Jakie zasady obowiązują przy przekształceniu restrukturyzacyjnym

Przekształcenie spółek handlowych stanowi przydatne narzędzie, które pozwala przedsiębiorcom dostosowanie ich funkcjonowania do zmieniających się warunków gospodarczych czy prawnych, w tym podatkowych. Jest to jedna z form restrukturyzacji spółek (obok połączenia i podziału), uregulowana w Kodeksie spółek handlowych z 15 września 2000 r. w art. 551 – 584. Instytucja ta polega na transformacji struktury organizacyjno-prawnej spółki przekształcanej w spółkę przekształconą. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 13 grudnia 1991 r. III CRN 321/91 istnieje tożsamość między powyższymi podmiotami, co oznacza że w wyniku przekształcenia podmiotem praw i obowiązków jest cały czas ten sam, lecz nie taki sam podmiot prawa.

Autopromocja

Zasadę swobody zmiany formy działalności ucieleśnia art. 551 § 1 KSH, który stanowi, że mogą ulec przekształceniu: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo – akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółka akcyjna. Ograniczenie w tej kwestii zawiera § 4 przywołanego przepisu pozbawiający możliwości dokonania przekształcenia spółce w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku oraz spółce w upadłości. Ponadto zgodnie z § 5 przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą (przedsiębiorca przekształcany) może przekształcić formę prowadzonej działalności wyłącznie w jednoosobową spółkę kapitałową (spółkę przekształconą).

Restrukturyzacja w grupach kapitałowych w kontekście cen transferowych

Procedura przekształcenia jest co do zasady jednolita w stosunku do wszystkich form spółek. Dla poszczególnych jej kierunków występują wyjątki bądź szczegółowe uregulowania zawarte w art. 571 – 584. W ogólności jednak, można wyróżnić trzy fazy obejmujące grupy czynności prowadzących do zmiany struktury normatywnej i organizacyjnej spółki. Pierwszym jest etap menadżerski obejmujący działania przygotowawcze, które obejmują m.in. przygotowanie planu połączenia oraz dołączenie odpowiednich załączników przez zarząd spółki (art. 557 i 558 KSH), kontrola planu przez biegłego rewidenta (art. 559 KSH), czy zawiadomienie wspólników o zamiarze podjęcia uchwały o przekształceniu (art. 560 KSH). Następnie są to czynności decyzyjne, które polegają przede wszystkim na powzięciu uchwał o przekształceniu (art. 562 i 563 KSH) oraz wezwaniu wspólników do złożenia oświadczeń o uczestnictwie spółki przekształconej (art. 564 KSH). Ponadto konieczne jest również powołanie organów spółki oraz podpisanie umowy bądź statutu. Ostatnią fazą, nazywaną sądową lub formalną jest złożenie wniosku o wpis spółki przekształconej i jego dokonanie wraz z wykreśleniem z rejestru spółki przekształcanej (art. 569 KSH) oraz ogłoszenie o przekształceniu spółki (art. 570 KSH). Z dniem przekształcenia wspólnicy spółki przekształcanej, którzy uczestniczyli w przekształceniu, stają się wspólnikami nowej spółki.

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

Warto zauważyć, że w omawianej kwestii aspekty prawno-podatkowe odgrywają istotną rolę, przede wszystkim ze względu na wpływ na ocenę opłacalności ich dokonania. Dotyczą one nie tylko problematyki zmiany sposobu opodatkowania działalności prowadzonej przez spółkę przekształconą ale również rezultatów podatkowych wynikających z samej zmiany formy spółki.

Polecamy: Jednolity Plik Kontrolny – praktyczny poradnik (wydanie II z dodatkiem specjalnym) (książka)

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Przekształcenie spółki osobowej w inną spółkę osobową (inną niż komandytowo-akcyjna) nie pociąga za sobą żadnych zmian w zakresie obowiązku podatkowego. Wspólnicy rozliczają się na takich samych zasadach z podatku dochodowego jak i podatku od towarów i usług. Sytuacja jest zgoła odmienna w razie reorganizacji spółki osobowej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjną czy komandytowo-akcyjną. Wówczas dochody takiej spółki kapitałowej ulegają podwójnemu opodatkowaniu (z jednej strony podatkiem dochodowym od osób prawnych objęte są zyski spółki kapitałowej a z drugiej dywidenda przeznaczona dla wspólników). Z kolei spółka kapitałowa dokonująca przekształcenia w spółkę osobową, z dniem przekształcenia, przestaje być płatnikiem podatku dochodowego (pozostają nimi jedynie wspólnicy). W obrocie gospodarczym najczęściej występującym przekształceniem jest zmiana formy prawnej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę komandytową. Wiąże się to ze wspomnianymi wyżej udogodnieniami dotyczącymi pojedynczego opodatkowania w spółce komandytowej. Jednakże przekształcenie takie może wiązać się z obciążeniem go podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 maja 2013 r. III SA/Wa 3159/12 dla ustalenia, czy zmiana umowy spółki, polegająca na przekształceniu spółki kapitałowej w spółkę komandytową, podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, niezbędna jest ocena, czy w wyniku tej zmiany doszło do zwiększenia majątku spółki osobowej, pochodzącego z wkładów wspólników, a nie tylko jej kapitału zakładowego. Jeżeli zatem w wyniku przekształcenia spółki z o.o. w spółkę komandytową nie będzie dochodziło do zwiększenia majątku spółki osobowej, powyższa czynność nie będzie podlegała opodatkowaniu PCC.

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Autor: Bartosz Kubista, Menager działu podatkowego, Doradca podatkowy

GLC

https://glc.pl/