REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Sukcesja w zakresie VAT, kontynuacja działalności po śmierci podatnika

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
 e-file sp. z o.o.
Producent aplikacji i rozwiązań pomocnych w biznesie oraz w kontaktach z urzędami
Sukcesja w zakresie VAT, kontynuacja działalności po śmierci podatnika
Sukcesja w zakresie VAT, kontynuacja działalności po śmierci podatnika

REKLAMA

REKLAMA

Wiele przedsiębiorstw w Polsce prowadzonych jest w formie jednoosobowej działalności gospodarczej. Do tej pory, po śmierci właściciela takiej działalności podmiot kończył swoją działalność, a przedsiębiorstwo powiązane z zmarłym przedsiębiorcą formalnie znikało. Ustawodawca zauważył, że takie uregulowania często stoją w sprzeczności z praktyką prowadzenia firm rodzinnych oraz nie mają uzasadnienia w zakresie dobra podatników, ich kontrahentów, a także często konsumentów. Wprowadzono nowe przepisy dotyczące sukcesji przedsiębiorstwa. Czym się charakteryzują? Jakie skutki podatkowe odnoszą, w szczególności w zakresie VAT?

Forma i  uzasadnienie wprowadzenia zmian

Nowa ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, oznaczona została datą 5 lipca 2018 roku, zaś jej wejście w życie nastąpiło po upływie 3 miesięcy od jej ogłoszenia, czyli z dniem 25 listopada 2018 roku. Wyjątkiem pozostają art. 30 (kontynuacja stosunków umownych) - wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od ogłoszenia, czyli 25 lutego 2019 roku oraz art. 122 (zmiany w ustawie o dystrybucji ubezpieczeń), który wszedł w życie 1 października 2019 roku.

REKLAMA

REKLAMA

Wprowadza ona zupełnie nową koncepcję możliwości oderwania przedsiębiorstwa prowadzonego w formie jednoosobowej działalności gospodarczej, od osoby zmarłego przedsiębiorcy (osoby ją prowadzącej). Zmiany obejmą w swoim zakresie rewolucję w zakresie prawa cywilnego, handlowego, administracyjnego oraz podatkowego.

Jako uzasadnienie zmian, ustawodawca podaje konieczność zabezpieczenia praw i obowiązków przedsiębiorcy oraz współpracujących z nim podmiotów. Zauważono kilka możliwych negatywnych aspektów braku możliwości sukcesji takich firm:

  1. Prawa pracowników – osoby, które pracowały w ramach umów o pracę, z chwilą śmierci przedsiębiorcy, musiały liczyć się z wygaśnięciem takich umów;
  2. Prawa współpracowników – osoby współpracujące z danym przedsiębiorcą, po jego śmierci często nie mogły kontynuować współpracy, umowy cywilnoprawne w wielu przypadkach wygasały;
  3. Prawa konsumentów – wielu konsumentów mogło w praktyce nie móc dochodzić swoich praw, od znikającego bytu prawnego;
  4. Problemy spadkobierców i rodzin – po śmierci przedsiębiorcy pojawiało się wiele problemów z możliwością kontynuowania działalności, w tym wygaśniecie decyzji administracyjnych, utrudnienia w dostępie do rachunków bankowych, czy brak możliwości kontynuacji rozliczeń w zakresie podatkowym.

Odpowiedzią na te najważniejsze problemy, ma być właśnie wielka zmiana i możliwość sukcesji jednoosobowych działalności gospodarczych.

REKLAMA

Przedsiębiorstwo w spadku – rewolucyjne zmiany w zakresie podatków

Jedna ustawa wprowadza pewne rewolucyjne zmiany, które mają swoje odpowiednie konsekwencje oraz obicie w innych przepisach. Nowością jest, przede wszystkim, wprowadzenie nowego bytu prawnego (również na gruncie prawa podatkowego) -  jest to tak zwane „przedsiębiorstwo w spadku”. Zgodnie z art. 2 ustawy o zarządzie sukcesyjnym, obejmuje ono wszystkie składniki niematerialne i materialne, przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę, stanowiące mienie przedsiębiorcy w chwili jego śmierci. Ustawa ograniczyła jednak swoje działanie wyłącznie do przedsiębiorstw po śmierci przedsiębiorcy, który we własnym imieniu wykonywał działalność gospodarczą, na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przedsiębiorca może za życia wskazać określoną osobę do pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego. Jeżeli przedsiębiorca nie złoży odpowiedniego wniosku o wpis do CEIDG, po jego śmierci zarząd sukcesyjny może zostać ustanowiony przez małżonka, spadkobiercę, na określonych w ustawie zasadach.

Praktyczne aspekty zmian w VAT – nowy katalog podatników i obowiązki rejestracyjne

Sukcesja przedsiębiorstwa odniosła zdecydowane skutki, również na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 96 ust 7 ustawy o VAT, w przypadku śmierci podatnika, naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT. Nowe zmiany o możliwości sukcesji przedsiębiorstwa osoby fizycznej zmieniają tę zasadę. Odpowiedni naczelnik urzędu skarbowego musi zostać poinformowany przez podatnika, o dokonaniu wpisu o zarządcy sukcesyjnym, w terminie 7 dni od wpisu do CEIDG. Jeżeli organ został prawidłowo poinformowany, po śmierci podatnika nie nastąpi wykreślenie z urzędu z rejestru jako podatnika VAT. W praktyce oznacza to, że podmiot kontynuuje swoją działalność VAT, a podatnikiem staje się sama, niejako oderwana od zmarłego firma.

Potwierdzenie nowelizacji można znaleźć również w art. 15 ust 1a ustawy o VAT. Zgodnie z nim, podatnikiem jest również jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, stanowiąca przedsiębiorstwo w spadku, w okresie od otwarcia spadku, do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego lub uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego (jeżeli nie został powołany). Oznacza to wprowadzenie nowego rodzaju podatnika do ustawy o VAT. Ustawodawca podkreśla wprost, że przedsiębiorstwo w spadku uznaje się za podatnika kontynuującego prowadzenie działalności gospodarczej zmarłego podatnika.

Polecamy: Biuletyn VAT

Podsumowanie oraz konsekwencje zmian

Głównym adresatem zmian, będą przede wszystkim firmy rodzinne, często w praktyce prowadzone przez dzieci przedsiębiorcy lub małżeństwa. Do tej pory, w przypadku śmierci osoby formalnie prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą, często musiały borykać się z długotrwałym postępowaniem spadkowym, a następnie biurokracją dotyczącą ponownego uruchamiania nowego przedsiębiorstwa. Bardzo często w ten sposób, faktycznie dochodziło do zakończenia działalności danego podmiotu, ponieważ przez czas potrzebny na stworzenie nowego, nie możliwe było jego odbudowanie. Obecne zmiany mają zapobiec takim sytuacjom oraz zapewnić zachowanie praw pracowników, kontrahentów oraz konsumentów. Ustawodawca wprowadza nowy podmiot prawny – „przedsiębiorstwo w spadku”, które może być podatnikiem. Dla spadkobierców, ważna jest wizja nowej możliwości kontynuacji rozliczeń podatkowych, w tym podatku VAT.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Miliony do odzyskania! Spółki Skarbu Państwa mogą uniknąć podatku PCC dzięki zasadzie stand-still

Wyrok WSA w Gdańsku otwiera drogę spółkom pośrednio kontrolowanym przez Skarb Państwa do zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych przy strategicznych operacjach kapitałowych. Choć decyzja nie jest jeszcze prawomocna, firmy mogą liczyć na milionowe oszczędności i odzyskanie wcześniej pobranych podatków.

Rezerwa na zaległe urlopy pracowników - koszt, który może zaskoczyć na zamknięciu roku

Zaległe dni urlopowe stanowią realne i narastające ryzyko finansowe dla firm — szczególnie w sektorze MŚP. W mniejszych przedsiębiorstwach, gdzie często brakuje dedykowanych działów HR czy zespołów płacowych, łatwiej o kumulację niewykorzystanych dni. Z mojego doświadczenia jako CFO na godziny wynika, że problem jest niedoszacowany. Firmy często nie uświadamiają sobie skali zobowiązania. - tłumaczy Marta Kobińska, CEO Create the Flow, dyrektor finansowa, CFO na godziny.

Tryb awaryjny w KSeF – jak działa i kiedy z niego skorzystać?

Obowiązkowy KSeF od 2026 r. budzi emocje, a jedną z najczęściej zadawanych obaw jest: co stanie się, gdy system po prostu przestanie działać?Odpowiedzią ustawodawcy jest tryb awaryjny. Jest to rozwiązanie, które ma zabezpieczyć przedsiębiorców przed paraliżem działalności w razie oficjalnie ogłoszonej awarii KSeF.

Ruszyły masowe kontrole kart lunchowych. Co sprawdza ZUS?

Karty lunchowe od kilku lat są jednym z najczęściej wybieranych pozapłacowych benefitów pracowniczych. Do września 2023 r. karty mogły być wykorzystywane wyłącznie w restauracjach i innych punktach gastronomicznych. Od tego momentu ich popularność dodatkowo wzrosła – z uwagi na możliwość korzystania z nich również w sklepach spożywczych i supermarketach. Ta zmiana, choć dla pracowników korzystna, wywołała lawinę kontroli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który coraz uważniej przygląda się temu, w jaki sposób firmy stosują zwolnienie ze składek.

REKLAMA

30.09.2025: ważny dzień dla KSeF - Krajowego Systemu eFaktur. Ministerstwo Finansów udostępnia testową wersję systemu

30 września Ministerstwo Finansów udostępnia testową wersję Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF 2.0). To sygnał dla firm, że czas intensywnych przygotowań właśnie się rozpoczął. Jak ten czas na testowanie należy optymalnie wykorzystać?

Rewolucja nie mniej ważna niż KSeF. Nowy obowiązek dla firm sektora MŚP

Cyfryzacja rozliczeń podatkowych w Polsce wchodzi w kolejny etap. Podczas gdy uwaga przedsiębiorców skupia się dziś na KSeF, równie istotna zmiana dotknie ich jeszcze wcześniej. Od 1 stycznia 2026 roku prowadzenie KPiR możliwe będzie wyłącznie w formie cyfrowej. MF przekonuje, że to krok w stronę uproszczenia, automatyzacji oraz zwiększenia transparentności biznesu. Dla sektora MŚP oznacza on również nowe formalności, konieczność inwestycji w systemy IT oraz kary za nieterminowe raporty.

Samochód w JDG – zakup, leasing, VAT, koszty (100%, 75%, czy 50%), sprzedaż. To przedsiębiorca musi wiedzieć koniecznie

Mobilność to często klucz do efektywnego działania przedsiębiorcy, zwłaszcza w usługach, handlu czy transporcie. Prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą (JDG) mogą skorzystać z licznych udogodnień podatkowych, które umożliwiają nie tylko częściowe odliczenie kosztów zakupu pojazdu, ale także rozliczanie wydatków związanych z jego użytkowaniem i eksploatacją. Bierzemy pod lupę najpopularniejsze ulgi i odliczenia samochodowe przysługujące od momentu zakupu, poprzez jego użytkowanie aż po sprzedaż.

KSeF zmienia zasady gry. Jak biura rachunkowe mogą zabezpieczyć siebie i klientów?

Wprowadzenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) zautomatyzuje obieg dokumentów, ale jednocześnie zrodzi fundamentalne pytanie o odpowiedzialność za kwalifikację kosztów. Obowiązek ten spoczywa na przedsiębiorcy, jednak w praktyce to biura rachunkowe znajdą się na pierwszej linii jeśli idzie o nowe wyzwanie. Niewdrożenie odpowiednich procedur może prowadzić do chaosu komunikacyjnego, sporów z klientami, a nawet do procesów sądowych.

REKLAMA

Gigantyczny deficyt i nowe podatki. Rząd ogłasza budżet na 2026 rok - co to oznacza dla naszych portfeli?

Rząd przyjął projekt ustawy budżetowej na 2026 rok, który zakłada rekordowe wydatki na bezpieczeństwo, zdrowie i programy społeczne, ale też gigantyczny deficyt na poziomie 271,7 mld zł. W planie znalazły się podwyżki podatków i akcyzy, a także nowe rozwiązania fiskalne, które mają zasilić budżet. Co to oznacza dla Polaków i jak wpłynie na ich portfele?

VAT 2026: 25 istotnych zmian (dodatkowo oprócz KSeF). Ministerstwo Finansów opublikowało założenia projektu nowelizacji ustawy

W dniu 23 września 2025 r. opublikowano założenia projektu nowelizacji ustawy podatku od towarów i usług oraz ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. Nowelizacja ta ma dokonać co najmniej 25 większych i mniejszych zmian w różnych przepisach ustawy o VAT. Będą to kolejne zmiany w zasadach rozliczania VAT w 2026 roku oprócz zmiany zasad fakturowania i wprowadzenia obowiązkowego modelu Krajowego Systemu e-Faktur. Poniżej lista tych zmian z krótkim omówieniem.

REKLAMA