Stawki VAT na książki i czasopisma - bez powiązań z symbolami ISBN i ISSN

Nowa matryca stawek VAT

Wyjaśnijmy, że Ministerstwo Finansów przygotowało projekt nowelizacji ustawy o VAT i Ordynacji podatkowej, opublikowany 9 listopada 2018 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Proponuje się, aby nowela weszła w życie jeszcze w 2019 r., z wyjątkiem niektórych przepisów, które miałyby wejść w życie od 2020 r.

Jednym z kluczowych elementów nowelizacji jest propozycja wprowadzenia nowego sposobu identyfikowania towarów i usług na potrzeby podatku VAT i odejście od stosowania Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU 2008) na rzecz Nomenklatury scalonej (CN) w zakresie towarów, oraz aktualnej Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług PKWiU 2015 w zakresie usług.

Zastosowanie do celów podatku CN oraz PKWiU 2015 oznacza, że towary i usługi będą klasyfikowane (co powoduje odpowiednie skutki na gruncie podatku VAT) według reguł i zasad, którymi rządzą się te właśnie klasyfikacje.

Proponowane rozwiązanie pociąga za sobą istotne zmiany w zakresie stawek VAT. Część z nich zostanie obniżona, ale znajdą się również przypadki podwyższenia VAT na niektóre towary.

Planowane jest obniżenie stawek przede wszystkim na produkty żywnościowe, np. owoce tropikalne i cytrusowe, niektóre orzechy objęte zostaną, tak jak pozostałe owoce, stawką 5%; pieczywo każdego rodzaju, włącznie z ciastkami, proponuje się objąć stawką 5%; zupy, buliony, żywność homogenizowana i dietetyczna będą opodatkowane stawką 5%; natomiast musztarda, przyprawa słodka papryka, niektóre przyprawy przetworzone będą objęte zakresem stawki 8%.

Na niektóre produkty stawki zostaną jednak podwyższone, co ustawodawca tłumaczy koniecznością wynikającą z zaproponowanego ujednolicenia systemu stawek, przykładowo niektóre przyprawy nieprzetworzone - wzrost stawki z 5% na 8%; homary i ośmiornice oraz inne skorupiaki, mięczaki i bezkręgowce wodne oraz przetwory z nich, kawior oraz namiastki kawioru, jak również sprzedawane w różnego rodzaju placówkach gastronomicznych posiłki, których składnikiem są ww. produkty – z 5% na 23%.

Efektem proponowanego rozwiązania będzie także obniżenie stawki podatku VAT na książki. Zmiana obejmuje wszelkiego rodzaju książki, a więc drukowane, na dyskach, taśmach i innych nośnikach, jak również w formie elektronicznej (e-booki). A więc do każdego rodzaju książki będzie miała zastosowanie 5% stawka podatku VAT. Oznacza to obniżenie stawki z 23% na 5% dla książek nie oznaczonych symbolami ISBN (co obecnie jest warunkiem stosowania stawki obniżonej) oraz e-booków.

Z kolei w przypadku wszelkiego rodzaju gazet, dzienników i czasopism, tj. drukowanych, na dyskach, taśmach i innych nośnikach, jak również w formie elektronicznej (e-prasa) ustawodawca proponuje 8% stawką VAT. Co oznacza obniżenie stawki z 23% na 8% dla wydawnictw tego rodzaju nie oznaczonych symbolami ISSN (co obecnie jest warunkiem stosowania stawki obniżonej).

Stawki VAT a oznaczenia publikacji symbolami ISBN/ISSN

Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską nr 28625 odniosło się do kwestii dotyczącej zrezygnowania w projektowanej ustawie z wymogu oznaczenia publikacji symbolami ISBN/ISSN, jako dotychczasowego warunku stosowania preferencyjnej stawki VAT.

MF wskazało, że podstawowymi celami procedowanego aktualnie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy Ordynacja podatkowa są: maksymalne uproszczenie systemu stawek VAT (zapewnienie prostoty, przejrzystości i przyjazności w stosowaniu), eliminacja istniejących niekonsekwencji i nieracjonalności w stawkach VAT, jak również wprowadzenie instrumentów ułatwiających podatnikom stosowanie przepisów dotyczących stawek VAT i zapewniających odpowiednią ochronę (Wiążące Informacje Stawkowe).

Polecamy: VAT 2019. Komentarz

Dążenie do upraszczania systemu stawek VAT przejawia się m.in. w stosowaniu takiej samej stawki podatku dla całych grup towarowych (według zasady: taka sama stawka dla takich samych / podobnych towarów / usług). Projekt przewiduje zatem stosowanie takiej samej stawki dla całych (w miarę możliwości i przy zachowaniu racjonalności systemu) działów Nomenklatury scalonej (CN), która została przyjęta do identyfikowania towarów na cele podatku VAT.

Jak wyjaśnia dalej resort finansów, w odniesieniu do szeroko pojętych wydawnictw projektowane przepisy przewidują następujące rozwiązanie:

1) Książki - wszelkiego rodzaju - a więc drukowane, na dyskach, taśmach i innych nośnikach, jak również w formie elektronicznej (e-booki) proponuje się objąć jedną - 5% stawką podatku VAT, przy jednoczesnej likwidacji wymogu oznaczenia publikacji symbolem ISBN (jako dotychczasowego warunku stosowania stawki preferencyjnej). Skutkuje to obniżeniem stawki z 23% na 5% dla książek nie oznaczonych symbolami ISBN oraz e-booków.

2) Gazety i czasopisma – wszelkiego rodzaju, a więc drukowane, na dyskach, taśmach i innych nośnikach, jak również w formie elektronicznej (e-prasa) proponuje się objąć jedną, 8% stawką podatku VAT, przy jednoczesnej likwidacji wymogu oznaczenia publikacji symbolem ISSN (jako warunku dotychczasowego stosowania stawki preferencyjnej). Skutkuje to obniżeniem stawki VAT z 23% na 8% dla wydawnictw tego rodzaju nie oznaczonych symbolami ISSN oraz e-prasy, jak również podwyższeniem stawki z 5% na 8% dla czasopism specjalistycznych, zdefiniowanych szczegółowo w art. 2 pkt 27f ustawy o VAT.

MF podkreśla, że procedowany projekt nie zawiera rozwiązań w zakresie opodatkowania podstawową stawką podatku (obecnie 23%) wydawnictw, które nie są oznaczone stosownym symbolem ISBN / ISSN, czy też powołania specjalnej komisji badającej spełnianie przez wydawnictwa kryteriów wynikających z wprowadzonych do przepisów ustawy o VAT ich definicji.

W trakcie uzgodnień i konsultacji publicznych przedmiotowego projektu do resortu finansów wpłynęły uwagi dotyczące projektowanych przepisów, również w temacie będącym przedmiotem niniejszej interpelacji. Wskazano, że obecnie trwa analiza zgłoszonych uwag i opinii, aczkolwiek na tym etapie prac nie są planowane zmiany przedmiotowego projektu w zakresie przywrócenia stosowania symboli ISBN/ISSN.

Wniosek Polskiej Izby Książki o przywrócenie symboli ISBN i ISSN

Polska Izba Książki, w trybie konsultacji publicznych projektu, zwróciła się z wnioskiem o przywrócenie symboli ISBN i ISSN jako warunku stosowania obniżonych stawek dla wydawnictw o następującej treści:

"Obecny stan prawny obowiązujący od dnia 1 stycznia 2011 r. w zakresie stosowania obniżonej stawki podatku w wysokości 5% i 8% jest ugruntowany w praktyce orzeczniczej i interpretacyjnej, jest prosty do stosowania (nadawanie symboli ISBN oraz ISSN) oraz stymuluje wydawców do przekazywania egzemplarzy obowiązkowych do Biblioteki Narodowej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 listopada 1996 r o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych . Wydawcy mają obowiązek przekazać do Biblioteki Narodowej w ramach egzemplarzy obowiązkowych - 2 egzemplarze każdej publikacji ukazującej się na terenie Polski tj.: książek, gazet, czasopism, map, atlasów, globusów, nut, druków ulotnych, oprogramowań, filmów i nagrań dźwiękowych w postaci fizycznej lub cyfrowej, druków brajlowskich.

Dotychczas obowiązująca regulacja ustawy o VAT w zakresie dostawy książek oraz gazet, dzienników i czasopism umożliwia zastosowanie obniżonej stawki podatku do publikacji oznaczonych: dla książek numerem ISBN; dla prasy numerem ISSN.

Celem międzynarodowego standardu ISBN jest koordynowanie i normalizowanie międzynarodowego wykorzystania numerów ISBN do jednoznacznego zidentyfikowania pojedynczej publikacji bądź wydania, które zostało opublikowane przez konkretnego wydawcę w jednym, jasno określonym formacie. ISBN nadawany jest w Polsce od 1974 r. Numery identyfikacyjne nadawane są przez Krajowe Biuro ISBN - w Polsce funkcję tę pełni Biblioteka Narodowa, która jest instytucją niezależną, nastawioną na wykonywanie zadań statutowych, czyli prowadzenie działalności kulturalnej, naukowej oraz edukacyjnej. Numer ISBN pozwala na jednoznaczną identyfikację podatnika będącego Wydawcą danego tytułu.

Numer ISBN jest również podstawowym narzędziem wykorzystywanym przez systemy produkcji, dystrybucji, analizy sprzedaży i przechowywania danych bibliograficznych funkcjonujące na rynku książki, jest także kluczowy dla zarządzania informacją. Biblioteka Narodowa nadaje numery identyfikacyjne wydawcom działającym na terenie Polski oraz przydziela pule ISBN.

Polecamy: Komplet podatki 2019

W odniesieniu do gazet, dzienników i czasopism Międzynarodowy znormalizowany numer wydawnictw ciągłych (ISSN) nadawany jest zasobom ciągłym (czasopismom, gazetom, seriom numerowanym, rocznikom itp), ukazującym się na różnych nośnikach. Służy on do jednoznacznej identyfikacji danego tytułu, wprowadzając go do światowego systemu informacji Biblioteka Narodowa jako Narodowy Ośrodek ISSN ustala tytuły kluczowe zasobów ciągłych wydawanych w Polsce i nadaje pojedynczy numer ISSN na konkretny tytuł.

Konieczność uzyskania numeru ISBN albo ISSN dyscyplinuje poszczególnych wydawców pod względem jakości wydawanych publikacji. Przyczynia się również do ochrony praw autorskich - dzięki identyfikacji ISBN/ISSN łatwiej zlokalizować w Internecie niepożądane wykorzystywanie publikacji, którym wcześniej został nadany ten numer.

Powiązanie stawia obniżonej z koniecznością oznaczenia wydawnictwa nr ISBN lub ISSN porządkuje rynek prasy i książki, ułatwia ochronę praw twórców, a także umożliwia organom podatkowym łatwą kontrolę zasadności stosowania stawki obniżonej (łatwość w odnalezieniu wydawcy konkretnego wydania tradycyjnego lub elektronicznego).

Rezygnacja z ISSN/ISBN nie przyniesie spodziewanych korzyści w zakresie uproszczenia i uporządkowania zakresu stawek obniżonych. Przeciwnie - spiętrzy wątpliwości interpretacyjne, a dodatkowo wywrze negatywny wpływ na pozapodatkowe aspekty funkcjonowania rynku wydawniczego.

Projektowana definicja książki obejmująca kody CN 4901, 4903, 4904 i 4905 jest definicją bardzo szeroką. Zmiana przepisów będzie powodowała wiele trudności w określeniu wysokości właściwej stawia podatku na poszczególne towary.

Oparcie prawa do stosowania stawek obniżonych wyłącznie na kodzie CN:

- spowoduje skomplikowanie zasad ustalania stawki obniżonej (brak prostego systemu ISSN/ISBN),

- spowoduje konieczność powtórnej analizy stawki przez każdego wydawcę i podatnika

- doprowadzi to do niepożądanego rozszerzenia zakresu stosowania stawek obniżonych oraz naruszenia zasady pewności prawa."

Ministerstwo Finansów nie uwzględniło powyższego wniosku wskazując, że prostota systemu stawek - jako podstawowego celu projektu i jego istotnej wartości dla przedsiębiorców - przejawia się m.in. w stosowaniu takiej samej stawki podatku dla całych grup towarowych (według zasady: taka sama stawka dla takich samych / podobnych towarów / usług). Projekt przewiduje zatem stosowanie takiej samej stawki dla całych (w miarę możliwości i przy zachowaniu racjonalności systemu) działów CN, która została przyjęta do identyfikowania towarów na cele podatku VAT. Z tego punktu widzenia nie jest uzasadnione stosowanie dodatkowych kryteriów identyfikujących w ramach danego działu CN towary, które mogą korzystać ze stawki obniżonej. Ponadto podkreślić należy, że ustawa podatkowa nie powinna zawierać przepisów regulujących kwestie pozapodatkowe, np. dotyczące funkcjonowania rynku wydawniczego.

Zobacz: projekt zmian ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy Ordynacja podatkowa