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Objaśnienie te dotyczą rozwiązań podatkowych (ulga termomodernizacyjna i zwolnienie podatkowe), które wspierają przedsięwzięcie termomodernizacyjne na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej „ustawa PIT”), oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej „ustawa o ryczałcie”). Objaśnienia zawierają ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego oraz uwzględniają stan prawny obowiązujący na dzień 1 stycznia 2025 r. Objaśnienia podatkowe są wydawane przez ministra finansów na podstawie art. 14a § 1 pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa z urzędu w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe. Warto w szczególności zwrócić uwagę na zmieniony wykaz wydatków uprawniających do odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Walorem tych objaśnień są także liczne przykłady wyjaśniające treść przepisów. Publikujemy poniżej pełną treść tych objaśnień.

REKLAMA