REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak stosować skorygowaną cenę nabycia do wyceny aktywów i pasywów

Jerzy Rybka
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Znowelizowana ustawa o rachunkowości przewiduje od 1 stycznia 2009 r. dla niektórych składników aktywów i pasywów wycenę według skorygowanej ceny nabycia. W rozporządzeniu MF w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych skorygowana cena nabycia nazywana jest kosztem zamortyzowanym.

W aktualnym polskim stanie prawnym skorygowana cena nabycia ma swoje uregulowanie w rozporządzeniu MF w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych. Ustawodawca umieścił definicję w rozporządzeniu, które nie musi być stosowane przez jednostki, których sprawozdania finansowe nie podlegają ogłaszaniu i corocznemu obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta. Taki stan rzeczy spowodował, że znaczna część jednostek nie stosuje wspomnianej metody wyceny, mimo że nie dla wszystkich jest jasne, że dla takich aktywów, jak udzielone pożyczki czy kupione obligacje, mają zastosowanie przepisy o instrumentach finansowych. Prawdopodobnie wynika to z definicji skorygowanej ceny nabycia, w której ustawodawca wyraził skomplikowany wzór matematyczny za pomocą języka prawniczego:

REKLAMA

Autopromocja

Skorygowana cena nabycia to cena nabycia, w jakiej składnik aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych został po raz pierwszy wprowadzony do ksiąg rachunkowych (wartość początkowa), pomniejszoną o spłaty wartości nominalnej (kapitału podstawowego), odpowiednio skorygowaną o skumulowaną kwotę zdyskontowanej różnicy między wartością początkową składnika i jego wartością w terminie wymagalności, wyliczoną za pomocą efektywnej stopy procentowej, a także pomniejszoną o odpisy aktualizujące wartość.

Efektywna stopa procentowa to stopa, za pomocą której następuje zdyskontowanie do bieżącej wartości związanych z instrumentem finansowym przyszłych przepływów pieniężnych oczekiwanych w okresie do terminu wymagalności.

W MSR nr 39 „Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena” zamiast o skorygowanej cenie nabycia mówi się o zamortyzowanym koszcie oszacowanym z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej.

Zgodnie z definicją:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

(...) jest to kwota, w jakiej składnik aktywów finansowych lub zobowiązanie finansowe wycenia się w momencie początkowego ujęcia, pomniejszona o spłaty kapitału oraz powiększona lub pomniejszona o ustaloną z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej skumulowaną amortyzację wszelkich różnic pomiędzy wartością początkową w terminie wymagalności oraz pomniejszona o wszelkie odpisy (bezpośrednio lub przez rachunek rezerw) z tytułu utraty wartości lub nieściągalności.

Skorygowaną cenę nabycia w myśl MSR nr 39 stosuje się do wyceny:

• pożyczek udzielonych i należności własnych, z wyjątkiem przeznaczonych do obrotu, niezależnie od tego, czy jednostka zamierza utrzymać je do terminu wymagalności, czy też nie,

• aktywów finansowych, dla których jest ustalony termin wymagalności,

• zobowiązań finansowych, z wyjątkiem zobowiązań finansowych przeznaczonych do obrotu, oraz instrumentów pochodnych o charakterze zobowiązań.

REKLAMA

Wprowadzenie definicji skorygowanej ceny nabycia do przepisów miało na celu przede wszystkim wprowadzenie wymogu wyceny aktywów i pasywów zgodnie z ich treścią ekonomiczną. Zastosowanie wspomnianej już efektywnej stopy procentowej powoduje ustalenie przychodów lub kosztów finansowych w okresie trwania umowy pomiędzy jednostkami według stałej stopy zysku, która jest zgodna z sensem ekonomicznym wspomnianych wyżej kategorii.

Skutki przeszacowania aktywów i zobowiązań finansowych wycenianych w wysokości skorygowanej ceny nabycia (z wyjątkiem pozycji zabezpieczanych i zabezpieczających), tj. odpisy z tytułu dyskonta lub premii, jak również pozostałe różnice ustalone na dzień ich wyłączenia z ksiąg rachunkowych, zalicza się odpowiednio do przychodów lub kosztów finansowych okresu sprawozdawczego, w którym nastąpiło przeszacowanie.

Ustawa o zmianie ustawy o rachunkowości wprowadza definicję skorygowanej ceny nabycia do aktu wyższego rzędu, jakim jest ustawa. Jest to definicja identyczna z zawartą w rozporządzeniu. Ustawodawca nie obliguje jednak do stosowania tego sposobu wyceny, wskazuje jedynie na możliwość używania w niektórych przypadkach.

UWAGA

Skorygowana cena nabycia służy do wyceny aktywów i pasywów na dzień bilansowy i zasadniczo może nie mieć nic wspólnego z warunkami, na jakich rozliczają się strony. Zastosowanie stałej stopy nominalnej czy dowolnie określanych w umowie stóp do wyceny bilansowej powoduje zniekształcenie rzeczywistej rentowności.

Po wprowadzeniu zmian od 2009 r., stosując przepisy ustawy o rachunkowości, jednostki będą miały możliwość wyceny według skorygowanej ceny nabycia dla:

• inwestycji w innych jednostkach, jeżeli został określony dla nich termin wymagalności,

• inwestycji krótkoterminowych, dla których został określony termin wymagalności,

• należności i udzielonych pożyczek zaliczanych do aktywów finansowych,

• zobowiązań finansowych.

Przykład

Jednostka gospodarcza A udzieliła w styczniu 2008 r. jednostce B pożyczki w wysokości 500 000 zł na okres pięciu lat.

Zgodnie z umową jednostka B będzie spłacać pożyczkę w równych ratach, tj. kwotę 100 000 zł powiększoną o 25 000 zł odsetek do końca każdego roku.

Pożyczka zostanie spłacona do końca 2012 r.

Rok obrotowy obu jednostek dla celów rachunkowych pokrywa się z rokiem kalendarzowym.

Ewidencja w spółce A (pożyczkodawca)

Na pierwszy dzień bilansowy, czyli 31 grudnia 2008 r., jednostka powinna wycenić wartość udzielonej pożyczki w skorygowanej cenie nabycia za pomocą efektywnej stopy procentowej. W tym celu najwygodniej jest posłużyć się arkuszem kalkulacyjnym z wbudowaną funkcją IRR, która wyliczy efektywną stopę procentową dla rzeczywistych przepływów pieniężnych.

Tabela 1. Przepływy pieniężne

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Argumentami dla funkcji IRR będzie zakres komórek z przepływami:

Schemat. Okno dialogowe wyliczenia IRR

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Efektywna stopa procentowa wynosi 7,93%.

Następnym krokiem będzie wypełnienie tabeli, na podstawie której należy wyliczyć wartość skorygowanej ceny nabycia pożyczki w poszczególnych latach obrotowych.

Tabela 2. Skorygowana cena nabycia u pożyczkodawcy

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Operacje gospodarcze:

1. Udzielenie pożyczki w wysokości 500 000 zł:

Wn „Aktywa finansowe” 500 000,00

Ma „Rachunek bankowy” 500 000,00

2. Wycena na dzień bilansowy 2008 r.:

Różnica między odsetkami naliczonymi według skorygowanej ceny nabycia i odsetkami zapłaconymi, ustalonymi przez strony: 39 654,13 zł - 25 000 zł = 14 654,13

Wn „Rachunek bankowy” 125 000,00

Wn „Korekta wartości aktywów finansowych” 14 654,13

Ma „Aktywa finansowe” 100 000,00

Ma „Przychody finansowe” 39 654,13

3. Wycena na dzień bilansowy 2009 r.:

Wn „Rachunek bankowy” 125 000,00

Wn „Korekta wartości aktywów finansowych” 7 885,50

Ma „Aktywa finansowe” 100 000,00

Ma „Przychody finansowe” 32 885,50

4. Wycena na dzień bilansowy 2010 r.:

Wn „Rachunek bankowy” 125 000,00

Wn „Korekta wartości aktywów finansowych” 580,06

Ma „Aktywa finansowe” 100 000,00

Ma „Przychody finansowe” 25 580,06

5. Wycena na dzień bilansowy 2011 r.:

Wn „Rachunek bankowy” 125 000,00

Ma „Aktywa finansowe” 100 000,00

Ma „Przychody finansowe” 17 695,23

Ma „Korekta wartości aktywów finansowych” 7 304,77

6. Wycena na dzień bilansowy 2012 r.:

Wn „Rachunek bankowy” 125 000,00

Ma „Aktywa finansowe” 100 000,00

Ma „Przychody finansowe” 9 185,08

Ma „Korekta wartości aktywów finansowych” 15 814,92

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Ewidencja w spółce B (pożyczkobiorca)

Efektywna stopa procentowa także wynosi 7,93%. Przepływy środków pieniężnych są takie same w obu jednostkach z przeciwnym znakiem.

Tabela z wyliczoną skorygowaną ceną nabycia przedstawia się następująco:

Tabela 3. Skorygowana cena nabycia u pożyczkobiorcy

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Operacje gospodarcze:

1. Zaciągnięcie pożyczki w wysokości 500 000 zł:

Wn „Rachunek bankowy” 500 000,00

Ma „Zobowiązania finansowe” 500 000,00

2. Wycena na dzień bilansowy 2008 r.:

Różnica między odsetkami naliczonymi według skorygowanej ceny nabycia i odsetkami zapłaconymi, ustalonymi przez strony: 39 654,13 zł - 25 000,00 zł = 14 654,13 zł

Wn „Zobowiązania finansowe” 100 000,00

Wn „Koszty finansowe” 39 654,13

Ma „Rachunek bankowy” 125 000,00

Ma „Korekta wartości zobowiązań finansowych” 14 654,13

3. Wycena na dzień bilansowy 2009 r.:

Wn „Zobowiązania finansowe” 100 000,00

Wn „Koszty finansowe” 32 885,50

Ma „Rachunek bankowy” 125 000,00

Ma „Korekta wartości zobowiązań finansowych” 7 885,50

4. Wycena na dzień bilansowy 2010 r.:

Wn „Zobowiązania finansowe” 100 000,00

Wn „Koszty finansowe” 25 580,06

Ma „Rachunek bankowy” 125 000,00

Ma „Korekta wartości zobowiązań finansowych” 580,06

5. Wycena na dzień bilansowy 2011 r.:

Wn „Zobowiązania finansowe” 100 000,00

Wn „Koszty finansowe” 17 695,23

Wn „Korekta wartości zobowiązań finansowych” 7 304,77

Ma „Rachunek bankowy” 125 000,00

6. Wycena na dzień bilansowy 2012 r.:

Wn „Zobowiązania finansowe” 100 000,00

Wn „Koszty finansowe” 9 185,08

Wn „Korekta wartości zobowiązań finansowych” 15 814,92

Ma „Rachunek bankowy” 125 000,00

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przywołane rozporządzenie MF oraz ustawa o rachunkowości wspominają, że w razie trwałej utraty wartości aktywów finansowych aktualizuje się ich wartość nie później niż na koniec okresu sprawozdawczego. W przypadku aktywów finansowych wycenianych w wysokości skorygowanej ceny nabycia odpisy aktualizujące ustala się jako różnicę między wartością tych aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych na dzień wyceny i możliwą do odzyskania kwotą. Kwotę możliwą do odzyskania stanowi bieżąca wartość przyszłych przepływów pieniężnych oczekiwanych przez jednostkę, zdyskontowana za pomocą efektywnej stopy procentowej, którą jednostka stosowała.

UWAGA

W przykładach pominięto zagadnienie podatku odroczonego; skupiono się na tematyce wyceny bilansowej instrumentów. Należy jednak pamiętać, że wartość bilansowa aktywów i pasywów na dzień bilansowy zazwyczaj będzie się różniła od ich wartości podatkowych. Należy więc ustalać aktywa i/lub rezerwy z tytułu podatku odroczonego.

Przykładowe przesłanki uzasadniające dokonywanie odpisu w przypadku tych aktywów można znaleźć w MSR nr 39. Są to:

• trudności finansowe dłużnika lub remitenta,

• rzeczywiste niedotrzymywanie warunków umowy poprzez niespłacanie kapitału i odsetek,

• prawdopodobieństwo upadłości pożyczkobiorcy,

• przyznanie pożyczkobiorcy przez pożyczkodawcę udogodnienia, ze względów ekonomicznych lub prawnych wynikających z trudności finansowych pożyczkobiorcy.

• art. 28 ust. 7 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

• § 16, 18, 22 i 24 rozporządzenia Ministra Finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych - Dz.U. Nr 149, poz. 1674; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 256, poz. 2146

• § 59 MSR nr 39 „Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena”

Jerzy Rybka

główny księgowy w spółce z o.o., licencja MF

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/9
Są kosztem uzyskania przychodu:
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych
udzielone pożyczki, w tym stracone pożyczki
wydatki na wystrój wnętrza biurowego nie będące wydatkami reprezentacyjnymi
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych – od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Podatek PIT - część 3
Zapraszamy do rozwiązania quizu o podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Jest to trzeci quiz dotyczący tej problematyki, który zawiera dziesięć pytań a tylko jedna odpowiedź jest właściwa.
Podatek PIT - część 2
Oto quiz w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Jest to drugi quiz dotyczący tej problematyki. Składa się z dziewięciu pytań i tylko jedna odpowiedź jest poprawna.
Wakacje składkowe dla przedsiębiorców – czy warto korzystać. Wnioski w 2024 r. tylko do końca listopada by uzyskać zwolnienie ze składek w grudniu

Coraz więcej przedsiębiorców poszukuje elastycznych rozwiązań, które pozwolą im na optymalizację kosztów prowadzenia działalności. Jednym z takich narzędzi są tzw. wakacje składkowe – możliwość zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne do ZUS w jednym wybranym miesiącu w roku. W 2024 roku wnioski można składać w listopadzie, by móc skorzystać z tego zwolnienia w grudniu br. To przede wszystkim pierwsza tego typu pomoc dla mikroprzedsiębiorców, których finansowo dotknęły skutki reformy zwanej „Polskim Ładem”. Katarzyna Siwiec, radca prawny i doradca podatkowy komentuje zalety i wady związane z tym rozwiązaniem.

Obowiązkowy KSeF 2.0. Struktury logiczne FA(3) i FA_RR(1), załączniki do faktur, tryb offline, faktury konsumenckie i z kas fiskalnych. Co proponuje MF?

Ministerstwo Finansów rozpoczęło ostateczne konsultacje projektu rozwiązań prawnych (ustawy) i biznesowych w zakresie wdrożenia obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Przedstawione rozwiązania uwzględniają propozycje zgłaszane w toku dotychczasowych konsultacji, w tym specyfikę Jednostek Samorządu Terytorialnego (JST). Przedmiotem ustaleń są także struktury logiczne FA(3) i FA_RR(1) oraz koncepcja funkcjonowania załącznika do e-faktury w KSeF. Uwagi do projektu ustawy można zgłaszać do MF do 19 listopada, a rozwiązań biznesowych do 22 listopada 2024 r.

REKLAMA

KSeF od 2026 r. Firmy będą mogły wystawiać faktury dla konsumentów przez KSeF. Ministerstwo Finansów pokazało projekt ustawy

Firmy będą mogły wystawiać faktury dla konsumentów poprzez Krajowy System e-Faktur – wynika z projektu ustawy, który 5 listopada 2024 r. został opublikowany na stronach RCL. Firmy dostaną także dodatkowe okresy przejściowe na dostosowanie się do nowych rozwiązań.

Sprawdzamy stawki ryczałtu: Jaki podatek zapłaci manager na kontrakcie B2B?

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest dla wielu przedsiębiorców korzystną formą rozliczeń, zwłaszcza przy niskich kosztach działalności. Stawki tego podatku wahają się od 2 proc. do 17 proc., co może znacząco wpływać na wysokość należności wobec fiskusa. Jaką stawkę ryczałtu powinien wybrać manager zatrudniony na kontrakcie B2B w firmie technologicznej?

Przelewy bankowe 11 listopada. Kiedy dojdzie przelew wysłany w piątek po 16:00?

Przed nami kolejny dzień wolny od pracy. Święto 11 listopada przypada w tym roku w poniedziałek. Co z przelewami bankowymi wysłanymi tego dnia? Kiedy najlepiej wysłać przelew, aby dotarł na czas? Czy będą działać płatności natychmiastowe? Warto terminowe płatności zaplanować z wyprzedzeniem. 

Wyższa akcyza na alkohol w 2025 r. Spadnie spożycie alkoholu, czy wzrośnie szara strefa?

W 2025 r. wzrośnie stawka akcyzy na wysokoprocentowy alkohol. Oczywiste jest, że spowoduje to wzrost cen alkoholu w sklepach. Fakt wysokiej stawki na alkohol w Polsce może oznaczać dwa scenariusze: spadek spożycia alkoholu lub ożywienie szarej strefy. Spadek spożycia będzie aspektem pozytywnym, natomiast wzrost szarej strefy już nie.

REKLAMA

Sprzedaż internetowa: kiedy opłata za przesyłkę jest przychodem sprzedawcy? Kiedy warto uniknąć ujęcia kosztu dostawy jako przychodu sprzedającego oraz podstawy opodatkowania VAT?

Sprzedaż internetowa pociąga za sobą najczęściej wysyłkę towaru za pośrednictwem podmiotu trzeciego świadczącego usługi kurierskie. Jeśli nabywca korzysta z opcji darmowej dostawy, to wówczas sprzedający nie otrzymuje od niego dodatkowych środków tytułem kosztów wysyłki i nie powstaje zagadnienie odpowiedniego zaliczenia podatkowego takiej kwoty. Gdy jednak dostawa jest dodatkowo płatna dla kupującego, sprzedawca staje przed pytaniem, czy po jego stronie powstanie dodatkowy przychód w związku z powiększeniem należności kupującego o koszt przesyłki, a także, czy kwota ta stanowi podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Składka zdrowotna - zmiany muszą uwzględniać specyfikę i możliwości małych firm. Co najmniej ¾ wysokości zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne powinno podlegać możliwości odliczenia od należnego podatku

Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP, złożyła na ręce Premiera Donalda Tuska uwagi dotyczące składek zdrowotnych w nowym projekcie ustawy. Proponuje ustalenie ryczałtowej składki zdrowotnej i możliwość jej częściowego odliczenia od podatku. Majewska podkreśla, że nowe przepisy muszą uwzględniać specyfikę i możliwości małych firm, które są fundamentem gospodarki.

REKLAMA