Jak zaliczyć do kosztów wierzytelności nieściągalne

Nieściągalną wierzytelność można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, gdy zostaną spełnione następujące warunki:

- wierzytelność została wcześniej zaliczona do przychodów należnych i

- nieściągalność wierzytelności została uprawdopodobniona.

Uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności musi być potwierdzone odpowiednim dokumentem sporządzonym przez organ egzekucyjny, sąd lub samego podatnika. W przypadku komornika jako organu egzekucyjnego dokumentem potwierdzającym nieściągalność wierzytelności jest postanowienie komornika o nieściągalności, uznane przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu. Takim rodzajem dokumentu jest postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu bezskuteczności egzekucji. Na podstawie tego postanowienia może Pan zaliczyć wierzytelność do kosztów, ujmując ją w kolumnie pkpir - „pozostałe wydatki”.

 

Warto tutaj wspomnieć, że o tym, kiedy należy ująć nieściągalną wierzytelność na podstawie postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, decyduje sam podatnik. Nie musi tego wcale robić od razu po otrzymaniu postanowienia, jeżeli według jego oceny istnieje szansa wyegzekwowania należności, np. z nowego majątku dłużnika. Oznacza to, że podatnik ma prawo wyboru, w którym roku podatkowym dokona odpisu należności do kosztów. Może również się powstrzymać od zaliczania jej do kosztów, jeżeli uzna, że istnieje szansa uregulowania długu. Takie stanowisko zostało potwierdzone w piśmie Łódzkiego Urzędu Skarbowego z 15 marca 2006 (nr ŁUS-II-2-23/31/06/AT), w którym czytamy, że:

"Żaden z przepisów nie określa, że nieściągalną wierzytelność można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów tylko w roku podatkowym, w którym komornik wydał postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego. (...) Niezaliczenie do kosztów uzyskania przychodów w danym roku podatkowym, mimo wydania w tym roku postanowienia, (...) oznacza, iż wierzyciel widzi jeszcze możliwość wyegzekwowania jej od dłużnika i podejmuje w tym kierunku działania. (...) Moment ujawnienia skutku prawnego [tj. uznania wierzytelności za nieściągalną i ujęcia jej w kosztach - przyp. aut.] zależy zatem od działań podatnika, których czas trwania nie został w żaden sposób ograniczony (...)."

Warto jednak pamiętać, że brak starań o wyegzekwowanie długu prowadzi nieuchronnie do jego przedawnienia. Przedawnione wierzytelności nie podlegają natomiast zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów.

Jeżeli chodzi o kwestię wartości, w jakiej należy ująć nieściągalną wierzytelność w kosztach, to należy podkreślić, że istnieje tu bezpośrednia zależność pomiędzy tą wartością a kwotą, w jakiej ta wierzytelność została wcześniej ujęta w przychodach. U podatnika VAT przychodem jest należność pomniejszona o należny VAT. Ponieważ wierzytelność stała się uprzednio przychodem w kwocie netto, to obecnie może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów jako wierzytelność nieściągalna również w kwocie netto, czyli bez VAT.

Joanna Krawczyk

doradca podatkowy