Czy fundacja rodzinna jest dobrym sposobem na zabezpieczenie rodzinnego majątku?

Przepisy dot. fundacji rodzinnej wchodzą w życie w Polsce. Sukcesja firmy rodzinnej na nowych zasadach

Na tę wiadomość wielu przedsiębiorców czekało całe lata. W końcu, już w maju 2023 r. będą mogli założyć fundację rodzinną, jako osobny podmiot przejmujący własność rodzinnego majątku i elastycznie decydować, kto z członków rodziny będzie otrzymywać świadczenia z fundacji i na jakich warunkach. W Polsce będzie to nowa instytucja prawna, lecz od wielu lat jest z powodzeniem stosowana w innych krajach, tj. Austrii, Niemczech, Holandii czy Szwajcarii.

- Fundacja rodzinna  będzie przede wszystkim świetnym rozwiązaniem dla przedsiębiorców, dla których ważne jest, by ich firma żyła dłużej niż jedno pokolenie, a stworzony majątek był należycie chroniony i pomnażany. Najważniejszym plusem założenia fundacji jest z pewnością umożliwienie przeprowadzenia skutecznej sukcesji oraz rozwiązania potencjalnych problemów z zachowkiem. Do fundacji fundator wkłada majątek, który ma prawo dalej inwestować. Możemy zatem potraktować fundację jako budowanie tzw. „skarbca rodzinnego” na kolejne pokolenia – mówi Małgorzata Rejmer, doktor nauk prawnych i prezes zarządu Kancelarii Finansowej Lex.

Dotychczas przedsiębiorca mógł uporządkować swoje sprawy sukcesyjne tylko na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych i Kodeksu cywilnego. Jednak nie miał wpływu na to, co sukcesor zrobi z odziedziczonym majątkiem, czy uszanuje wolę pierwotnego właściciela czy podejmie zupełnie inne decyzje niezgodne ze zdaniem założyciela firmy.

Co w statucie fundacji rodzinnej?

- Fundacja będzie pozwalała na bardzo elastyczne uregulowanie zasad korzystania z majątku wniesionego przez fundatora i pomnożonego przez fundację. Te zasady będzie regulował statut, który będzie obowiązywał na wiele pokoleń do przodu. Co ważne, zmiana woli fundatora będzie bardzo trudna do przeprowadzenia. Fundator określi również, kto będzie beneficjentem świadczeń z fundacji – dodaje Dawid Rejmer, doktor nauk prawnych, partner w Kancelarii Finansowej Lex.

Korzystne opodatkowanie

Warto wziąć pod uwagę również to, choć nie jest to główny cel jej założenia, iż fundacja rodzinna będzie korzystnie opodatkowana. Po pierwsze samo założenie oraz wniesienie majątku nie będzie opodatkowane. Dodatkowo, dochody z działalności zgodnej z ustawą będą zwolnione z podatku CIT. Beneficjenci fundacji, którzy należą do najbliższej rodziny fundatora będą zwolnieni z podatku PIT oraz z podatku od spadków i darowizn. Podatek w wysokości 15% płacony będzie przez fundację dopiero w chwili wypłacenia świadczeń beneficjentowi, ale beneficjent  należący do kręgu najbliższej rodziny już żadnego podatku nie będzie musiał zapłacić.

Zmiany dot. zachowku

- Dodatkową korzyścią wynikającą z fundacji są zmiany w zakresie zachowku. Majątek wniesiony do fundacji rodzinnej po spełnieniu określonych warunków, nie wchodzi do masy spadkowej. Warto również pamiętać, że zachowki zostaną pomniejszone o wypłaty, które beneficjenci otrzymali od fundacji. Oczywiście istnieje możliwość rozłożenia zachowku na raty, odroczenia płatności czy zmniejszenia jego wysokości -  kontynuują eksperci. 

Jak założyć fundację rodzinną?

Założenie fundacji rodzinnej wymaga spełnienia kilku wymogów formalnych. 
Po pierwsze, fundatorem może być wyłącznie osoba fizyczna, która złoży oświadczenie o ustanowieniu fundacji w formie aktu założycielskiego lub w testamencie notarialnym. 
Po drugie, należy wnieść majątek w wysokości min. 100 tys. złotych do fundacji w różnej postaci. Mogą to być nieruchomości komercyjne (przeznaczone na wynajem), gotówka, udziały, akcje czy inne aktywa. 

Warto mieć na uwadze, że założenie i bieżąca obsługa fundacji wiąże się z określonymi kosztami. Instytucja ta dedykowana jest przede wszystkim dobrze prosperującym dużym i średnim przedsiębiorstwom.

Kancelaria Finansowa Lex – kancelaria prawno – konsultingowa zajmująca się doradztwem biznesowym, finansowym i prawnym,  specjalizująca się m.in. w  sukcesji biznesu oraz bieżącej obsłudze firm rodzinnych.