Podział zysku w księgach rachunkowych
REKLAMA
Na co można przeznaczyć wypracowany przez jednostkę zysk? Jak ująć w księgach rachunkowych podział zysku? Jak zaewidencjonować pokrycie poniesionej straty za rok obrotowy?
Wynik finansowy jest rezultatem działalności jednostki w danym okresie sprawozdawczym. Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości każda jednostka zobowiązana do prowadzenia ksiąg rachunkowych powinna posiadać dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nią zasady rachunkowości, w szczególności dotyczące ustalania wyniku finansowego. Ustalenie wyniku finansowego zależy więc od przyjętego przez firmę sposobu ewidencji kosztów oraz od tego, w jakiej postaci sporządzony został rachunek zysków i strat.
Ustalenie wyniku finansowego odbywa się w oparciu o konta zespołu 7 „Przychody i koszty związane z ich osiągnięciem”. Rozliczenie wyniku finansowego za poprzedni rok obrotowy dokonywane jest na koncie 820 „Rozliczenie wyniku finansowego”. Ewidencja analityczna prowadzona do konta 820 powinna zapewnić wyodrębnienie rozliczeń wyniku finansowego za lata poprzednie oraz straty za lata ubiegłe według źródeł pokrycia. Na tym koncie pozostaje więc niepodzielony zysk (lub nie pokryta strata) aż do chwili podjęcia decyzji o sposobie podziału zysku bądź o pokryciu straty. Tak więc dopiero pod datą zatwierdzenia sprawozdania rocznego wynik finansowy przeksięgowany jest na konto 860 „Wynik finansowy”.
Tab. 1. Konto 820 „Rozliczenie wyniku finansowego
Kształtowanie wyniku finansowego
Przy okazji ustalania wyniku finansowego w księgach rachunkowych warto zwrócić uwagę na kształtowanie wyniku finansowego. Otóż, jednostki mają wiele „księgowych” sposobów kształtowania tego zysku, oczywiście zgodnych z przepisami prawa. I tak, zmniejszenia wysokiego zysku można dokonać przed dniem bilansowym poprzez takie przedsięwzięcia, jak:
- niesprzedawanie produktów,
- nabywanie przedmiotów o niskiej wartości i odpisanie ich pełnej wartości w koszty,
- rozpoczęcie kampanii reklamowej na szeroką skalę, co zwiększa koszty,
- poniesienie zwiększonych wydatków na remonty środków trwałych, przez co następuje podwyższenie kosztów,
- nabycie dużej ilość towarów, których zapasy nisko wycenia się na dzień bilansowy,
- postawienie swoim pracownikom wysokich wymagań co do kwalifikacji i wliczanie w koszty przedsiębiorstwa ich kształcenia i szkolenia,
- korzystanie z usług doradców zewnętrznych, co zwiększa ponoszone koszty.
Natomiast zwiększenie zysku przed dniem bilansowym można osiągnąć poprzez przykładowo takie działania, jak:
- przesunięcie wykonania niezbędnych remontów na okres po dniu bilansowym,
- wstrzymanie lub przesunięcie na późniejszy okres (po dniu bilansowym) planowanych podwyżek wynagrodzeń,
- zmianę terminów podróży służbowych, kampanii reklamowej i innych kosztownych przedsięwzięć na okres po dniu bilansowym,
- przyspieszenie dostawy produktów, aby zwiększyć przychody ze sprzedaży.
PRZYKŁAD
Jeszcze przed dokonaniem odpisów aktualizujących wartość należności zysk wypracowany przez jednostkę wynosił 10 000 zł. Kierownik jednostki w polityce rachunkowości z roku poprzedniego zastosował zasadę odpisu aktualizującego wartość należności, zgodnie z którą należałoby utworzyć odpis na kwotę 14 000 zł. Należy zwrócić uwagę na fakt, że dokonanie tego odpisu jest równoznaczne z osiągnięciem przez jednostkę straty w wysokości 4000 zł, natomiast zaniechanie odpisów aktualizujących skutkuje wykazaniem zysku w wysokości 10 000 zł. W związku z tym, że wynagrodzenie zarządu jednostki uzależnione jest od uzyskanych wyników, należy przypuszczać, że w interesie zarządu będzie niedokonanie odpisów aktualizacyjnych.
Badanie sprawozdania finansowego
Rozliczenie wyniku może być dokonane dopiero po zbadaniu sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta. Jeśli sprawozdanie nie podlega badaniu, wówczas rozliczenie wyniku finansowego może być dokonane po uznaniu go za prawidłowe przez powołany do tego organ spółki. Warto przypomnieć, że - zgodnie z art. 64 ustawy o rachunkowości - badaniu rocznych sprawozdań finansowych podlegają:
- banki oraz zakłady ubezpieczeń,
- jednostki działające na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych,
- jednostki działające na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
- spółki akcyjne, z wyjątkiem spółek będących na dzień bilansowy w organizacji,
- pozostałe jednostki, jeśli w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdanie finansowe, spełniły co najmniej dwa z trzech następujących warunków:
a) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 50 osób,
b) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej 2 500 000 euro,
c) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej 5 000 000 euro.
W przypadku gdy sprawozdanie podlega badaniu przez biegłego rewidenta, uchwała o podziale zysku - jak wspomiano - może zapaść dopiero po wydaniu przez biegłego rewidenta opinii o sprawozdaniu finansowym, ale nie może to być opinia negatywna. Dla przypomnienia, badanie sprawozdania finansowego jednostki ma na celu wyrażenie przez biegłego pisemnej opinii wraz z raportem o tym, czy sprawozdanie finansowe jest prawidłowe oraz czy rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową oraz wynik badanej firmy.
Tab. 2. Rodzaje opinii biegłego rewidenta
Podział zysku w kodeksie spółek prawa handlowego
Podział zysku dokonywany jest na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników. Uchwała taka musi zapaść w terminie 6 miesięcy od dnia bilansowego, czyli dnia, na jaki zamyka się księgi rachunkowe za dany okres obrotowy. Warto przypomnieć, że dzielony jest zysk netto, czyli różnica pomiędzy przychodami a kosztami pomniejszona o obowiązkowe obciążenie - podatek dochodowy.
W spółkach prawa handlowego zysk może być przeznaczony na zwiększenie kapitału zakładowego, zapasowego, rezerwowego, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, na dywidendy, na umorzenie własnych akcji i udziałów. W umowie spółki może się znaleźć zapis, że zysk może być przeznaczony także na inne cele określone w uchwale zgromadzenia wspólników.
Tab. 3. Podział zysku według prawa handlowego
Jeśli zaś chodzi o stratę, to na jej pokrycie należy utworzyć kapitał zapasowy, do którego przelewa się co najmniej 8 proc. zysku za dany rok obrotowy, dopóki kapitał ten nie osiągnie co najmniej jednej trzeciej kapitału zakładowego.
Podział zysku i pokrycie straty w księgach rachunkowych
W poniższej tabeli prezentujemy księgowe ujęcie podziału zysku.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Jeśli zaś chodzi o ewidencję rozliczenia straty, to przedstawiona została w poniższej tabeli.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
PRZYKŁAD
Spółka wypracowała w okresie sprawozdawczym zysk w wysokości 200 000 zł. Podział tego zysku był następujący: na uzupełnienie kapitału zapasowego przeznaczono 60 000 zł, na wypłatę dywidendy przeznaczono 100 000 zł, a na dofinansowanie działalności socjalnej przeznaczono 40 000 zł. Ujęcie w księgach rachunkowych dokonanego podziału zysku jest następujące:
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
- ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.),
- ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn.zm.),
- ustawa z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 z późn.zm.).
dr Aneta Mazur
dr Aneta Mazur
Źródło:
Prawo Przedsiębiorcy
Autopromocja
REKLAMA
REKLAMA
