Unikanie opodatkowania dochodów z należności licencyjnych

Autopromocja

Metody międzynarodowego unikania opodatkowania w zakresie należności licencyjnych wymagają wykorzystania co najmniej 2 spółek w różnych państwach, przy czym spółka będąca odbiorcą tych należności powinna być zlokalizowana w jurysdykcji pozwalającej na neutralną podatkowo wypłatę tych należności do niej (tj. bez podatku u źródła) oraz na możliwie niskie ich opodatkowanie. Podstawą wykorzystania należności licencyjnych jako metody międzynarodowego planowania podatkowego jest zazwyczaj znak towarowy, będący własnością licencjodawcy. Polskie prawo cywilne, podobnie jak podatkowe, nie posiada definicji legalnej pojęcia „należności licencyjnych”, z tego względu konieczne jest odwołanie się do odpowiednich regulacji prawa międzynarodowego. Definicja pojęcia „należności licencyjnych” zawarta w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania co do zasady obejmuje płatności z tytułu:

• użytkowania lub prawa do użytkowania prawa autorskiego, patentu, wzoru lub modelu, planu, tajemnicy technologii lub procesu produkcyjnego, znaku towarowego lub innej podobnej własności lub prawa,
• użytkowania lub prawa do użytkowania wszelkiego urządzenia przemysłowego, handlowego lub naukowego,
• udostępnienia wiedzy lub informacji naukowej, technicznej, przemysłowej lub handlowej,
• udzielania wszelkiej pomocy o charakterze pomocniczym i posiłkowym służącej jako środek umożliwiający stosowanie lub korzystanie z wszelkiego majątku lub prawa, urządzenia, wiedzy lub informacji wymienionej powyżej,
• użytkowania lub prawa do użytkowania filmów, taśm radiowych i telewizyjnych.

Jak rozliczyć licencję od firmy kanadyjskiej?

Znak towarowy jako mechanizm międzynarodowego unikania opodatkowania dochodu daje największe możliwości, proporcjonalne do stopnia rozwoju biznesu, w którym jest wykorzystywany. Istotą znaku towarowego jest poddanie go ochronie prawnej wynikającej z odpowiedniej rejestracji w urzędzie patentowym. W sytuacji rozpoczęcia działalności gospodarczej danej jednostki można bowiem mówić o logo, które wraz z wykorzystywaniem go w toku prowadzonej przez tą jednostkę działalności gospodarczej staje się dziełem (znakiem słowno-graficznym w rozumieniu prawa autorskiego). Dopiero zgłoszenie wniosku o rejestrację tego znaku jako znaku towarowego w stosownym urzędzie patentowym polskim lub europejskim rozciąga na ten znak ochronę prawną od dnia złożenia wniosku, oczywiście przy założeniu późniejszej jego rejestracji. Dopiero od chwili złożenia wniosku o rejestrację znaku towarowego w urzędzie patentowym możliwe jest zatem pobieranie należności licencyjnych, których poziom powinien mieć w pełni rynkowy charakter nie tylko w odniesieniu do samego znaku, ale i do branży, w której znak ten jest wykorzystywany. Wycena znaku towarowego przez biegłego rzeczoznawcę jest zatem fundamentalnym elementem wykorzystania go jako mechanizmu redukcji opodatkowania dochodu, pozwala bowiem w sposób rzetelny określić wartość rynkową tego znaku. Roczna wartość należności licencyjnych stanowić będzie określony procent wartości rynkowej znaku, który będzie typowy dla konkretnej branży, w której znak jest wykorzystywany.

Autopromocja

Nowelizacja VAT 2025.
Praktyczny webinar INFORAKADEMII

Sprawdź

Polecamy: IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

Podkreślenia wymaga to, iż wielkości te będą się znacząco różnić w odniesieniu do poszczególnych branż, zaś każdy przypadek powinien być rozpatrywany indywidualnie. Z uwagi na brak regulacji prawa podatkowego i polskiego prawa w ogóle co do tego jak należy przeprowadzić wycenę znaku towarowego, organ podatkowy w zasadzie nie ma możliwości zasadnego kwestionowania sporządzonej wyceny, o ile została ona sporządzona w sposób rzetelny. Wycena znaku towarowego jest tym istotniejsza, iż na gruncie Dyrektywy 2003/49/WE w przypadku spełnienia określonych w tej dyrektywie kryteriów udziałowych, wypłata należności licencyjnych między spółkami z 2 różnych państw członkowskich UE będzie wolna od podatku u źródła. Dyrektywa 2003/49/WE wyłącza postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych przez Polskę, które przewidują konieczność poboru podatku u źródła w wysokości zasadniczo nie mniejszej niż 5%. Dyrektywa posiada także własną definicję „należności licencyjnych”, przez które należy rozumieć dla potrzeb stosowania Dyrektywy wszelkiego rodzaju płatności uzyskane jako wynagrodzenie za wykorzystywanie lub prawo do wykorzystywania wszelkich praw autorskich w zakresie prac literackich, artystycznych lub naukowych, łącznie z filmami dla kin oraz oprogramowaniem, każdym patentem, znakiem towarowym, projektem lub modelem, planem, tajemnicą technologii lub procesem produkcyjnym, lub informacje dotyczące doświadczenia w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej, płatności za używanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, handlowego lub naukowego.

Od dnia 1 lipca 2013 r. nie obowiązują określone w dyrektywie 2003/49/WE okresy przejściowe, przez co zgodnie z jej postanowieniami, implementowanymi do art. 21 ust. 3 - 4 updop, jeżeli:

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

• wypłacającym należności licencyjne jest spółka będąca podatnikiem podatku dochodowego mająca siedzibę lub zarząd na terytorium RP albo położony na terytorium RP zagraniczny zakład spółki podlegającej w państwie członkowskim UE opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania, jeżeli wypłacane przez ten zagraniczny zakład należności licencyjne podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów przy określaniu dochodów podlegających opodatkowaniu w RP;
• uzyskującym przychody z należności licencyjnych jest spółka podlegająca w innym niż RP państwie członkowskim UE lub w innym państwie należącym do EOG opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania;
• spółka wypłacająca należności licencyjne posiada bezpośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) w kapitale spółki uzyskującej przychody z należności licencyjnych lub spółka uzyskująca przychody z należności licencyjnych posiada bezpośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) w kapitale spółki wypłacającej należności licencyjne;
• odbiorcą należności licencyjnych jest spółka, o której mowa w pkt 2, albo zagraniczny zakład spółki, o której mowa w pkt 2, jeżeli dochód osiągnięty w następstwie uzyskania tych należności podlega opodatkowaniu w tym państwie członkowskim UE, w którym ten zagraniczny zakład jest położony;
• nieprzerwany okres posiadania udziałów (akcji), o którym mowa jest w pkt 3, jest nie krótszy niż 2 lata, zaś posiadanie udziałów wynika z tytułu własności

Wypłata należności licencyjnych jest wolna od podatku u źródła. Oczywiście obowiązek udowodnienia faktu, iż spółka z innego państwa członkowskiego UE lub EOG jest rezydentem podatkowym tego państwa, tj. podlega w nim opodatkowaniu od całości swych dochodów bez względu na miejsce ich osiągania, spoczywa na spółce będącej płatnikiem należności licencyjnych. W przeciwnym razie spółka wypłacająca należności licencyjne powinna pobrać podatek u źródła od takiej wypłaty, który w przypadku spółki polskiej wynosi 20%, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wysokość podatku u źródła jest wprawdzie redukowana regulacjami poszczególnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, jednakże ich zastosowanie wymaga, podobnie jak w przypadku dyrektywy 2003/49/WE, posiadania certyfikatu rezydencji spółki, będącej odbiorcą należności licencyjnych. Certyfikat rezydencji podatkowej spółki, będącej odbiorcą należności licencyjnych, spółka wypłacająca te należności powinna posiadać na wypadek czynności kontrolnych ze strony organów podatkowych, co oznacza, że nie musi posiadać tego dokumentu w chwili dokonywania wypłaty, o ile wydany w późniejszym terminie certyfikat wskazywać będzie, iż spółka była rezydentem podatkowym danego państwa w chwili dokonania wypłaty należności licencyjnych, co jest równoznaczne z koniecznością wskazania w treści certyfikatu rezydencji okresu jego ważności. Certyfikat rezydencji jest wprawdzie w przypadku spółek z państw członkowskich UE lub EOG z reguły wydawany automatycznie po złożeniu stosownego wniosku, jednakże w niektórych przypadkach wydanie tego dokumentu może mieć charakter warunkowy lub w ogóle może nie być możliwe.

Obowiązki dokumentacyjne związane z opodatkowaniem w Polsce dochodu zagranicznych spółek kontrolowanych

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Międzynarodowe unikanie opodatkowania dochodu oparte na należnościach licencyjnych zakłada wniesienie aportem do spółki zagranicznej, będącej rezydentem państwa członkowskiego UE lub EOG, znaku słowno-graficznego w rozumieniu prawa autorskiego, który następnie zostanie przez tą spółkę zarejestrowany w Europejskim Urzędzie Patentowym w Alicante. Aport ten powinien być poparty wyceną znaku towarowego, jako że znaczna część wartości znaku wnoszonego aportem powinna być przekazana na kapitał zapasowy (tzw. agio), w celu zmniejszenia przychodu, jaki wystąpi po stronie wnoszącego aport w wysokości nominalnej wartości udziałów (akcji) objętych w zamian za ten wkład niepieniężny. Kolejnym krokiem jest aport co najmniej 25% udziałów w spółce polskiej do spółki zagranicznej, będącej właścicielem znaku towarowego, dzięki czemu zostaną spełnione kryteria udziałowe z dyrektywy 2003/49/WE. Następnie może zostać zawarta umowa licencyjna, na mocy której spółka polska będzie uiszczać należności licencyjne do spółki zagranicznej wolne od podatku u źródła w Polsce.

Jednym z najważniejszych elementów powyższej struktury unikania opodatkowania jest poziom opodatkowania należności licencyjnych po stronie ich odbiorcy. Większość państw UE opodatkowuje należności licencyjne w sposób standardowy, tj. jako zyski spółki z prowadzonej przez nią działalności, oczywiście jeżeli poziom opodatkowania korporacyjnego w państwie odbiorcy tych należności jest znacząco niższy niż w państwie ich płatnika, to z perspektywy całej grupy stanowi to efektywny podatkowo mechanizm redukcji opodatkowania dochodu. Szczególnie atrakcyjne są jednak rozwiązania wielopoziomowe oraz wykorzystujące spółkę cypryjską lub maltańską, a niekiedy także belgijską bądź luksemburską. Na gruncie prawa krajowego Cypru w przypadku otrzymywania przez tamtejsze spółki należności licencyjnych korzystają one ze zwolnienia z opodatkowania w 80%, podczas gdy pozostałe ich 20% podlega opodatkowaniu wedle liniowej stawki podatku dochodowego od osób prawnych w wysokości 12,5%. Oczywiście podlegające opodatkowaniu 20% należności licencyjnych może być pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, które będą jednak potrącane w tej samej proporcji, w jakiej zyski z należności licencyjnych podlegają opodatkowaniu, a zatem jedynie 20% kosztów podatkowych zostanie uwzględnionych jako koszty uzyskania przychodów, chyba że koszty te są bezpośrednio związane z przychodami z należności licencyjnych. W tym bowiem przypadku całość kosztów będzie uwzględniana dla celów podatkowych. Z kolei na Malcie zasadniczo wszystkie przychody z należności licencyjnych będą wolne od opodatkowania. W prawie belgijskim stosowane są dla należności licencyjnych rozwiązania tożsame do cypryjskich, tj. zyski z należności licencyjnych korzystają ze zwolnienia z opodatkowania w 80%, podczas gdy pozostałe ich 20% podlega opodatkowaniu wedle liniowej stawki podatku dochodowego od osób prawnych w wysokości 33,99%, co jest równoznaczne z ich efektywnym opodatkowaniem na poziomie 6% i to przy założeniu braku kosztów uzyskania przychodów. Zbliżone regulacje przewiduje w zakresie opodatkowania dochodów z należności licencyjnych także ustawodawstwo Luksemburga.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

W przypadku wykorzystania struktur wielopoziomowych możliwe jest, iż właścicielem znaku towarowego jest spółka z jurysdykcji offshore, która udziela licencji spółce z państwa członkowskiego UE (np. Cypr, Malta), zaś ta spółka sublicencjonuje jednostkę polską. W efekcie należności licencyjne będę docelowo trafiały do spółki offshore, gdzie będą w całości wolne od podatku dochodowego, zaś na poziomie spółki pośredniczącej opodatkowana zostanie co najwyżej jej marża (różnica pomiędzy należnościami otrzymanymi od spółki polskiej a należnymi do spółki będącej właścicielem znaku towarowego). Warunkiem zastosowania powyższej struktury jest brak podatku u źródła na wypłacie należności licencyjnych ze spółki pośredniczącej do ich docelowego beneficjenta i to bez względu na brak istnienia pomiędzy państwami siedzib tych spółek umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Powyższe wymogi są w pełni spełnione przez prawo krajowe Republiki Cypru oraz Malty, które stanowią najlepsze lokalizacje wewnątrz UE dla tzw. spółek licencyjnych. Natomiast w Europie kontynentalnej na szczególną uwagę zasługują w powyższym zakresie rozwiązania luksemburskie i belgijskie, zwłaszcza w przypadku prowadzenia inwestycji na lokalnym rynku w powiązaniu z unikaniem opodatkowania wyłącznie na poziomie korporacyjnym.

Autor: Rafał Nawrot

Od 2011 roku pełni funkcję Partnera Zarządzającego w Russell Bedford Poland. Jest doktorem nauk prawnych, doradcą podat­kowym, absolwentem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 2006 - 2011 pracował dla polskich i międzynarodowych firm doradztwa podatko­wego (ISPMiW, KPMG, Consulco International). Prelegent szkoleń oraz wykładowca na Podyplomowych Studiach Prawa Podatkowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, a także autorem ponad 60 publikacji naukowych z zakresu polskiego i międzynarodowego prawa podatkowego, w tym 8 książek o tematyce prawno-podatkowej. Specjalizuje się w problematyce międzynarodowego prawa podatkowego, unikania opodatkowania, krajowych i transgranicznych restrukturyzacji prawnych oraz podatkowych.

Artykuł pochodzi z RB Magazine wydawanego przez Russell Bedford

Podyskutuj o tym na naszym FORUM