Jak ująć odchylenia od cen ewidencyjnych

Konto „Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów i towarów” jest przeznaczone do ewidencji następujących różnic:

• pomiędzy ceną ewidencyjną materiałów i towarów a rzeczywistą ceną ich zakupu (nabycia),

• wynikających z aktualizacji wyceny materiałów i towarów do poziomu cen sprzedaży netto niższych od stosowanych cen ewidencyjnych, wymaganej na dzień bilansowy,

• wynikających ze zmiany cen ewidencyjnych,

• spowodowanych trwałą utratą wartości materiałów i towarów.

Na koncie tym należy ewidencjonować:

• odchylenia debetowe, które występują w przypadku przyjęcia do ewidencji zapasów ceny niższej od rzeczywistej ceny zakupu lub nabycia,

• odchylenia kredytowe, które występują w przypadku przyjęcia do ewidencji zapasów ceny wyższej od rzeczywistej ceny zakupu lub nabycia.

Polecamy: Ustawa o rachunkowości 2020 z komentarzem do zmian

W zależności od wahań stanów zapasów materiałów i towarów oraz wielkości odchyleń od ich cen ewidencyjnych, odchylenia te mogą być rozliczane bieżąco w momencie rozchodu i według kierunków rozchodu (w tym przypadku musi być znana cena zakupu lub nabycia każdego asortymentu rozchodowanych materiałów i towarów) w celu skorygowania kosztów lub strat do poziomu według cen rzeczywistych oraz proporcjonalnie na zapas pozostający na koniec okresu sprawozdawczego i na rozchód w okresie sprawozdawczym - za pomocą procentowego wskaźnika odchyleń przeciętnych (Wop).

Proporcjonalne rozliczanie odchyleń od cen ewidencyjnych na część przypadającą na zapas i rozchód materiałów i towarów następuje za pomocą wskaźnika odchyleń przeciętnych (Wop), który oblicza się według wzoru:

Wop = (O x 100): (Rk + S),

gdzie:

Wop - wskaźnik odchyleń przeciętnych,

O - odchylenia od cen ewidencyjnych za dany okres sprawozdawczy, łącznie ze stanem tych odchyleń na początek tego okresu, podlegające rozliczeniu,

Rk - wartość zapasów w cenach ewidencyjnych ustalona na koniec okresu sprawozdawczego,

S - rozchód towarów lub materiałów ustalony w cenach ewidencyjnych za okres sprawozdawczy.

Za pomocą wskaźnika odchyleń przeciętnych (Wop) oblicza się:

1) odchylenia od cen ewidencyjnych, przypadające na rozchód towarów lub materiałów (Os):

Os = (S x Wop): 100

2) odchylenia od cen ewidencyjnych, przypadające na zapasy towarów lub materiałów (ORk):

ORk = (Rk x Wop): 100 lub ORk = (O - Os)

Należy zaznaczyć, iż na koniec każdego roku obrotowego odchylenia powinny zostać zweryfikowane tak, aby na koncie „Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów i towarów” pozostały tylko odchylenia stanowiące rzeczywiste różnice między ceną ewidencyjną a rzeczywistą ceną zakupu (nabycia) materiałów lub towarów pozostających w zapasie.