Ogólny termin przedawnienia roszczeń będzie skrócony z 10 do 6 lat

Skrócenie ogólnych okresów przedawnienia roszczeń ma skłonić wierzycieli do szybszego inicjowania postępowań, co przyczynić się ma do stabilności i pewności obrotu prawnego, a w efekcie ograniczyć przedłużającą się niepewność dłużnika. Wpłynie to pozytywnie (zdaniem rządu) na działalność mikro-, małych i średnich przedsiębiorców.

Zaostrzone mają też zostać przepisy dotyczące przedawnienia roszczeń przysługujących przedsiębiorcom wobec konsumentów (chodzi o zapewnienie konsumentowi ochrony, jako słabszej stronie stosunku prawnego). Wprowadzone mają zostać także regulacje umożliwiające dłużnikowi obronę przed egzekucją w przypadku dokonywania przez komornika albo administracyjny organ egzekucyjny zajęć rachunku bankowego dłużnika drogą elektroniczną, a jednocześnie uniemożliwiające mu uchylenie się od egzekucji przez rozporządzanie środkami na zajętym rachunku.

Polecamy: INFORLEX Ekspert

Polecamy: INFORLEX Biznes

Szczegółowe rozwiązania

Przewidziano wprowadzenie krótszego, ogólnego terminu przedawnienia roszczeń (6 zamiast 10 lat), przy pozostawieniu regulacji, zgodnie z którą dla roszczeń o świadczenia okresowe (np. związanych z czynszem lub dzierżawą) oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, termin przedawnienia wynosi 3 lata. Skrócenie okresu przedawnienia zmusi wierzycieli do szybszego prowadzenia procesów windykacyjnych.

Założono nowy sposób liczenia upływu terminu przedawnienia – bieg terminu przedawnienia ma się kończyć z upływem ostatniego dnia roku kalendarzowego, z zastrzeżeniem, że nie będzie to dotyczyć terminów przedawnienia krótszych niż dwa lata.

Przyjęto, że to sąd z urzędu będzie musiał ustalić, czy roszczenie przysługujące wobec konsumenta jest przedawnione. W pozostałych przypadkach utrzymano dotychczasowe rozwiązania, według których przedawnienie jest uwzględnianie w razie zgłoszenia zarzutu.

Przyjęto, że roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd –  przedawnia się z upływem 6 lat. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości – to podlegać będzie przedawnieniu po 3 latach.

Zaproponowano zaostrzenie reżimu przedawnienia roszczeń przysługujących przedsiębiorcom wobec konsumentów (w praktyce potencjalne zagrożenie skutkami  przedawnienia – z mocy ustawy –  zmobilizuje przedsiębiorcę do realizacji przysługującego mu roszczenia w określonym terminie).

Przewidziano jednak regulację, zgodnie z którą sąd może, po rozważeniu interesów stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności, a w szczególności przemawiają za tym: długość terminu przedawnienia; długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia; charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.

Dodano zapis zakładający, że w przypadku sprzedaży konsumenckiej używanych rzeczy ruchomych – roczny termin przedawnienia roszczeń z rękojmi nie może zakończyć się przed upływem dwóch lat od wydania rzeczy, nawet jeżeli strony uzgodniły, iż termin odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi będzie skrócony do roku (lub do okresu krótszego niż dwa lata). Wprowadzenie takiej zmiany jest niezbędne ze względu na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 13 lipca 2017 r. w sprawie C-133/16 w celu zapewnienia pełnej zgodności prawa polskiego z prawem UE.