Zmiany w dziedziczeniu długów spadkowych - problemy z wykazem inwentarza majątku

Znowelizowane prawo cywilne ma chronić spadkobierców przed długami, których istnienia często nie byli świadomi. Dotychczas prawo stanowiło, że spadkobiercy mogą odpowiadać za długi zmarłego, o których wcześniej nie wiedzieli. Teraz, zamiast dziedziczyć spadek z wszystkimi długami zmarłego, spadkobierca będzie odpowiadał za nie tylko do wysokości przejętego majątku. W języku prawniczym nazywa się to odpowiedzialnością "z dobrodziejstwem inwentarza".

Wcześniejsze przepisy stanowiły, że jeśli spadkobierca nie złożył w ciągu sześciu miesięcy oświadczenia o odrzuceniu spadku, to wraz z dziedziczonym majątkiem przejmował pełną, nieograniczoną odpowiedzialność za długi spadkowe - także te, o których np. wcześniej nie wiedział. Nazywało się to przejęciem spadku wprost. Po obowiązującej od tygodnia zmianie spadkobierca automatycznie będzie odpowiadał za długi zmarłego tylko do wysokości przejętego majątku. Natomiast żeby przejąć spadek wprost albo go odrzucić, trzeba będzie złożyć odpowiednie oświadczenie.

"Nasze środowisko przyjmowało tę zmianę z radością i zrozumieniem" - powiedział PAP Robert Damski, komornik z woj. Kujawsko-Pomorskiego. Jak zauważył, zdarzało się w przeszłości, że komornik pukał do drzwi osoby, która - nieświadoma przepisów, zasad i terminów - nie odrzuciła spadku z długami np. po kimś, z kim nie miała od lat kontaktu. "Nie było rady, wówczas trzeba te długi spłacić - dobrowolnie lub w trybie egzekucji komorniczej" - przyznał. Również warszawski notariusz Tomasz Kot powiedział PAP, że i dla rejentów taka zmiana ma pozytywny charakter.

Obaj rozmówcy PAP mają jednak obawy co do tego, jak będzie z realizacją innego zapisu znowelizowanej ustawy, który zmienił zasady ustalania stanu majątku spadkowego - co ma podstawowe znaczenie w przypadku przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza. "Praktyka najbliższych miesięcy pokaże, jak ludzie oraz sądy będą sobie radzić z tym nowym zadaniem" - powiedział Tomasz Kot. Jak przypomniał, zakwestionowanie w sądzie wykazu inwentarza rodzi doniosłe konsekwencje, bo uchyla możliwość przejęcia spadku z ograniczeniem długów do wysokości majątku.

Podatek od spadków i darowizn 2015 - PDF

Spadki - testament, zachowek, dziedziczenie. Zmiany w prawie spadkowym 2015 – PDF

"Wykaz inwentarza to najsłabszy punkt tej zmiany. Nie mam pewności, czy obywatel sobie poradzi z wypełnieniem takiego dokumentu. Nawet komornicy niekiedy mają z tym problem, choć przecież potrafią się poruszać w tej materii, wiedzą, dokąd się skierować z pytaniami o konta bankowe czy inny majątek. Zapewne chodziło o to, aby było szybciej i taniej, ale pokusa szybkości i taniości może sprawić, że część osób sporządzających ten spis inwentarza nie zechce +zauważyć+ pewnych jego części" - powiedział PAP komornik Robert Damski.