REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność pracodawcy a odpowiedzialność pracowników w zakresie BHP w zakładzie pracy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
 e-file sp. z o.o.
Producent aplikacji i rozwiązań pomocnych w biznesie oraz w kontaktach z urzędami
Odpowiedzialność pracodawcy a odpowiedzialność pracowników w zakresie BHP w zakładzie pracy
Odpowiedzialność pracodawcy a odpowiedzialność pracowników w zakresie BHP w zakładzie pracy
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

BHP - to wszystkim znany skrót określający zbiór zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, mających na celu kształtowanie odpowiednich warunków pracy. Na straży ich przestrzegania stoi Państwowa Inspekcja Pracy, a podstawowym aktem prawnym określającym prawa i obowiązki pracowników oraz pracodawców, jest Kodeks Pracy. W wielu przedsiębiorstwach właściciel firmy nie zajmuje się zasadami BHP osobiście, delegując do tego odpowiednich specjalistów czy pracowników. W takim wypadku pojawia się zagadnienie, kto powinien odpowiadać za przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.

Podstawy prawne zasad BHP

Ustawodawca poświęca cały rozdział (dziesiąty) Kodeksu pracy, by wyjaśnić zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. W art. 207 stwierdza wprost, że to pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie.  Zgodnie z § 2 tego przepisu, pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie odpowiednich BHP, zgodnych z aktualnymi i odpowiednimi osiągnięciami nauki i techniki.

REKLAMA

Autopromocja

W kodeksie pracy wymieniono szczególny katalog obowiązków pracownika (nie jest to lista zamknięta, a najważniejsze przypadki), zgodnie z którymi pracodawca ma obowiązek:

  1. Organizować pracę pracowników tak aby zachować zasady BHP pracy;
  2. Zapewnić przestrzeganie przepisów BHP;
  3. W przypadku uchybień wydać polecenia usunięcia tych uchybień;
  4. Kontrolować wykonywanie poleceń w zakresie BHP;
  5. Aktywnie reagować na potrzeby w zakresie BHP;
  6. Dostosowywać środki do istniejącego poziomu ochrony życia i zdrowia biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy;
  7. Zapewnić rozwój polityki BHP;
  8. Uwzględniać w polityce BHP zagadnienia techniczne, organizację i warunki pracy oraz stosunki społeczne i wpływ czynników środowiska pracy;
  9. Uwzględniać specjalną ochronę młodocianych, kobiet w ciąży, karmiących piersią, niepełnosprawnych;
  10. Zapewnić wykonanie zleceń inspektora pracy;
  11. Zapewnić wykonania nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń odpowiednich organów.

Generalnie Ustawodawca zdecydował, że na zakres odpowiedzialności pracodawcy nie wpływają obowiązki pracowników w zakresie BHP, powierzenie zadań służbie bezpieczeństwa, czy zewnętrznym specjalistom.

Mimo tego ustawodawca, w dalszej części kodeksu pracy zauważył konieczność wsparcia pracodawcy, w zakresie wykonywania obowiązków związanych z BHP i umożliwił to między innymi w art. 237 (11) Kodeksu pracy. W większych przedsiębiorstwach, zgodnie z art. 237(11) Kodeksu pracy, pracodawca (zatrudniający więcej niż 100 pracowników) tworzy specjalną służbę bezpieczeństwa i higieny pracy. Pełni ona funkcje doradcze i kontrolne. W przypadku pracodawcy zatrudniającego maksymalnie do 100 pracowników, wykonywanie zadań służby BHP powierza się pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy. Pracodawca, jeżeli posiada odpowiednie ukończone szkolenie, może sam wykonywać zadania służby, jeżeli zatrudnia do 10 pracowników lub zatrudnia do 50 pracowników, ale jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka, w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Dodatkowo, jeżeli pracodawca nie posiada kompetentnych pracowników (w zakresie BHP), może powierzyć wykonywania zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy.

Te przepisy o specjalnej służbie BHP, powierzeniu zadań BHP odpowiedniemu pracownikowi lub specjaliście zewnętrznemu, umożliwiają faktyczne wykonywanie obowiązków BHP przez podmioty inne niż pracodawca. W praktyce więc pojawiają się jednak wątpliwości kto odpowiada za te zadania i w jakim zakresie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Polecamy: Monitor prawa pracy i ubezpieczeń

Serwis Kadry

Przykład z praktyki – orzecznictwo

W 2017 roku powodowie pozwali zakład pracy, po 200 000 zł każdy, tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania. W 2013 roku doszło do wypadku, zmarła osoba bliska. Zmarły (ojciec i mąż powodów) obsługiwał parzelnik. Jego praca polegała na zdejmowaniu tusz wieprzowych z podajnika transportowego i wkładaniu ich do parzelnika, na tzw. "nary". Swoją pracę wykonywał z kolegą. W trakcie pracy jedna z tusz zsunęła się z "nary", trzeba ją było wyciągnąć. W trakcie pracy zmarły wszedł na maszynę, pośliznął się i uderzył głową w ścianę. W wyniku wypadku doznał obrażeń skutkujących śmiercią. Zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy. Specjalna komisja nie znalazła naruszeń obowiązków pracowniczych BHP, w zakresie działania zmarłego pracownika. Zlecono zamontować specjalną osłonę zabezpieczającą możliwość wejścia na maszynę. Pracodawca stwierdził, że samowolne wejście na maszynę, oznacza winę pracownika. Pracodawca uważa, że prawidłowo przeszkolił pracownika, maszyna również działała prawidłowo. Zostało wypłacone odszkodowanie podstawowe z tytułu wypadku przy pracy (zakład pracy miał ubezpieczenie).

REKLAMA

Sąd okręgowy uznał, że główną przyczyną wypadku było naruszenie podstawowych reguł ostrożności. Zmarły mógł i powinien przewidywać, że wejście na śliską maszynę mogą spowodować upadek. Sąd jednocześnie zauważył, że instrukcja obsługi parzelnika nie była pełna, nie przewidywała sytuacji oraz postępowania w przypadku zsunięcia się tuszy z "nary". Pracodawca wiedział o takich przypadkach, a nie zmienił instrukcji i nie powziął odpowiednich sposobów postępowania z nimi związanymi. Profesjonalne zakłady pracy powinny organizować pracę lepiej. Sąd I instancji znał określone w pozwie zadośćuczynienia pieniężne, w kwotach po 150 000zł, za adekwatne do doznanej krzywdy, w postaci cierpień natury psychicznej wynikających z utraty najbliższej osoby (męża i ojca). Sąd Okręgowy tak ustalone zadośćuczynienia obniżył przyjmując, że zmarły P. S. przyczynił się do zaistnienia wypadku w 70%.

Sąd II instancji zdecydował inaczej. Uznał, że przyczynienie się do powstania szkody przez zmarłego jest zdecydowanie niższe (to znaczy 30%) i o tyle można pomniejszyć wyliczone zadośćuczynienie. Zwrócił uwagę, że odpowiedzialność pracodawcy jest zdecydowanie większa, niż odpowiedzialność pracowników i z tego punktu należy wychodzić przy ocenie zdarzeń związanych z BHP.

Analiza zagadnienia i kluczowe aspekty

Sąd II instancji postawił trzy zasadnicze tezy, w zakresie odpowiedzialności pracodawcy za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.

  1. Po pierwsze uznał, zgodnie z art. 207 kodeksu pracy, że na zakres odpowiedzialności pracodawcy nie wpływają obowiązki pracownika, czy nawet powierzenie mu specjalnych zadań (te określone również w art. 237 (11)).
  2. Po drugie konsekwencją tak ukształtowanych przepisów, jest stwierdzenie uprzedniości odpowiedzialności pracodawcy oraz bezwarunkowego charakteru tej odpowiedzialności.

Definicje te Sąd wyjaśnił (cytat):

Uprzedniość odpowiedzialności pracodawcy za stan BHP należy rozumieć w ten sposób, że zanim pracodawca będzie mógł egzekwować od pracowników w stosowne powinności przewidziane w art. 211 k.p., określającym podstawowe obowiązki pracowników w sferze BHP, w pierwszej kolejności sam jest zobligowany zapewnić im bezpieczne środowisko pracy oraz bezpieczeństwo zindywidualizowane. Z kolei bezwarunkowy charakter tej odpowiedzialności oznacza, że pracodawca nie może się od niej uwolnić zarzutem, że również pracownik nie dopełnił obowiązków z zakresu BHP.

  1. Po trzecie Sąd podkreślił, że obowiązki pracodawcy mają charakter bezwarunkowy (niezależny od sposobu spełniania obowiązków przez pracownika), niepodzielny (działania i zaniechania innych nie zwalniają pracodawcy z odpowiedzialności), realny (muszą być wykonywane w naturze); oraz podwójnie zakwalifikowany (odpowiedzialność nie tylko wobec pracownika, ale również wobec całego państwa).

Wyrok zapadł w sprawie indywidualnej, nie jest więc powszechnie obowiązującym źródłem prawa, wskazuje jednak konkretny kierunek, w którym podążają sądy pracy. W związku z powyższym, każdy pracodawca powinien przeanalizować podejmowane przez siebie działania w zakresie BHP – jego odpowiedzialność jest bowiem bardzo szeroka.

Źródła:

  • Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 8 kwietnia 2020 r. sygnatura akt III APa 4/20;
  • Ustawa z 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy Dz.U.2019.1040 tekst jednolity z 5 czerwca 2019 r.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Dobra wiadomość dla rolników! Prezydent podpisał ustawę o przechowywaniu nawozów naturalnych – zmiany wejdą w życie błyskawicznie

Prezydent RP podpisał ustawę przygotowaną przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, która wprowadza istotne zmiany dla rolników w zakresie przechowywania nawozów naturalnych. Nowe przepisy wydłużają terminy dostosowania gospodarstw, upraszczają procedury budowlane i zapewniają dodatkowe wsparcie administracyjne.

Pracujący studenci, a ubezpieczenie w ZUS. Umowy o pracę, o dzieło i zlecenia - składki i świadczenia

Nie tylko latem wielu studentów podejmuje pracę, na podstawie kilku rodzajów umów. Różnią się one obowiązkiem odprowadzania składek a co za tym idzie, również prawem do świadczeń. Wyjaśniamy jakie umowy są podpisywane i jak są oskładkowane.

Rekord: Ponad 1,24 mln cudzoziemców pracuje legalnie w Polsce i płaci składki do ZUS

Na koniec I półrocza 2025 r. liczba cudzoziemców legalnie pracujących i objętych ubezpieczeniami społecznymi w ZUS przekroczyła 1,24 mln osób. W województwie kujawsko-pomorskim było ich ponad 48,3 tys.W porównaniu z końcem 2024 roku wzrost odnotowano zarówno w skali kraju, jak i w regionie - informuje Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.

Działalność nierejestrowana w 2025 roku - własny biznes bez składek ZUS i formalności [limit]. Kiedy rejestracja firmy jest już konieczna i jak to zrobić?

Rozpoczęcie działalności gospodarczej w Polsce może wydawać się skomplikowane – zwłaszcza dla osób, które dopiero testują swój pomysł na biznes. Dlatego działalność nierejestrowana (zwana też nieewidencjonowaną) to atrakcyjna forma dla początkujących przedsiębiorców. Jednak wraz z rozwojem działalności pojawia się pytanie: czy to już czas, by przejść na zarejestrowaną firmę? Przedstawiamy, kiedy warto podjąć ten krok, jakie są jego konsekwencje oraz jak się do tego przygotować.

REKLAMA

Ukryte zyski w estońskim CIT – co to jest i dlaczego warto uważać?

Estoński CIT, czyli ryczałt od dochodów spółek, to atrakcyjna forma opodatkowania, która pozwala na odroczenie podatku dochodowego do momentu faktycznej dystrybucji zysków. Jednak korzystając z tej formy opodatkowania, przedsiębiorcy muszą być szczególnie czujni na pojęcie ukrytych zysków, które mogą skutkować nieoczekiwanym opodatkowaniem.

Dramatyczne dane o wypadkach rolniczych w 2025 r. KRUS stawia na profilaktykę i zdrowie rolników

Dane za pierwsze półrocze 2025 roku pokazują, że w rolnictwie wciąż dochodzi do tysięcy wypadków przy pracy – odnotowano ponad 4,4 tys. zdarzeń, w których zginęło 26 osób. KRUS podkreśla, że profilaktyka i dbanie o zdrowie rolników stają się priorytetem, aby zmniejszyć ryzyko i poprawić bezpieczeństwo w pracy na wsi.

Rewolucja w opłacie cukrowej w Polsce! Nowe prawo wprowadza radykalne zmiany

Jest projekt ustawy o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw, który zakłada kompleksową nowelizację przepisów dotyczących tzw. opłaty cukrowej oraz uproszczenie systemu jej poboru. Celem zmian jest zwiększenie skuteczności działań prozdrowotnych oraz eliminacja dotychczasowych problemów interpretacyjnych i ograniczeń prawnych.

Wspólne KPI w usługach BPO - praktyczne podejście do optymalizacji procesów

Efektywne zarządzanie projektami BPO wymaga jasnych wskaźników efektywności, które pozwalają na obiektywną ocenę realizowanych procesów. Coraz więcej firm decyduje się na wdrożenie wspólnych KPI, realizowanych równolegle przez dostawcę usług i klienta. Takie podejście, oparte na pomiarze czasu pracy i dodatkowych metryk, umożliwia lepsze zrozumienie procesów i ich systematyczne doskonalenie.

REKLAMA

Prezydencka propozycja zerowego PIT-u dla rodzin z dwójką dzieci dzieli opinię publiczną

Propozycja prezydenta Karola Nawrockiego wprowadzenia zerowego PIT-u dla rodzin z dwójką dzieci i dochodem do 140 tys. zł budzi wyraźne podziały w społeczeństwie. Według sondażu, popiera ją 47,5 proc. ankietowanych, a przeciwko jest 47,9 proc., reszta nie ma zdania.

Zmiana limitów amortyzacji samochodów i kosztów leasingu od 2026 r. Jak ochronić swoje rozliczenia? Niekoniecznie przez zakupy do końca grudnia 2025 r.

Od 1 stycznia 2026 r. zmniejszy się o 1/3 limit wartości amortyzacji dla większości samochodów osobowych – z 150 tys. zł do 100 tys. zł. Przepisy co ciekawe nie są nowe, bo pochodzą z końca 2021 r., ale wchodzą w życie dopiero za kilka miesięcy i dlatego znowu zrobiło się o nich głośno. Te kilka miesięcy to także ostatni dzwonek, aby zapobiec negatywnym konsekwencjom tych zmian.

REKLAMA