Zakupy na raty w ujęciu rachunkowym (zakupy na koniec roku)

Zakup na raty – zasady ogólne i dokumenty księgowe

W sytuacji kiedy przedsiębiorca kupił dany sprzęt i otrzymał fakturę VAT sprzedaży, powinien zweryfikować również co znajduje się na dokumencie księgowym.  Na dokumencie najczęściej będzie wpisana cała wartość produktu, a jedynie zapłata zostanie rozłożona na raty.

Jeżeli dokument księgowy opiewa na całość zamówienia, należy zaksięgować go zgodnie z datą jego wystawienia. Generalnie, rozłożenie płatności na raty pozostaje bez znaczenia dla księgowania.

Polecamy: Komplet podatki 2019

Odpowiedzi na pytanie czy dany zakup może zostać uwzględniony jako koszt uzyskania przychodu, należy szukać bezpośrednio w ustawach - np. w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych czy prawnych.

Wyciąg z przepisów:
Zgodnie z art. 22 ustawy podatek dochodowy od osób fizycznych Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Co do zasady za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów w przypadku podatników, prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu.

Dlatego też w wielu opracowaniach pojawia się stwierdzenie, że zakup na raty nie ma znaczenia dla rozliczeń przedsiębiorcy. W zakresie ponoszenia kosztów, nawet w przypadku zastrzeżenia prawa własności, właściwe będzie wskazanie kwoty uwzględnionej na fakturze VAT.

Zakup czy nie zakup – środki trwałe i amortyzacja

Sprawa komplikuje się bardziej na etapie weryfikacji możliwości amortyzacji danego środka trwałego. W przypadku jeżeli dany sprzęt może zostać uznany za środek trwały, należy zwrócić uwagę na większą ilość uregulowań.

Dlatego pierwszą rzeczą,  którą powinien sprawdzić przedsiębiorca, jest informacja dotycząca faktycznego zakupu danego produktu. W tym miejscu należy zauważyć wagę przejścia własności i wystawienia przez sprzedawcę odpowiedniego dokumentu księgowego. Jeżeli np. sprawa dotyczy maszyny na raty, należy sprawdzić czy sprzedawca wystawił fakturę sprzedaży i tym samym przeniósł własność sprzętu (jak na przykład najczęściej dzieje się w sklepach z elektroniką). Sytuacja może wyglądać inaczej, na przykład w przypadku zamawiania sprzętu od operatora razem z abonamentem. Zdarzają się coraz częściej przypadki zastrzeżeń własności operatora. W praktyce zdarza się, że sprzedawca zastrzega, że pozostaje właścicielem sprzętu, aż do całkowitej jego spłaty. Wtedy sytuacja może się skomplikować.

W tym miejscu należy przeanalizować przepisy dotyczące m.in. środków trwałych i ich amortyzacji.

Wyciąg z przepisów – środki trwałe

Zgodnie z zapisami ustawy o rachunkowości art. 3 pkt. 15 określa definicję środka trwałego - tutaj zgodnie z wolą ustawodawcy za środki trwałe rozumie się przez to, z zastrzeżeniem pkt. 17, rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów rzeczy nie zaliczone do środków trwałych nazywa się wyposażeniem.

Zgodnie art. 3 pkt. 7 tego rozporządzenia, przez wyposażenie rozumieć należy  rzeczowe składniki majątku, związane z wykonywaną działalnością, niezaliczone, zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym, do środków trwałych.

Zgodnie z zapisami ustawy podatek dochodowy od osób prawnych, w zasadzie amortyzacji podlegają rzeczy stanowiące własność lub współwłasność podatnika. Dlatego poza analizą czy dany produkt może być zawarty w środkach trwałych, należy zawsze uwzględnić kto jest jego właścicielem (a nie posiadaczem).

Przykład praktyczny:

Spółka ABC w sklepie  AA, w grudniu 2018 roku kupiła środek trwały, umowa posiadała jednak zastrzeżenie prawa własności dla sklepu AA aż do momentu zapłaty całości rat czyli na czerwiec 2019 roku. Kiedy składnik majątku może zostać wprowadzony do ewidencji środków trwałych?

Ponieważ własność środka trwałego przechodzi na Spółkę ABC dopiero w czerwcu 2019, dopiero po tym zdarzeniu - już jako właściciel - Spółka ABC może poddać amortyzacji środek trwały

.

Podsumowanie i rekomendacje

Jeżeli przedsiębiorcy zależy, żeby jego zakup dokonywany na raty, został zaksięgowany jeszcze w bieżącym okresie podatkowym (od razu) powinien zwrócić uwagę na zapisy umowy sprzedaży oraz dopytać sprzedawcy na jakich zasadach dokonuje on sprzedaży ratalnej. Możliwe jest zaksięgowanie całości kwoty zakupu w okresie bieżącym (zgodnym z momentem przekazania rzeczy), należy jednak zwrócić uwagę na moment przejścia nie tylko posiadania, ale również własności rzeczy. Jest to szczególnie ważne w zakresie regulacji dotyczących amortyzacji środków trwałych.