REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpisy aktualizujące zwiększające wartość środków trwałych - dozwolone tylko w MSR nr 16

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Anna Bagieńska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Często okazuje się, że wartość bilansowa posiadanych, regularnie amortyzowanych środków trwałych jest dużo niższa niż ich aktualna wartość rynkowa. Dlatego szczególnie przy wycenie bilansowej spółki zastanawiają się, czy mogą dokonać aktualizacji wyceny tych środków, korzystając z przepisów art. 10 ust. 3.

Ustawa o rachunkowości zezwala na dokonanie przeszacowania (aktualizacji) środków trwałych tylko na podstawie odrębnych przepisów. Zgodnie z art. 31 ust. 3 wartość początkowa i dotychczas dokonane od środków trwałych odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe mogą, na podstawie odrębnych przepisów, ulegać aktualizacji wyceny. Ustalona w wyniku aktualizacji wyceny wartość księgowa netto środka trwałego nie powinna być wyższa od wartości godziwej, której odpisanie w przewidywanym okresie jego użyteczności jest ekonomicznie uzasadnione.

Przez „odrębne przepisy” dla aktualizacji środków trwałych ustawa o rachunkowości rozumie ustawy podatkowe. Przepisy te stanowią delegację dla Ministra Finansów do określenia w drodze rozporządzenia trybu i terminów aktualizacji wyceny środków trwałych. Ostatnia aktualizacja miała miejsce w 1995 r. Od tego czasu nie wydano takiego rozporządzenia.

Wynika z tego, że zgodnie z ustawą nie można przeprowadzać aktualizacji wyceny środków trwałych, nawet gdyby wartość rynkowa była dużo wyższa niż wartość księgowa. Szczególnie dotyczy to środków trwałych w dużej mierze zamortyzowanych, których ceny rynkowe znacznie rosną, czy środków trwałych, których elementy wymieniono, ale nie można było uznać tej czynności za ulepszenie.

Zasady określenia wartości godziwej

Wartość godziwa to kwota, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony na warunkach transakcji rynkowej pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami.

Również w MSR-ach pokreślono, że wartość godziwa to wartość ustalona na warunkach transakcji rynkowej.

Inaczej to zagadnienie reguluje MSR nr 16 - „Rzeczowe aktywa trwałe”. W myśl standardu jednostka powinna dokonać wyboru zasady (polityki) rachunkowości dotyczącej sposobu wyceny opartego albo na koszcie historycznym, albo na wartości przeszacowanej. Wybraną zasadę stosuje się do całej grupy rzeczowych aktywów trwałych.

Model oparty na cenie nabycia lub koszcie wytworzenia

Przy stosowaniu modelu opartego na cenie nabycia lub koszcie wytworzenia po początkowym ujęciu składnika rzeczowych aktywów trwałych należy wykazywać go według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia pomniejszonego o zakumulowaną amortyzację oraz o zakumulowane odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości.

Model oparty na wartości przeszacowanej

Jeżeli jednostka decyduje się na stosowanie modelu opartego na wartości przeszacowanej, wówczas po początkowym ujęciu składnika rzeczowych aktywów trwałych, których wartość godziwą można wiarygodnie ustalić, wykazuje się go w wartości przeszacowanej. Wartość ta stanowi wartość godziwą na dzień przeszacowania, pomniejszoną o kwotę późniejszej zakumulowanej amortyzacji i późniejszych zakumulowanych odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości. Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 16 wymaga, aby przeszacowania były przeprowadzane na tyle regularnie, aby wartość bilansowa nie różniła się w sposób istotny od wartości, która zostałaby ustalona z zastosowaniem wartości godziwej na dzień bilansowy.

Ujęcie skutków wyceny w wartości godziwej w księgach

Ujęcie różnicy wyceny zostało podobnie uregulowane przez ustawę i MSR nr 16.

Zgodnie z ustawą powstałą na skutek aktualizacji wyceny różnicę wartości netto środków trwałych, o której mowa w ust. 3, odnosi się na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny. Różnica ta nie może być przeznaczona do podziału. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny podlega zmniejszeniu o różnicę z aktualizacji wyceny uprzednio zaktualizowanych zbywanych lub zlikwidowanych środków trwałych. Różnica ta wpływa na kapitał (fundusz) zapasowy lub inny o podobnym charakterze, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.

Według regulacji MSR nr 16, jeżeli wartość bilansowa składnika aktywów wzrosła na skutek przeszacowania, zwiększenie należy zaliczyć bezpośrednio do kapitału własnego jako nadwyżkę z przeszacowania. Jednak zwiększenie wartości wynikające z przeszacowania zostanie ujęte jako przychód w takim zakresie, w jakim odwraca ono zmniejszenie wartości z tytułu przeszacowania tego samego składnika aktywów, które poprzednio ujęto jako koszt.

UWAGA!

W projekcie zmiany ustawy o rachunkowości do art. 8 dodaje się nowy ustęp dotyczący zaprzestania stosowania MSR, tj. powrót do ponownego stosowania ustawy. Ten przepis będzie miał zastosowanie m.in. w przypadku odwrócenia przeszacowania środków trwałych - zgodnie z MSR nr 16.

„W przypadku zmian zasad (polityki) rachunkowości, spowodowanych zaprzestaniem stosowania MSR przy sporządzaniu sprawozdań finansowych przez jednostki, o których mowa w art. 45 ust. 1a i 1b, skutki finansowe przejścia na zasady (politykę) rachunkowości określone w ustawie odnosi się na kapitał (fundusz) własny i wykazuje jako zysk (stratę) z lat ubiegłych, a jeżeli skutki przeszacowania aktywów dokonanego zgodnie z MSR rozliczono z kapitałem (funduszem) z aktualizacji wyceny - jako zmianę stanu tego kapitału (funduszu)”.

Przykład

Wartość początkowa środka trwałego wynosi 10 000 zł, a dotychczasowe umorzenie to 4000 zł. Współczynnik aktualizacji - 1,6. Wartość godziwą na podstawie ekspertyzy rzeczoznawcy ustalono na 9900 zł.

Wariant I

Ponieważ nie było rozporządzenia MF nakazującego przeszacowanie, w tym przypadku - zgodnie z ustawą o rachunkowości - nie można zwiększyć wartości środka trwałego.

Jego wartość bilansowa wyniesie: 10 000 zł - 4000 zł = 6000 zł.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Bilans

Aktywa

A. Aktywa trwałe

II. Rzeczowe aktywa trwałe 6 000

Wariant II

Zgodnie z rozporządzeniem MF może nastąpić aktualizacja. Współczynnik aktualizacji ustalono na 1,6.

aktualizacja wartości początkowej: 10 000 zł x 1,6 = 16 000 zł,

aktualizacja dotychczasowego umorzenia: 4000 zł x 1,6 = 6400 zł.

W tym przypadku należy podnieść wartość początkową środka trwałego o 6000 zł, umorzenie o 2400 zł i utworzyć kapitał z aktualizacji wyceny w wysokości 3600 zł. Wartość bilansowa tego środka trwałego wyniesie: 16 000 zł - 6400 zł = 9600 zł.

Ewidencja księgowa

1. Zwiększenie wartości początkowej do 16 000 zł:

Wn „Środki trwałe” 6 000

2. Zwiększenie umorzenia o 2400 zł (6400 zł - 4000 zł):

Ma „Umorzenie środków trwałych” 2 400

3. Zwiększenie wartości netto o: 6000 zł - 2400 zł = 3600 zł:

Ma „Kapitał z aktualizacji wyceny” 3 600

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Bilans

Aktywa

A. Aktywa trwałe

II. Rzeczowe aktywa trwałe 9 600

Pasywa

B. Kapitały własne

V. Kapitał z aktualizacji wyceny 3 600

Wariant III - rozwiązanie według MSR nr 16

Model oparty na cenie nabycia

W tym przypadku należy wycenić środek trwały według ceny nabycia pomniejszonej o zakumulowaną amortyzację. Ten model nie przewiduje zwiększenia wartości środka trwałego.

Wartość bilansowa wynosi: 10 000 zł - 4000 zł = 6000 zł.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Bilans

Aktywa

A. Aktywa trwałe

II. Rzeczowe aktywa trwałe 6 000

Wariant IV - rozwiązanie według MSR nr 16

Model oparty na wartości przeszacowanej

W tym przypadku trzeba podnieść wartość środka trwałego do wartości godziwej ustalonej na 9900 zł. Zwiększa się zarówno wartość początkowa, jak i dotychczasowe umorzenie.

Obliczenie następuje zgodnie z wzorem:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Współczynnik aktualizacji = 9900 zł : (10 000 zł - 4000 zł) = 9900 zł : 6000 zł = 1,65

aktualizacja wartości początkowej: 10 000 zł × 1,65 = 16 500 zł,

aktualizacja dotychczasowego umorzenia: 4000 zł × 1,65 = 6600 zł.

W tym przypadku należy podnieść wartość początkową środka trwałego o 6500 zł, umorzenie o 2600 zł i utworzyć kapitał z aktualizacji wyceny w wysokości 3900 zł. Wartość bilansowa tego środka trwałego wyniesie: 16 500 zł - 6600 zł = 9900 zł.

Ewidencja księgowa

1. Zwiększenie wartości początkowej do 16 500 zł:

Wn „Środki trwałe” 6 500

2. Zwiększenie umorzenia o 2600 zł (6600 zł - 4000 zł):

Ma „Umorzenie środków trwałych” 2 600

3. Zwiększenie wartości netto o: 6500 zł - 2600 zł = 3900 zł

Ma „Kapitał z aktualizacji wyceny” 3 900

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Bilans

Aktywa

A. Aktywa trwałe

II. Rzeczowe aktywa trwałe 9 900

Pasywa

B. Kapitały własne

V. Kapitał z aktualizacji wyceny 3 900

- art. 28 ust. 6, art. 31 ust. 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

- § 29-42 MSR nr 16 - „Rzeczowe aktywa trwałe”

dr Anna Bagieńska

adiunkt w Katedrze Finansów i Rachunkowości Politechniki Białostockiej

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Komunikat ZUS: 2 czerwca 2025 r. mija ważny termin dla przedsiębiorców. Chodzi o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina przedsiębiorcom, że do 2 czerwca 2025 r. należy zweryfikować i odesłać przez PUE/eZUS wniosek o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej.

ZUS odbiera zasiłki za błędy dotyczące składek sprzed 2022 roku – Rzecznik MŚP interweniuje

Do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wpływa coraz więcej dramatycznych spraw dotyczących decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w których organ odmawia wypłaty świadczeń zasiłkowych, wskazując, że przedsiębiorcy nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu za okres sprzed 2022 roku.

Podatnik zapłacił zaległy podatek ale nie zatrzymało to egzekucji. Urząd skarbowy wykorzystał pomyłkę w przelewie. Winą obarczył podatnika i automatyzację systemu

Absurdów podatkowych nie brakuje. Dla przykładu można podać historię przedsiębiorcy, który nie uregulował w terminie podatku, za co otrzymał upomnienie z urzędu skarbowego. Dokonując wpłaty, popełnił niezamierzony błąd, który spowodował kolejne konsekwencje. W efekcie na jego koncie jednocześnie wystąpiła niedopłata i nadpłata podatku. Ministerstwo Finansów, komentując ww. sprawę, wskazuje obowiązujące przepisy, zaś eksperci przekonują, że urzędnicy mogli zachować się inaczej. Resort zaznacza, że proces obsługi wpłat podatników jest zautomatyzowany, a w opisywanej sytuacji nie można mówić o błędzie systemowym. Wśród znawców tematu nie brakuje opinii, że zbyt sztywne przepisy i procedury podatkowe mogą właściwie stanowić pułapkę dla przedsiębiorców.

PKWiU 2025 - nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług jeszcze w 2025 roku

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015. Od kiedy?

REKLAMA

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te dla osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

JPK_KR_PD już nadchodzi – nowy obowiązek dla podatników CIT. Czy Twoja firma jest gotowa?

Nowy plik JPK_KR_PD to nie tylko kolejne wymaganie fiskusa, ale prawdziwa rewolucja w raportowaniu księgowym. Od 2025 roku obowiązek ten obejmie duże firmy, od 2026 – podmioty zobowiązane do przesyłania ewidencji JPK VAT, a od kolejnego roku – pozostałych podatników CIT. Zmiany w planie kont, nowe struktury danych, testy, audyty – przygotowań jest sporo, a czasu coraz mniej. Zobacz, co musisz zrobić, by nie obudzić się z ręką w księgowym chaosie.

REKLAMA

Kiedy członek rodziny współpracujący przy rodzinnym biznesie musi być zgłoszony do ZUS?

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

Francuska Administracja Celna wprowadza nowy system Obligatoryjnej Koperty Logistycznej (ELO). Co muszą wiedzieć przewoźnicy? Uproszczenie procedur dla kierowców

ELO to cyfrowe rozwiązanie, które usprawni proces odprawy celnej na granicy między Francją a Wielką Brytanią. Jest to francuski odpowiednik GMR - system będzie wymagać utworzenia jednej elektronicznej „koperty logistycznej” dla każdego pojazdu, zawierającej wszystkie niezbędne dane celne oraz deklaracje bezpieczeństwa.

REKLAMA