REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Sukcesja przedsiębiorstwa osoby fizycznej – zasady, terminy, prawa i obowiązki zarządcy sukcesyjnego

Lubasz i Wspólnicy
Kancelaria Radców Prawnych
Sukcesja przedsiębiorstwa osoby fizycznej – zasady, terminy, prawa i obowiązki zarządcy sukcesyjnego
Sukcesja przedsiębiorstwa osoby fizycznej – zasady, terminy, prawa i obowiązki zarządcy sukcesyjnego
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej miała być odpowiedzią na nierzadki problem kontynuacji działalności gospodarczej w przypadku śmierci prowadzącej ją osoby fizycznej. Dotychczas przedsiębiorstwo po śmierci jego właściciela faktycznie przestawało istnieć, co wiązało się z dużymi kłopotami dla jego pracowników i kontrahentów. W związku z powyższym wprowadzono instytucję tzw. zarządu sukcesyjnego.

Powołanie zarządu sukcesyjnego

Zgodnie z nowymi przepisami, zarządca sukcesyjny może zostać powołany na dwa sposoby: za życia przedsiębiorcy – przez niego samego lub po śmierci przedsiębiorcy – przez wymienione w ustawie osoby uprawnione. W tym drugim przypadku powołanie zarządcy powinno nastąpić w terminie 2 miesięcy od śmierci przedsiębiorcy. Do kręgu osób, które mogą podjąć decyzję o powołaniu zarządcy sukcesyjnego po śmierci właściciela, należą: małżonek, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie, spadkobiercy ustawowi, którzy przyjęli spadek, spadkobiercy testamentowi lub zapisobiercy windykacyjni, którzy przyjęli spadek.

REKLAMA

Autopromocja

W celu powołania zarządcy należy sporządzić oświadczenie o powołaniu i uzyskać pisemną zgodę powołanego na pełnienie tej funkcji, oraz zgłosić powołanie zarządcy do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Zgłoszenie do CEIDG jest bezpłatne i można dokonać go przez Internet lub we właściwym urzędzie, wypełniając odpowiednie formularze.

Zarządcą sukcesyjnym może być wyłącznie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, może to być np. jeden ze spadkobierców lub prokurent. Sam zarządca nie musi być przedsiębiorcą wpisanym do CEIDG. Zasadniczo ustanawia się jednego zarządcę, ale możliwe jest powołanie tzw. zarządcy rezerwowego, który zajmie się firmą, jeśli obecny zarządca nie będzie mógł pełnić tej funkcji.

Prawa i obowiązki zarządcy sukcesyjnego

Zarządca sukcesyjny może samodzielnie zarządzać przedsiębiorstwem w sprawach bieżących. W obrocie posługuje się własnymi danymi oraz firmą zmarłego przedsiębiorcy, dodając do niej oznaczenie „w spadku”, a także numerem identyfikacji podatkowej zmarłego przedsiębiorcy. Działa w imieniu własnym, ale na rachunek właścicieli przedsiębiorstwa w spadku. Za zobowiązania powstałe w trakcie zarządu sukcesyjnego odpowiadają więc solidarnie właściciele przedsiębiorstwa w spadku. Jedynie jeśli przed sądem wykażą oni, że zarządca nieprawidłowo gospodaruje majątkiem firmy, mogą dochodzić od niego rekompensaty.

REKLAMA

Zarządca dysponuje rachunkiem bankowym przedsiębiorstwa (konto firmy nie jest automatycznie zamykane przez bank z chwilą śmierci przedsiębiorcy), jest zobowiązany i uprawniony do wykonywania umów, np. realizacji zleceń, wykonywania usług, dostaw, płatności. Jeżeli zarządca został powołany jeszcze przez przedsiębiorcę, to umowy są płynnie kontynuowane, natomiast jeśli przedsiębiorca nie powołał zarządcy, każda ze stron umowy może powstrzymać się od jej wykonywania do czasu ustanowienia zarządcy przez spadkobierców, w tym czasie nie są naliczane odsetki ani kary umowne.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W zakresie rozliczeń podatkowych zarządca sukcesyjny podlega takim samym zasadom, jak zmarły przedsiębiorca, przy czym w przypadku podatku od towaru i usług powinien zaktualizować zgłoszenie rejestracyjne VAT-R. Może pozywać i być pozywany za zobowiązania przedsiębiorstwa.

Niezwłocznie po ustanowieniu zarządca powinien sporządzić przed notariuszem spis inwentarza. Nie odpowiada osobistym majątkiem za długi firmy, jednak ponosi odpowiedzialność za działanie na szkodę przedsiębiorstwa. Zarządca za swoje czynności może pobierać wynagrodzenie, natomiast właściciele przedsiębiorstwa (spadkobiercy) maja prawo do zysku, wypłacanego raz do roku.

Inne skutki śmierci przedsiębiorcy

Zarządca powołany przez przedsiębiorcę przejmuje obowiązki związane z wykonywaniem umów o pracę – umowy te wygasną dopiero wraz z wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego. Jeżeli przedsiębiorca nie powołał zarządcy, umowy o pracę wygasają w ciągu 30 dni od śmierci przedsiębiorcy – w tym okresie tzw. osoba uprawniona do czynności zachowawczych albo zarządca powołany przez spadkobierców może zawrzeć z pracownikiem porozumienie o kontynuowaniu zatrudnienia.

Śmierć przedsiębiorcy nie powoduje już automatycznego wygaśnięcia zezwoleń i koncesji, jednak aby zachować je w mocy zarządca sukcesyjny powinien w terminie 3 miesięcy od ustanowienia złożyć wniosek o potwierdzenie możliwości wykonywania tych decyzji. Zezwolenia lub koncesje mogą być również przeniesione na właściciela przedsiębiorstwa w spadku, jeżeli złoży on stosowny wniosek za zgodą pozostałych właścicieli przedsiębiorstwa w terminie 6 miesięcy od śmierci przedsiębiorcy albo wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego.

Śmierć przedsiębiorcy nie oznacza też wykreślenia wpisów w rejestrze działalności regulowanej, pod warunkiem, że w ciągu miesiąca od ustanowienia zarządcy sukcesyjnego zostanie złożony wniosek o zmianę wpisu (dodanie oznaczenia „w spadku”) i oświadczenie, że spełnione są warunki wymagane do wykonywania danej działalności.

Czas trwania zarządu sukcesyjnego

Zarząd sukcesyjny trwa co do zasady 2 lata od śmierci przedsiębiorcy, jednak z ważnych powodów sąd może przedłużyć ten okres do 5 lat. Zarząd sukcesyjny lub możliwość jego powołania może wygasnąć, jeżeli w ciągu 2 miesięcy od śmierci przedsiębiorcy nikt nie przyjął spadku, stwierdzono nabycie przedsiębiorstwa w spadku przez jednego spadkobiercę/ zapisobiercę, jedna osoba nabyła całe przedsiębiorstwo (np. wniesiono je aportem do spółki), zarządca został wykreślony z CEIDG i w ciągu miesiąca nie powołano nowego, ogłoszono upadłość firmy lub nastąpił dział spadku.

Polecamy: INFORLEX Ekspert

Polecamy: INFORLEX Biznes

Czynności zachowawcze

Jeżeli przedsiębiorca nie wyznaczył zarządcy sukcesyjnego, to jego prawdopodobni spadkobiercy (następcy prawni - małżonek, dzieci) mogą w ciągu 2 miesięcy dokonywać niezbędnych czynności do przetrwania firmy. Są to tzw. czynności zachowawcze. Kontynuowanie działalności w ramach czynności zachowawczych należy zgłosić naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na miejsce prowadzenia działalności.

Jeżeli żadna z osób uprawnionych do dokonywania czynności zachowawczych nie będzie chciała prowadzić spraw firmy lub nie będzie miała niezbędnych kwalifikacji, to wykonywanie wszelkich umów i innych czynności zostaje wstrzymane (zawieszone) na okres 2 miesięcy. Po tym czasie firma albo będzie kontynuowała swoją działalność albo zostanie zamknięta.

Nierozwiązane problemy

Ustawa nie rozwiązuje wszystkich problemów z kontynuowaniem działalności przedsiębiorcy, a jej stosowanie może być trudne szczególnie w przypadku, gdy zarządcy nie ustanowił sam przedsiębiorca, ale zadanie to spoczywa na spadkobiercach. Do powołania zarządcy wymagana jest zgoda osób, którym łącznie przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku większy niż 85 procent, co w praktyce oznacza, że wszyscy spadkobiercy muszą zgodzić się na osobę zarządcy. Wydaje się jednak, że mimo to regulacja zyska uznanie przedstawicieli wielu jednoosobowych firm.

Ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej z 5 lipca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 1629).

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/9
Są kosztem uzyskania przychodu:
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych
udzielone pożyczki, w tym stracone pożyczki
wydatki na wystrój wnętrza biurowego nie będące wydatkami reprezentacyjnymi
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych – od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym
Następne

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
9000 zł brutto średniej pensji w Polsce w 2025 r. Kiedy pęknie bariera psychologiczna 10 tys. zł miesięcznie?

Główny Urząd Statystyczny podał, że w grudniu 2024 r. przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 8.821,25 zł. Eksperci oceniają, że w 2025 roku na pewno przeciętne wynagrodzenie w przedsiębiorstwach przekroczy kwotę 9.000 zł brutto (ok. 6.450 zł netto). Natomiast zdaniem przedsiębiorców, granicą psychologiczną przeciętnej miesięcznej pensji w Polsce jest kwota 10 000 zł brutto (ok. 7.150 zł netto). Kiedy ta granica zostanie przełamana?

ZUS zmienił zasady doręczania pism na PUE (eZUS). Nowości od 15 stycznia 2025 r.

W komunikacie z 24 stycznia 2025 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że od 15 stycznia 2025 r. na portalu PUE eZUS udostępnił funkcjonalności, które wynikają z art. 71 ab ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń́ społecznych w zakresie tzw. e-Doręczeń.

Rozliczenie PIT emeryta i rencisty w 2025 r. ZUS wysyła PIT-40A, PIT-11A i PIT-11 za 2024 r. Kiedy zwrot nadpłaty podatku? Jak odliczać i przekazać 1,5 proc. podatku?

W najbliższych tygodniach emeryci i renciści otrzymają ważny formularz, dotyczący rocznego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). ZUS rozpoczął właśnie wysyłkę deklaracji PIT-40A, PIT-11A i PIT-11 za miniony rok. W całym kraju akcja obejmie niemal 10,5 mln osób.

Płatniku, sporządź i wyślij poprawnie PIT-11, PIT-R, PIT-4R i PIT-8AR

Ministerstwo Finansów przypomina płatnikom o obowiązku sporządzenia i przesłania deklaracji podatkowych za 2024 rok. Sprawdź, jak przygotować formularze, na co zwrócić uwagę i jak uniknąć błędów w dokumentach PIT.

REKLAMA

31 stycznia to ważna data dla płatników – pamiętaj o obowiązkach PIT

Czas na złożenie dokumentów PIT-11, PIT-R, PIT-8C i PIT-40A/11A za 2024 rok upływa 31 stycznia. To nie tylko formalność – poprawne dane, w tym PESEL lub NIP, są kluczowe, aby uniknąć problemów z rozliczeniem podatkowym. Dowiedz się, jak prawidłowo przygotować formularze, uwzględnić ulgi podatkowe i złożyć dokumenty drogą elektroniczną. Sprawdź szczegóły, aby wszystko poszło sprawnie!

Ceny transferowe: Recharakteryzacja – kiedy i kogo dotyczy

Podatnicy, którzy co roku stają przed obowiązkami z zakresu cen transferowych w ostatnim czasie coraz częściej mogą usłyszeć ostrzeżenie przed recharakteryzacją. Co tak naprawdę oznacza to pojęcie i czy dotyczyć może każdego podatnika?

Przełomowy wyrok SN: Naczelna Izba Aptekarska może być traktowana jak przedsiębiorca

Czy samorząd zawodowy może działać jak przedsiębiorca? Sąd Najwyższy uznał, że w przypadku Naczelnej Izby Aptekarskiej to możliwe. Wyrok zapadł w sprawie sporu z siecią aptek Gemini, dotyczącego ochrony dóbr osobistych i nieuczciwej konkurencji. Sprawa wraca do ponownego rozpatrzenia, a decyzja SN może mieć dalekosiężne konsekwencje dla funkcjonowania organizacji samorządowych.

Groźna luka w VAT od 2025 r. Prof. Modzelewski: to błąd podstawowy, daje prawo do nieograniczonych zwrotów; konieczna szybka nowelizacja

Najnowsza nowelizacja ustawy o VAT, obowiązująca od początku 2025 roku, wprowadza w Polsce nieznaną w całej ponad trzydziestoletniej historii tego podatku lukę umożliwiającą nieograniczony zwrot tego podatku – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski. Każdy podatnik wykonujący czynności w sensie prawnym poza terytorium kraju, które w Polsce byłyby zwolnione od tego podatku, uzyska z tego tytułu od początku roku zwrot podatku naliczonego - dodaje Profesor.

REKLAMA

Faktura korygująca - do kiedy można wystawić (termin graniczny)

Na przedawnienie zobowiązania podatkowego nie wpływa wystawienie przez podatnika faktury korygującej, również zwiększającej. Korekta faktury nie kreuje bowiem obowiązku podatkowego, gdyż odnosi się do faktury pierwotnej, która odzwierciedla zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego. Nie ma więc żadnych podstaw prawnych, by w przypadku korekty faktury początek 5-letniego terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego wiązać z datą korekty faktury, a nie ze zdarzeniem powodującym powstanie obowiązku podatkowego. Dlatego po upływie 5-letniego terminu przedawnienia nie istnieje możliwość wystawiania przez podatników faktur korygujących.

Fałszowanie faktur: jakie skutki w VAT dla kupującego i sprzedawcy. Faktury puste, wystawione przez osoby nieuprawnione, bez wiedzy i zgody podatnika

Odpowiedzialność podatników VAT za „puste” lub nierzetelne faktury wywołuje od dłuższego czasu spore kontrowersje, szczególnie gdy wystawcą był pracownik. Po korzystnym wyroku TSUE pracodawca może uwolnić się od obowiązku zapłaty VAT wynikającego z faktur wystawionych przez nieuczciwych pracowników. Wymaga to jednak od niego dochowania należytej staranności przy kontrolowaniu poczynań pracowników. NSA w wyroku z 3 września 2024 r. (sygn. akt I FSK 1212/18) uznał, że pracodawca nie dochował staranności, skoro proceder trwał przez dłuższy okres (ponad 3 lata).

REKLAMA