Amortyzacja linii produkcyjnej w budynku bez pozwolenia na użytkowanie

Jak stanowi art. 16a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawa o CIT), amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 16c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania: 

Autopromocja

1. budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,

2. maszyny, urządzenia i środki transportu,

3. inne przedmioty

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1, zwane środkami trwałymi.

W kontekście analizowanej sytuacji należy rozważyć konsekwencje podatkowe związane z faktem nieposiadania przez podatnika w chwili obecnej pozwolenia na użytkowanie hal produkcyjnych, w których umieszczona jest linia produkcyjna.

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

W stosunku do obiektów budowlanych (w których posadowiona jest linia produkcyjna), brak pozwolenia na użytkowanie oznacza, że podatnik nie będzie mógł (pomimo faktu ich fizycznego wybudowania) amortyzować budynków.

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Dzieje się tak dlatego, że amortyzacji podlegać mogą (przy spełnieniu wszelkich pozostałych przesłanek) tylko te środki trwałe, które są kompletne i zdatne do używania, a które to przesłanki definicyjne są rozumiane jako nie tylko poprzez spełnienie wymogów technicznych, ale również  jako posiadanie stosownych atestów, homologacji, dopuszczenie do używania poprzez właściwe organy administracji państwowej. 

Zdaniem WSA w Olsztynie (wyrok z 10 lutego 2011 r., sygn. akt I SA/Ol 818/10) należy przez to rozumieć „zarówno sprawność techniczną, a więc stan, w którym rzecz (obiekt) posiada wymagane elementy konstrukcyjne pozwalające na funkcjonowanie zgodnie z przeznaczeniem, jak i spełnienie wymogów prawnych, potwierdzone stosownymi zezwoleniami, pozwoleniami lub podobnymi aktami, pozwalającymi na legalne użytkowanie”. Tak więc, jak wskazał NSA w wyroku z dnia  27 października 2009 r.,(sygn. akt II FSK 912/08): „sam fakt rozpoczęcia użytkowania majątku i wprowadzenie go do ewidencji nie jest jeszcze równoznaczny z możliwością rozpoczęcia amortyzacji”.

Należy więc zastanowić się, czy fakt niemożliwości amortyzowania budynku z uwagi na brak posiadania pozwolenia na użytkowanie (potwierdzony jednolicie przez orzecznictwo, np. wyrok WSA w Poznaniu z 7 października 2010 r., sygn. akt I SA/Po 467/10 ) może być przesłanką do uznania, że również umieszczone w nim maszyny (linia produkcyjna) także nie mogą być amortyzowane z uwagi na brak spełnienia przesłanki definicyjnej środka trwałego z art. 16a ust. 1 ustawy o CIT w postaci „kompletności i zdatności” do użytku.

Innymi słowy, istotne jest rozważenie, czy fakt że budynek, w którym jest umieszczona linia produkcyjna nie jest kompletny i zdatny do użytku w ww. rozumieniu (z uwagi na brak pozwolenia na użytkowanie) oznacza, że także umieszczone w nim inne maszyny i urządzenia, które mogą stanowić środki trwałe nie są kompletne i zdatne do użytku z tego względu, że przystąpienie do ich używania w obecnym stanie prawnym wiąże się de facto z naruszeniem prawa budowlanego (rozpoczęciem użytkowania budynku przed brakiem jego odbioru).

Korzystanie z takiej linii, czy też innych urządzeń umieszczonych w budynkach nie mających pozwolenia na użytkowanie wiąże się z niespełnieniem określonych wymagań prawnych  i w tym sensie możliwa jest ze strony organów podatkowych interpretacja, zgodnie z którą nie można w takim przypadku mówić o kompletności i zdatności do użytku również takich urządzeń, skoro ich użytkowanie wiąże się z łamaniem innych wymogów formalnych.

Warunki zaliczenia obiektu budowlanego do środków trwałych i dokonania jego amortyzacji

W  tym miejscu warto zauważyć, że w doktrynie wskazuje się, że „Nie mogą zostać zaliczone do środków trwałych podatnika kompletne składniki majątku (np. niewymagające montażu lub zainstalowania maszyny, urządzenia), jeżeli stanowią one wyposażenie znajdującego się w budowie obiektu, który nie został jeszcze przyjęty do użytkowania. Dopiero w momencie, gdy obiekt ten zostanie przekazany do użytkowania jako kompletny i zdatny do użytku składnik majątkowy, wykorzystywany przez podatnika dla potrzeb prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, wraz z zaliczeniem go do środków trwałych podatnika, zaliczeniu takiemu podlegać będą również znajdujące się na jego wyposażeniu maszyny i urządzenia, które oczywiście spełniać będą kryteria przynależne środkom trwałym (R. Pęk [w:] Podatek dochodowy od osób prawnych, Komentarz 2009. Wyd. Unimex, s. 718). 

Używane lub ulepszone środki trwałe a amortyzacja

Wyrażony powyżej pogląd nie zasługuje jednak na akceptację, gdyż brak możliwości amortyzacji budynku nie powinien wpływać na amortyzację linii czy urządzeń w niej umieszczonych.

Jeżeli bowiem takie urządzenia stanowią odrębne środki trwałe, to przesłanki kompletności i zdatności do użytku powinny być odnoszone tylko do tych urządzeń z osobna.

Tym samym brak kompletności i zdatności do użytku budynku nie może oddziaływać na kompletność i zdatność do użytku umiejscowionych w nim urządzeń jako odrębnych środków trwałych. Fakt umieszczenia linii produkcyjnej w budynku nie musi przecież oznaczać (w zależności od konstrukcji, parametrów technicznych),  że stanowią one razem jeden środek trwały.

Także z tego względu brak pozwolenia na użytkowanie budynku nie powinien rzutować  na możliwość amortyzacji umiejscowionych w nim składników majątkowych, które z osobna kwalifikujemy jako środki trwałe. Podkreślić należy, że niektóre organy podatkowe mogą prezentować odmienny, mniej korzystny dla podatników pogląd w tej sprawie.