Przebieg inwentaryzacji i różnice inwentaryzacyjne

MAGDALENA RYPIŃSKA

Zarządzając inwentaryzację, kierownik jednostki przede wszystkim wskazuje czas jej trwania, który musi być zgodny z terminami wynikającymi z przepisów (inwentaryzacja nie może więc trwać np. do końca lutego następnego roku, gdyż zgodnie z przepisami do 15 stycznia musi zostać rozliczona). Jeśli w jednostce nie działa stała komisja inwentaryzacyjna (jest to możliwe do zastosowania rozwiązanie), często w zarządzeniu o inwentaryzacji kierownik jednostki powołuje komisję inwentaryzacyjną.

Przykład zarządzenia o inwentaryzacji

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Podstawą prawidłowo przeprowadzonej inwentaryzacji jest również opracowanie planu lub harmonogramu prac inwentaryzacyjnych.

Przykładowy harmonogram prac inwentaryzacyjnych

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kolejnymi etapami prac inwentaryzacyjnych jest przeprowadzenie inwentaryzacji poszczególnych składników majątku właściwymi dla nich metodami oraz ustalenie różnic.

W wyniku inwentaryzacji mogą powstać następujące rodzaje różnic:

•nadwyżki - występują wtedy, kiedy stan rzeczywisty majątku jest większy niż stan wynikający z ewidencji księgowej,

•niedobory - są wtedy, kiedy stan rzeczywisty majątku jest mniejszy niż stan wynikający z ewidencji księgowej,

•szkody - są różnicą o charakterze jakościowym i występują wtedy, kiedy nie można stwierdzić niedoboru, ponieważ dany składnik majątku jest, ale jest niepełnowartościowy (np. maszyna, która powinna być kompletna, a jest pozbawiona jakiejś istotnej części).

Ze względu na odpowiedzialność materialną pracowników niedobory dzieli się na zawinione i niezawinione.

Niedobory zawinione to takie, za których powstanie osoba odpowiedzialna materialnie ponosi winę (np. dokonała zawłaszczenia majątku lub nie dopełniła obowiązku należytej staranności zawodowej). Wśród niedoborów zawinionych można wyróżnić niedobory sporne i bezsporne. Z niedoborami bezspornymi mamy do czynienia wtedy, gdy pracownik winny niedoboru przyznaje się do niego i zobowiązuje spłacić niedobór. Niedobór sporny występuje, gdy pracownik nie zgadza się z opinią pracodawcy, że niedobór powstał z jego winy, i nie zgadza się na jego pokrycie. Sposób postępowania w tej sytuacji zależy od tego, czy dany pracownik ma powierzoną odpowiedzialność za mienie w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Jeśli tak, to pracodawca ma prawo żądać finansowego zadośćuczynienia za niedobór, a jeśli pracownik się z tym nie zgadza, może na drodze sądowej dochodzić swojej niewinności. Jeśli pracownik nie miał powierzonej odpowiedzialności materialnej, to pracodawca musi wystąpić na drogę sądową i dowieść winy pracownika w powstaniu niedoboru.