Zaliczki wpłacone na poczet WNT

1. Definicja wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT)

Andrzej Jamróz prowadzi przedsiębiorstwo zajmujące się naprawą sprzętu laboratoryjnego. W celu rozszerzenia zakresu świadczonych usług pan Andrzej nabył w Hiszpanii specjalistyczny sprzęt diagnostyczny o wartości 50 000 euro (200 000 zł). Hiszpański sprzedawca jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od wartości dodanej, który jest zidentyfikowany dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych. Na fakturze dokumentującej sprzedaż nie obliczył podatku VAT. Natomiast pan Andrzej jest podatnikiem zwolnionym od podatku VAT (z uwagi na wysokość obrotów) niezarejestrowanym dla celów transakcji WNT. Pan Andrzej uznał, że nie musi odprowadzać podatku należnego od tej transakcji i nie wykazał w rejestrze VAT ani w deklaracji VAT tej transakcji. Czy postąpił prawidłowo?

Nie. Postępowanie pana Andrzeja jest nieprawidłowe. Dokonana przez niego transakcja stanowi WNT. Jednak w 2007 r. do kwoty 39 700 zł transakcja nie musi być opodatkowana. Natomiast nadwyżka w wysokości 160 300 zł powinna zostać opodatkowana stawką podstawową. Ponadto transakcja powinna zostać wykazana w deklaracji VAT oraz informacji podsumowującej.

WNT ma miejsce wówczas, gdy w wyniku nabycia towary przemieszczane są z kraju członkowskiego Unii Europejskiej do Polski. Dostawca towarów musi mieć status podatnika podatku od wartości dodanej lub też podatnika VAT prowadzącego działalność gospodarczą. Natomiast nabywcą towarów ma być podatnik, u którego towary mają być wykorzystywane do prowadzonej działalności gospodarczej.

W sposób uproszczony możemy powiedzieć, że z WNT mamy doczynienia wówczas, gdy przedsiębiorca prowadzący działalność na terytorium kraju nabywa towary od innego przedsiębiorcy, który prowadzi działalność w innym kraju członkowskim UE. Jednocześnie nabyte towary będą przeznaczone do prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Jeżeli dochodzi do WNT, przedsiębiorca dokonujący sprzedaży nie opodatkowuje transakcji podatkiem VAT. Natomiast polski podmiot dokonujący zakupu towarów zobowiązany jest do odprowadzenia od takiej transakcji podatku należnego w wysokości stawki krajowej. Regulacja ta ma na celu zachowanie zasady uczciwej konkurencji i zniwelowanie różnić w stawkach pomiędzy poszczególnymi krajami UE.

Należy pamiętać, że od obowiązku wykazywania WNT istnieje wiele zwolnień i wyjątków. Jeden z nich wskazuje, że WNT nie występuje w przypadku, gdy dotyczy towarów nabywanych przez podatników zwolnionych od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 (zwolnienie z uwagi na wielkość obrotów). Jednak u takich podmiotów nie występuje WNT (nie muszą wykazywać podatku należnego od zakupu), pod warunkiem że całkowita wartość WNT na terytorium kraju nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 10 000 euro. W 2007 r. powyższa kwota w przeliczeniu na złote wynosi 39 700 zł.

W przypadku opisanym w pytaniu pan Andrzej korzysta co prawda ze zwolnienia od podatku z uwagi na wielkość obrotów, jednak wartość WNT przekracza ustawowe limity. Opodatkowaniu podlegać będzie jedynie kwota nadwyżki ponad 39 700 zł.

2. Moment powstania obowiązku podatkowego przy WNT

Szpital nabył od przedsiębiorcy we Włoszech sprzęt medyczny. Sprzęt został przywieziony w lipcu. Natomiast faktura VAT dokumentująca transakcję została wystawiona w czerwcu. Podatnik rozliczył podatek należny od WNT w lipcu. Czy w odpowiednim miesiącu dokonano rozliczenia podatku od tej transakcji?

Miesiąc wystawienia faktury

Nie. Obowiązek podatkowy w opisanym przypadku powstał w czerwcu (miesiąc wystawienia faktury). Podatek należny od powyższej transakcji powinien zostać rozliczony już w czerwcu, tj. w miesiącu, kiedy została wystawiona faktura.

O momencie rozliczenia podatku należnego od WNT decyduje moment, w którym powstaje obowiązek podatkowy. Przy WNT obowiązek podatkowy powstaje 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia. W przypadku, gdy przed powyższym terminem sprzedawca wystawił fakturę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury.

Ważne jest to, że powyższa regulacja ma zastosowanie odpowiednio do faktur wystawianych przez sprzedawcę unijnego potwierdzających otrzymanie przez niego od krajowego przedsiębiorcy całości lub części należności przed dokonaniem dostawy towaru będącego przedmiotem WNT na terytorium kraju.

3. Rozliczanie podatku należnego od transakcji dokumentujących zaliczkę na poczet WNT

W maju firma kurierska Ekspress dokonała wpłaty zaliczki na zakup nowych maszyn sortujących od kontrahenta z Niemiec. Z tytułu wpłaconej zaliczki nie otrzymała jednak faktury od kontrahenta. Sprzęt został przywieziony do Polski pod koniec czerwca 2007 r. Firma rozliczyła podatek należny od dokonanych zaliczek już w maju. Czy postąpiła prawidłowo?

Nie. Z uwagi na to, że kontrahent nie wystawił faktury dokumentującej zaliczki, to nie powstał obowiązek podatkowy z tytułu jej wpłacenia. Podatek od zaliczki powinien zostać rozliczony w momencie powstania obowiązku od WNT. Obowiązek od WNT powstał w lipcu, tj. 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy.

Obowiązek podatkowy w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów powstaje 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towarów będących przedmiotem nabycia. Jeżeli jednak przed tym terminem dostawca wystawi fakturę, wówczas obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury. Opisana powyżej zasada dotyczy również faktur wystawianych w przypadku otrzymania przez dostawcę całości lub części należności.

Jeżeli nastąpi taka sytuacja, jak przedstawiona w pytaniu, tzn. gdy nabywca dokona wpłaty zaliczki na poczet dostawy towarów, a dostawca nie wystawi faktury dokumentującej otrzymanie części należności, zastosowanie będzie miała reguła, zgodnie z którą polski nabywca będzie zobowiązany do wykazania obowiązku podatkowego z tytułu WNT w 15 dniu miesiąca następującego po miesiącu, w którym miała miejsce dostawa. Oczywiście w sytuacji, gdy kontrahent wcześniej wystawi fakturę na całą dostawę, to u podatnika powstanie obowiązek podatkowy w dniu wystawienia faktury przez dostawcę, od całej kwoty należnej.

WAŻNE

Sama zapłata zaliczki, w sytuacji gdy sprzedawca nie wystawił faktury potwierdzającej otrzymanie części zapłaty, nie powoduje u nabywcy obowiązku podatkowego z tytułu WNT. Oznacza to, że nie ma on obowiązku rozliczenia podatku należnego od tej zaliczki. Ustawa przy WNT wiąże powstanie obowiązku podatkowego z momentem wystawienia faktury.

4. Sposób przeliczania kwot zaliczek płaconych w walutach obcych

Firma Yeti zapłaciła zaliczkę na poczet WNT 20 sierpnia w wysokości 5000 euro. Kontrahent potwierdził uiszczenie zaliczki, wystawiając fakturę. Firma Yeti rozliczyła podatek należny od zaliczki na poczet WNT w deklaracji za sierpień. Do przeliczenia kwoty na złotówki przyjęto kurs euro ogłaszany przez NBP z 20 sierpnia. Czy prawidłowo rozliczono powyższą transakcję?

Tak. Obowiązek podatkowy od wpłaconej zaliczki powstał w sierpniu. Moment powstania obowiązku podatkowego przesądza o tym, z jakiego dnia należy wziąć kurs waluty obcej do przeliczenia należności. Firma prawidłowo ustaliła kurs waluty przyjęty do przeliczania kwoty w euro na złote.

Zgodnie z przepisami wykonawczymi do ustawy o VAT kwoty wyrażone w walucie obcej przelicza się na złote według wyliczonego i ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski bieżącego kursu średniego waluty obcej na dzień wystawienia faktury. Przy WNT dzień wystawienia faktury przez kontrahenta zagranicznego jest równoznaczny z powstaniem obowiązku podatkowego. Powyższe odpowiednio stosuje się do zaliczek wpłacanych na poczet WNT, które zostały udokumentowane fakturami. Obowiązek podatkowy powstaje w momencie wystawienia faktury.

W przypadku niewystawienia faktury w terminie, w którym podatnik obowiązany jest do jej wystawienia, kwoty wyrażone w walucie obcej przelicza się na złote według wyliczonego i ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski bieżącego kursu średniego waluty obcej na dzień powstania obowiązku podatkowego, tj. 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy.

Piotr Jurczuk

PODSTAWA PRAWNA

l ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.)