Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej w prawie upadłościowym

Czym jest upadłość i kiedy trzeba ją ogłosić?

Zgodnie z Prawem upadłościowym podstawą ogłoszenia upadłości jest niewypłacalność dłużnika, który utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.

Upadłość zgłaszają m.in. członkowie zarządu lub wspólnicy, który odpowiadają całym swoim majątkiem, jeśli zaistnieje jedna z dwóch przesłanek:

- jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące (nie chodzi tu jednak o zobowiązania przyszłe lub te z tytułu pożyczki wobec wspólnika);

lub:

- jeżeli zobowiązania pieniężne przekraczają wartość majątku dłużnika, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące. Dotyczy to jedynie osób prawnych (np. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna) i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną (np. spółki osobowe – komandytowa, czy jawna).

Co istotne, obie te przesłanki występują niezależnie od siebie. Oznacza to, że gdy zaistnieje choćby jedna z powyższych przesłanek, należy w ustawowym terminie zgłosić wniosek o upadłość.

Jeśli zgodnie z bilansem zobowiązania dłużnika (wyłączając rezerwy na zobowiązania oraz zobowiązania wobec jednostek powiązanych) przekraczają wartość jego aktywów, a stan ten utrzymuje się ponad 24 miesiące, wówczas domniemywa się, że przekraczają one wartość jego majątku. Powyższe domniemanie nie dotyczy spółek osobowych, w których co najmniej jeden wspólnik jest osobą fizyczną, odpowiadającą całym swoim majątkiem.

Co grozi za niezgłoszenie upadłości? Kiedy sąd orzeka zakaz prowadzenia działalności?

Sąd orzeka zakaz prowadzenia działalności gospodarczej wobec osób, które nie złożyły w ustawowym terminie wniosku o upadłość (członkowie zarządu, wspólnicy) lub tych faktycznie zarządzających przedsiębiorstwem dłużnika, które istotnie przyczyniły się do jego niezłożenia (tzw. shadow directors).

Ponadto sąd może orzec zakaz prowadzenia działalności wobec upadłego, który:

- po ogłoszeniu upadłości nie wydał lub nie wskazał majątku, ksiąg rachunkowych, korespondencji lub innych dokumentów upadłego (także w postaci elektronicznej);

- ukrywał, niszczył lub obciążał majątek wchodzący w skład masy upadłości;

- nie wykonał innych obowiązków ciążących na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądu albo sędziego-komisarza, albo też w inny sposób utrudniał postępowanie.

Polecamy: Przekształcenia spółek. Praktyczne aspekty prawne, podatkowe i rachunkowe

Zakaz prowadzenia działalności może zostać orzeczony od roku do dziesięciu lat, a o postanowieniu sądu powiadomiony zostanie Krajowy Rejestr Sądowy, który upubliczni dane umożliwiające identyfikację takiej osoby. Jednak to nie wszystkie konsekwencje, które mogą spotkać niefrasobliwego dłużnika. Niedawno światło dzienne ujrzał rządowy projekt zmiany Prawa upadłościowego, który zasadniczo wprowadza takie same zasady umorzenia niespłaconych długów dla osób fizycznych – zarówno przedsiębiorców, jak i konsumentów.

Nowelizacja zabiera wiele przywilejów osobom, wobec których wcześniej orzeczono zakaz prowadzenia działalności.

Zobacz także: Moja firma