REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Opodatkowanie niezrealizowanych zysków kapitałowych

Rafał Lipniewicz

REKLAMA

Jedną z istotnych barier dla pełnej realizacji zasady swobody przedsiębiorczości w Unii Europejskiej jest kwestia regulacji państw członkowskich (dalej: państw) w zakresie opodatkowania niezrealizowanych zysków kapitałowych w przypadku zmiany miejsca zamieszkania lub siedziby przez przedsiębiorców lub osoby fizyczne.


Dostrzegając ten problem Komisja Europejska opublikowała 19 grudnia 2006 r. komunikat skierowany do Rady, Parlamentu Europejskiego i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego pt. „Opodatkowanie niezrealizowanych zysków kapitałowych w przypadku zmiany siedziby lub miejsca zamieszkania dla celów podatkowych oraz potrzeba koordynacji polityki podatkowej państw członkowskich”1.

Z ustaleń Komisji wynika, iż część państw stosuje tzw. podatki na wyjściu (exit taxes) od niezrealizowanych zysków kapitałowych w stosunku do osób fizycznych i przedsiębiorców przenoszących swoje miejsce zamieszkania (siedzibę) do innego państwa. Problem wynika z faktu, iż w sytuacji, kiedy podatnik nie zamierza zmienić kraju swojej rezydencji podatkowej, opodatkowanie zysków kapitałowych następuje dopiero w momencie, kiedy zyski te zostaną faktycznie zrealizowane, np. poprzez sprzedaż udziałów/akcji. Natomiast w sytuacji, kiedy ta sama osoba fizyczna lub przedsiębiorca przenosi swoje miejsce zamieszkania (siedzibę) do innego państwa, zostaje opodatkowana z tytułu uzyskanych zysków kapitałowych, pomimo iż nie nastąpiło żadne rozporządzenie aktywami będącymi źródłem tych zysków. Tak więc państwa, obawiając się, iż zyski kapitałowe z tytułu np. sprzedaży posiadanych przez podatnika udziałów zostaną faktycznie zrealizowane w państwie, do którego podatnik się przenosi, nakładają podatek - można powiedzieć - na potencjalne zyski kapitałowe, które zostaną dopiero zrealizowane w przyszłości, co, zdaniem Komisji, stanowi naruszenie podstawowych swobód gospodarczych wynikających z regulacji traktatowych.


Niezrealizowane zyski osób fizycznych


Sprawa de Lasteyrie


11 marca 2004 r. ETS wydał wyrok, zgodnie z którym niezrealizowany wzrost wartości papierów wartościowych podlega opodatkowaniu w przypadku, gdy podatnik przenosi miejsce zamieszkania dla celów podatkowych za granicę2. Gdy pan de Lasteyrie du Saillant (dalej de Lasteyrie) w roku 1998 przeprowadził się z Francji do Belgii, we Francji opodatkowany został niezrealizowany wzrost wartości udziałów, które posiadał we francuskim przedsiębiorstwie.

ETS rozpatrując sprawę de Lasteyrie stwierdził, że francuskie regulacje mogą ograniczać korzystanie ze swobody przedsiębiorczości, a co najmniej wywierają negatywny wpływ na podatników, którzy pragną osiąść w innym państwie członkowskim, ponieważ wyłącznie z powodu przeniesienia miejsca zamieszkania dla celów podatkowych za granicę ich niezrealizowane dochody podlegają opodatkowaniu w kraju opuszczanym, co stanowi dyskryminujące traktowanie w porównaniu z osobami, które zachowują miejsce zamieszkania we Francji.

Z kolei w orzeczeniu w sprawie „N” Trybunał potwierdził, że w przypadku gdy osoba zamieszkała w danym państwie członkowskim przenosi swoje miejsce zamieszkania do innego państwa członkowskiego, prawo wspólnotowe nie zabrania państwu członkowskiemu, w którym osoba taka dotychczas mieszkała, oszacować kwoty dochodu, który miałby podlegać opodatkowaniu w tym państwie, pod warunkiem, że podatek nie jest pobierany natychmiast, a z odroczeniem zapłaty nie wiążą się żadne dodatkowe warunki3.


Propozycje Komisji odnośnie do osób fizycznych


Zdaniem Komisji, konieczne jest podjęcie działań zmierzających do usunięcia rozbieżności w traktowaniu osób zmieniających miejsce zamieszkania. Jednakże niezależnie od sposobu usunięcia przez państwa członkowskie rozbieżności istniejących między ich systemami podatkowymi, zasadnicze znaczenie dla powodzenia podejmowanych działań mieć będzie skuteczna współpraca administracyjna. Opuszczone przez podatnika państwo będzie mogło skorzystać z prawa do opodatkowania w momencie zbycia udziałów jedynie wówczas, gdy będzie wiedziało, że zbycie to nastąpiło. Również w przypadku, gdy podatnik nie wypełnia swoich obowiązków podatkowych, będzie ono musiało zwrócić się do nowego państwa zamieszkania podatnika o pomoc w zakresie ściągnięcia podatków w jego imieniu.


Niezrealizowane zyski przedsiębiorców


Stanowisko Trybunału a niezrealizowane zyski przedsiębiorców


Przedstawiona przez ETS w orzeczeniu w sprawie de Lasteyrie wykładnia swobody przedsiębiorczości w odniesieniu do przepisów w zakresie opodatkowania niezrealizowanych zysków kapitałowych osób fizycznych ma również według Komisji bezpośredni wpływ na odpowiednie przepisy dotyczące przedsiębiorstw.

Od 8 października 2004 r. można bowiem stosować statut spółki europejskiej SE, który umożliwia spółce mającej formę SE przeniesienie statutowej siedziby do innego państwa członkowskiego, bez konieczności rozwiązania spółki lub tworzenia nowej osoby prawnej. Wprowadzone w 2005 r. zmiany do dyrektywy w sprawie połączeń (90/434/EWG) gwarantują przy spełnieniu określonych warunków, że przeniesienie statutowej siedziby spółki europejskiej lub spółdzielni europejskiej do innego państwa członkowskiego nie będzie prowadzić do natychmiastowego opodatkowania niezrealizowanych zysków ze wzrostu wartości aktywów pozostających w państwie członkowskim, z którego przeniesiono siedzibę. Nie wymienia się wprawdzie wyraźnie tych aktywów, które nie pozostają na stałe związane ze stałym zakładem w państwie członkowskim, z którego przeniesiono siedzibę, jednakże Komisja jest zdania, że zasady orzeczenia w sprawie de Lasteyrie mają również zastosowanie do tego rodzaju „przeniesionych” aktywów4.

W większości państw członkowskich pobierana jest ponadto swoista „opłata z tytułu przeniesienia”, nakładana w przypadku, gdy przedsiębiorstwo dokonuje przeniesienia poszczególnych składników aktywów lub pasywów do stałego zakładu położonego w innym państwie członkowskim, podczas gdy podobne przeniesienie aktywów z siedziby głównej do oddziału znajdującego się w tym samym państwie członkowskim nie pociąga za sobą powstania żadnych natychmiastowych zobowiązań podatkowych.

Jeśli więc przedsiębiorstwo dokonuje przeniesienia aktywów do stałego zakładu położonego w innym państwie członkowskim, państwo członkowskie, w którym znajduje się siedziba takiego przedsiębiorstwa, może zechcieć skorzystać z przysługującego mu prawa do opodatkowania różnicy między wartością rynkową aktywów i pasywów w momencie przeniesienia a ich wartością określoną dla celów podatkowych (wzrostu wartości). Różnica ta jest zazwyczaj opodatkowywana w chwili faktycznego zrealizowania takiego wzrostu wartości, a nie na zasadzie rozliczeń międzyokresowych. Aktywa i pasywa, które zostały przeniesione z głównej siedziby przedsiębiorstwa do jego stałego zakładu położonego w innym państwie członkowskim, są jednak przez obowiązujące w większości państw członkowskich przepisy prawa podatkowego traktowane jako „zbyte”, a wzrost wartości osiągnięty w okresie, w którym aktywa takie były faktycznie powiązane z przedsiębiorstwem mającym siedzibę na ich terytorium, podlega zazwyczaj opodatkowaniu natychmiast po dokonaniu przeniesienia tych aktywów5.

Z orzeczenia w sprawie de Lasteyrie wynika, że podatnicy, którzy korzystają z przysługującej im swobody przedsiębiorczości i przenoszą się do innego państwa członkowskiego, nie mogą zostać opodatkowani wcześniej bądź wyżej niż podatnicy, którzy zachowują dotychczasowe miejsce zamieszkania. Jeśli państwo członkowskie zezwala na odroczenie płatności podatku w przypadku przeniesienia aktywów między znajdującymi się na jego terytorium oddziałami przedsiębiorstwa (również mającego siedzibę w tym państwie), to wszelkie formy natychmiastowego opodatkowania w przypadku przeniesienia aktywów do innego państwa członkowskiego naruszają prawdopodobnie swobody określone w traktacie WE.

Państwo członkowskie, które pragnie skorzystać z przysługującego mu prawa do opodatkowania różnicy między wartością księgową a wartością rynkową składnika aktywów w momencie jego przeniesienia, może określić podstawę opodatkowania, w stosunku do której zamierza skorzystać z tego prawa, pod warunkiem że nie prowadzi to do natychmiastowego nałożenia podatku i że przyznane odroczenie nie jest uzależnione od żadnych dodatkowych warunków. Tego rodzaju bezwarunkowe odroczenie płatności nie stanowi jednak wystarczającego rozwiązania problemu rozbieżności istniejących między systemami podatkowymi państw członkowskich.


Propozycje Komisji


Państwa członkowskie stosują różne metody wyceny w przypadku transgranicznego przeniesienia aktywów. Wiele państw członkowskich dopuszcza przeniesienie aktywów do stałego zakładu położonego w innym państwie członkowskim, wycenionych według wartości księgowej. Państwa te rezygnują z opodatkowania różnicy między wartością księgową a wartością rynkową aktywów w chwili dokonania przeniesienia. Również aktywa przenoszone do stałego zakładu położonego na ich terytorium są zasadniczo wyceniane według wartości księgowej. Inne państwa członkowskie korzystają z kolei z prawa do opodatkowania różnicy między wartością księgową aktywów a ich wartością rynkową w chwili dokonania przeniesienia.

Jeśli aktywa są przenoszone z państwa członkowskiego, które dokonuje opodatkowania w momencie przeniesienia, do państwa członkowskiego, które dokonuje ich wyceny według wartości księgowej i opodatkowuje ewentualny późniejszy wzrost wartości w momencie ich zbycia, może to prowadzić do podwójnego opodatkowania osiągniętego zysku. Z drugiej strony, jeśli aktywa są przenoszone z państwa członkowskiego, które dopuszcza możliwość przeniesienia w wartości księgowej, do państwa członkowskiego, które dokonuje ich wyceny według wartości rynkowej, różnica między wartością księgową a wartością rynkową aktywów pozostanie nieopodatkowana w każdym z tych państw, a więc dojdzie do niezamierzonego obustronnego braku opodatkowania6.

Rozbieżności występują również, gdy dwa państwa członkowskie stosują wprawdzie zasadniczo to samo podejście, ale w praktyce dochodzi do różnej wyceny odnośnych aktywów. Jeśli państwo członkowskie, do którego przeniesiono aktywa, przypisuje im wyższą wartość, co oznacza możliwość dokonywania wyższych odpisów amortyzacyjnych zmniejszających podlegający opodatkowaniu dochód stałego zakładu oraz opodatkowanie niższego wzrostu wartości w przypadku ewentualnego późniejszego zbycia składników majątku, może to prowadzić do tego, że część wzrostu wartości pozostanie dwukrotnie nieopodatkowana. Z drugiej strony, jeśli państwo członkowskie, do którego przeniesiono aktywa, przypisuje im niższą wartość, odpisy amortyzacyjne będą niższe, a wzrost wartości w przypadku ewentualnego późniejszego zbycia składników majątku wyższy, co prowadzi do podwójnego opodatkowania części wzrostu wartości.

Tego rodzaju rozbieżności utrudniają właściwe funkcjonowanie wspólnego rynku, ponieważ mogą powstrzymywać przedsiębiorstwa od dokonywania inwestycji w innych państwach członkowskich. Możliwość obustronnego braku opodatkowania może je również zachęcać do takiego kształtowania ich operacji międzynarodowych, które pozwala wykorzystać luki prawne między różnymi krajowymi systemami podatkowymi, zamiast podejmowania decyzji gospodarczych w oparciu o kryteria ściśle ekonomiczne.

Jeśli więc państwo członkowskie decyduje się na nałożenie podatku w momencie przeniesienia aktywów do innego państwa członkowskiego, nie powinno to prowadzić do podwójnego opodatkowania. Państwa członkowskie powinny zatem wprowadzić środki pozwalające na uniknięcie tego rodzaju podwójnego opodatkowania.

Zdaniem Komisji, jedną z możliwości byłoby na przykład, by państwo członkowskie, do którego przeniesiono aktywa, przyjęło za wartość początkową składnika majątku dla celów podatkowych jego wartość rynkową ustaloną przez drugie państwo członkowskie w chwili przeniesienia. Tego rodzaju podejście, oparte na wzajemnym uznaniu, byłoby łatwe do stosowania dla organów skarbowych i podatników. Otwiera ono jednak możliwość arbitrażu podatkowego, polegającego na tym, że podatnicy mogą próbować wykorzystywać różnice w metodach wyceny stosowanych przez poszczególne państwa członkowskie w celu zwiększenia udziału wzrostu wartości przypadającego na te państwa członkowskie, w których obowiązują najniższe stawki podatku dochodowego od osób prawnych.

Inna możliwość mogłaby polegać na tym, że państwa członkowskie kontynuują stosowanie własnych zasad wyceny, ale ustanawiają również procedurę eliminowania ewentualnych różnic w wycenie, np. wiążący mechanizm rozstrzygania sporów, jaki przewiduje konwencja arbitrażowa UE (90/436/EWG), lub ogólny mechanizm unikania podwójnego opodatkowania w obrębie UE.

W przypadku gdy aktywa są przenoszone z państwa członkowskiego, które dopuszcza przeniesienie w wartości księgowej, do państwa członkowskiego, które zasadniczo wycenia przeniesione aktywa według wartości rynkowej, państwa członkowskie powinny zastosować właściwe środki celem uniknięcia obustronnego nieopodatkowania różnicy między wartością księgową aktywów a ich wartością rynkową w chwili dokonania przeniesienia. Jeden z nich mógłby polegać na tym, że państwo członkowskie, do którego przeniesiono aktywa, przyjmuje określoną przez drugie państwo członkowskie wartość księgową za wartość początkową składnika majątku do celów podatkowych. W takich okolicznościach podejście oparte na wzajemnym uznawaniu wydaje się najbardziej oczywistym rozwiązaniem7.

Rafał Lipniewicz

Instytut Administracji PWSZ im. Witelona w Legnicy,

doktorant w Zakładzie Polityki Gospodarczej

Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii

Uniwersytetu Wrocławskiego

 

1 KOM(2006)825 wersja ostateczna.

2 Wyrok Trybunału w sprawie C-9/02, Hughes de Lasteyrie du Saillant przeciwko Ministere de l''''Economie, des Finances et de l''''Industrie.

3 Sprawa C-470/04, N przeciwko Inspecteur van de Belastningsdienst Oost/kantoor Almelo.

4 KOM(2006)825, s. 7.

5 Ibidem, s. 8.

6 KOM(2006)825, s. 8.

7 KOM(2006)825, s. 9.

Źródło: Ksiegowosc.infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/9
Są kosztem uzyskania przychodu:
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych
udzielone pożyczki, w tym stracone pożyczki
wydatki na wystrój wnętrza biurowego nie będące wydatkami reprezentacyjnymi
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych – od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym
Następne

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Płatniku, sporządź i wyślij poprawnie PIT-11, PIT-R, PIT-4R i PIT-8AR

Ministerstwo Finansów przypomina płatnikom o obowiązku sporządzenia i przesłania deklaracji podatkowych za 2024 rok. Sprawdź, jak przygotować formularze, na co zwrócić uwagę i jak uniknąć błędów w dokumentach PIT.

31 stycznia to ważna data dla płatników – pamiętaj o obowiązkach PIT

Czas na złożenie dokumentów PIT-11, PIT-R, PIT-8C i PIT-40A/11A za 2024 rok upływa 31 stycznia. To nie tylko formalność – poprawne dane, w tym PESEL lub NIP, są kluczowe, aby uniknąć problemów z rozliczeniem podatkowym. Dowiedz się, jak prawidłowo przygotować formularze, uwzględnić ulgi podatkowe i złożyć dokumenty drogą elektroniczną. Sprawdź szczegóły, aby wszystko poszło sprawnie!

Ceny transferowe: Recharakteryzacja – kiedy i kogo dotyczy

Podatnicy, którzy co roku stają przed obowiązkami z zakresu cen transferowych w ostatnim czasie coraz częściej mogą usłyszeć ostrzeżenie przed recharakteryzacją. Co tak naprawdę oznacza to pojęcie i czy dotyczyć może każdego podatnika?

Przełomowy wyrok SN: Naczelna Izba Aptekarska może być traktowana jak przedsiębiorca

Czy samorząd zawodowy może działać jak przedsiębiorca? Sąd Najwyższy uznał, że w przypadku Naczelnej Izby Aptekarskiej to możliwe. Wyrok zapadł w sprawie sporu z siecią aptek Gemini, dotyczącego ochrony dóbr osobistych i nieuczciwej konkurencji. Sprawa wraca do ponownego rozpatrzenia, a decyzja SN może mieć dalekosiężne konsekwencje dla funkcjonowania organizacji samorządowych.

REKLAMA

Nowa luka w VAT od 2025 r. Prof. Modzelewski: to błąd podstawowy, daje możliwość nieograniczonych zwrotów; konieczna szybka nowelizacja

Najnowsza nowelizacja ustawy o VAT, obowiązująca od początku 2025 roku, wprowadza w Polsce nieznaną w całej ponad trzydziestoletniej historii tego podatku lukę umożliwiającą nieograniczony zwrot tego podatku – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski. Każdy podatnik wykonujący czynności w sensie prawnym poza terytorium kraju, które w Polsce byłyby zwolnione od tego podatku, uzyska z tego tytułu od początku roku zwrot podatku naliczonego - dodaje Profesor.

Faktura korygująca - do kiedy można wystawić (termin graniczny)

Na przedawnienie zobowiązania podatkowego nie wpływa wystawienie przez podatnika faktury korygującej, również zwiększającej. Korekta faktury nie kreuje bowiem obowiązku podatkowego, gdyż odnosi się do faktury pierwotnej, która odzwierciedla zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego. Nie ma więc żadnych podstaw prawnych, by w przypadku korekty faktury początek 5-letniego terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego wiązać z datą korekty faktury, a nie ze zdarzeniem powodującym powstanie obowiązku podatkowego. Dlatego po upływie 5-letniego terminu przedawnienia nie istnieje możliwość wystawiania przez podatników faktur korygujących.

Fałszowanie faktur: jakie skutki w VAT dla kupującego i sprzedawcy. Faktury puste, wystawione przez osoby nieuprawnione, bez wiedzy i zgody podatnika

Odpowiedzialność podatników VAT za „puste” lub nierzetelne faktury wywołuje od dłuższego czasu spore kontrowersje, szczególnie gdy wystawcą był pracownik. Po korzystnym wyroku TSUE pracodawca może uwolnić się od obowiązku zapłaty VAT wynikającego z faktur wystawionych przez nieuczciwych pracowników. Wymaga to jednak od niego dochowania należytej staranności przy kontrolowaniu poczynań pracowników. NSA w wyroku z 3 września 2024 r. (sygn. akt I FSK 1212/18) uznał, że pracodawca nie dochował staranności, skoro proceder trwał przez dłuższy okres (ponad 3 lata).

ZUS wycofuje decyzje i umarza postępowania wobec przedsiębiorców. Skuteczna interwencja Rzecznika MŚP

Dzięki interwencji Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców ZUS wycofał błędne decyzje oraz umorzył postępowania wobec przedsiębiorców korzystających z ulgi „Mały ZUS Plus”. To ważne zwycięstwo w walce o sprawiedliwe traktowanie firm.

REKLAMA

Księgowi nie muszą się bać sztucznej inteligencji – AI jako konkurenta do miejsc pracy. Wystarczy, że postawią na rozwój pewnych swoich kompetencji, jakich

Niemal wszyscy są zgodni, iż w księgowości sztuczna inteligencja nie ma szans z ludzkim ekspertem w budowaniu relacji z klientem, kreatywności czy w negocjacjach. I na takie tak zwane kompetencje miękkie powinni stawiać księgowi w swoim rozwoju i edukacji.

Podatek od ogrodzenia w 2025 r. Ministerstwo Finansów objaśnia kto nie musi płacić podatku od płotu nawet, gdy prowadzi firmę

Ministerstwo Finansów w komunikacie z 19 stycznia 2025 r. poinformowało, że wszelkie informacje pojawiające się w przestrzeni publicznej i powielane przez media na temat wprowadzenia nowego obciążenia w postaci podatku od ogrodzeń należy uznać za wprowadzające w błąd.

REKLAMA