Nowe podejście do dokumentacji i kontroli cen transferowych

Uprawnienie do szacowania dochodu

W dniach 22-23 listopada 2016 r. odbyła się w Warszawie konferencja organizowana przez Stowarzyszenie Centrum Cen Transferowych (CCT). Tematem głównym pierwszego dnia konferencji były straty i pytanie czy fiskus powinien uznawać straty deklarowane przez podatnika? Drugiego dnia mówiono o nowych wymogach dokumentacyjnych oraz nowym podejściu do kontroli cen transferowych.

Zagadnienia te były poruszane w kontekście najnowszych Wytycznych OECD¹ w zakresie cen transferowych uwzględniających już rezultaty prac wynikające z Projektu BEPS (Base Erosion and Profit Shifting – erozja podstawy opodatkowania i przesuwanie zysku).

Głównym celem projektu BEPS było doprowadzenie do tego, aby zysk był opodatkowany tam gdzie powstaje – zanim zostanie przesunięty do innego kraju.

Przepisy o cenach transferowych dają administracjom podatkowym poszczególnych państw prawo do szacowania dochodu pomiędzy podmiotami powiązanymi. Fiskus dąży do tego, aby podstawą opodatkowania był dochód wyliczony zgodnie z zasadą rynku, tj. taki, jaki ustaliłyby między sobą podmioty, gdyby były niezależne.

Uprawnienie takie jest konieczne w obecnych realiach gospodarczych, gdzie gospodarka oparta jest na globalnych przedsiębiorstwach działających ponad granicami państw i ponad strukturami prawnymi swoich spółek.

Straty wg eksperta z Francji

Fiskus dążąc do określenia dochodu na poziomie rynkowym, bada poziom sprzedaży i poziom kosztów wykazanych przez podatnika. Bo dochód jest wynikiem matematycznego równania: przychód minus koszty. Rezultat może być dodatni lub ujemny. W warunkach rynkowych straty, podobnie jak zyski są wynikiem prowadzonej działalności gospodarczej. Straty, tak jak zyski - stanowią materializację ryzyka. Ryzyko może się ziścić na dwojaki sposób: może spowodować duże straty, ale też może przynieść nadzwyczajne zyski. Dochód podatnika ponoszącego duże ryzyko stanowi sumę tych strat i zysków. Właśnie ten aspekt rynkowości strat podkreślał na konferencji dr Emmanuel Llinares z Francji, Przewodniczący Światowej praktyki TP, NERA Economic Consulting, członek EU JTPF. Podkreślał również, że dużą zasługą OECD było uwypuklenie pozytywnego potencjału przyjęcia ryzyka - zostało to ujęte m.in. w Rozdziale I Wytycznych OECD, wersja po BEPS.

Konsekwencje re-alokacji ryzyka przez fiskusa

Bardzo ciekawe podejście brytyjskiego fiskusa prezentował doradca podatkowy Rafał Gołaj, Dyrektor w Zespole Cen Transferowych Deloitte w Londynie. Brytyjskie władze są gotowe akceptować straty, ale nie dłużej niż 3 lata. W omawianym przykładzie spółka dystrybucyjna w Wielkiej Brytanii ponosiła straty. Kontrola podatkowa polegała na przeprowadzeniu wielu rozmów z wieloma osobami z różnych działów - poczynając od inżynierów produkcji kończąc na pracownikach działu marketingu. Okazało się, że straty były wynikiem m.in. błędnych decyzji dotyczących wyboru produktu, wyboru kanału dystrybucji, itp. Ponadto okazało się, że wszystkie decyzje w tym względzie pochodziły od zagranicznej centrali, a lokalna spółka dystrybucyjna tylko powielała strategie centrali i ściśle wykonywała jej polecenia. Władze brytyjskie stwierdziły, że lokalna spółka nie kontroluje ryzyka i odmówiły uznania u tej spółki strat wynikających z materializacji tego ryzyka. Następnie władze na nowo określiły spółce dochód, który tym razem wyszedł pozytywny.

O kwestii uznawania bądź nieuznawania ryzyka dużo zostało napisane m.in. w Rozdziale I i IX Wytycznych OECD. Dla przykładu pkt 1.98 Wytycznych wskazuje: jeśli zostanie ustalone, że powiązany podmiot, który wziął ryzyko na siebie, ale w rzeczywistości nie sprawuje kontroli nad tym ryzykiem, ani nie ma finansowej zdolności do pokrycia tego ryzyka, to powinno zostać uznane, że ryzyko to ponosi przedsiębiorstwo sprawujące kontrolę i mające zdolność finansową do pokrycia tego ryzyka. 

___________________

¹ Wytyczne w sprawie cen transferowych dla przedsiębiorstw wielonarodowych oraz administracji podatkowych, OECD Transfer Pricing Guidelines for Multinational Enterprises and Tax Administrations

Polecamy: Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania – praktyczny poradnik

Badania i rozwój – koszty czy zyski?

Kolejny prelegent na konferencji CCT - Pani Isabel Verlinden, Światowy Lider TP firmy PwC, członek EU JTPF – przedstawiła równie ciekawe zagadnienia. Dla przykładu: postawiła pytanie, kiedy jednostka badawczo-rozwojowa stanowi ośrodek kosztów, a kiedy ośrodek zysków? Ten pierwszy zazwyczaj osiąga dochód na poziomie kosztów plus rozsądny narzut, a ten drugi na poziomie nadzwyczajnych zysków albo nadzwyczajnych strat. Odpowiedź na to pytanie jest prosta: zależy czy ta jednostka w rzeczywistości sama podejmuje decyzje, co do kierunków i nakładów na badania i czy sama jest w stanie pokryć ryzyko wynikające z tych decyzji? Jeśli tak, to może mieć nadzwyczajne zyski i nadzwyczajne straty. 

Która marka mocniejsza i kto się do tego przyczynił?

Następny przypadek, o którym wspominała Pani Isabel Verlinden dotyczył samochodów w Indiach. Otóż, japońska firma Suzuki, współwłaściciel indyjskiej spółki Maruti dokonała rebrandingu, w wyniku, czego zaczęto używać nazwy Maruti-Suzuki. Japońska spółka wprowadziła opłaty licencyjne za używanie nazwy Suzuki. Jednak władze indyjskie stwierdziły, że ludzie kupują samochody z powodu tego, że są to samochody Maruti, a nie Suzuki. W ten sposób stanęło pytanie czy opłaty licencyjne są zasadne? A jeśli tak, czy ponoszenie wysokich kosztów marketingowych przez spółkę indyjską jest zasadne, skoro płaci już opłaty licencyjne do Suzuki? Isabel Verlinden przestrzegła, że na skutek zbyt wysokich kosztów marketingowych ponoszonych przez lokalną spółkę-córkę może dojść do powstania aktywów marketingowych przynależnych tej lokalnej spółce. 

Dokumentacje cen transferowych po nowemu

Drugi dzień konferencji był poświęcony raportowaniu, dokumentacji i kontrolom. Przedstawiciele Ministerstwa Finansów, którzy byli obecni na konferencji, dowiedzieli się, jakie problemy mają podatnicy przy wypełnianiu niektórych dokumentów. Pani Anna Krzemińska z firmy ABB pytała w czy w informacji o grupie (master file) konieczna jest analiza wartości łańcucha? Czy w raporcie wg krajów (CbC) podaje się sumę przychodów czy przychód skonsolidowany? Czy w dokumentacji transakcji (local file) trzeba podać, komu podlega lokalny zarząd wg nazwiska tej osoby czy wg funkcji?

Przedstawiciel Krajowej Izby Doradców Podatkowych omawiała z przedstawicielami Ministerstwa Finansów możliwości uproszczenia obowiązków dokumentacyjnych dla podmiotów, których obroty przekroczyły 10 mln Euro, a znajdują się poniżej 50 mln Euro. Dla tej grupy podatników koszty sporządzenia dokumentacji są nieproporcjonalnie wysokie do obrotów. W odpowiedzi, przedstawiciele Ministerstwa Finansów wykazali, że nowe progi, powyżej których powstaje obowiązek dokumentacji wynikają z analizy zachowań podatników – ponieważ na skutek obciążeń za różne usługi wypływa z kraju ok. 16 mld zł. Fakt ten potwierdza raport NIK oraz Banku Światowego.

Konkludując, wymiana poglądów w tej kwestii będzie pomagała w przyszłości tworzyć lepsze prawo – taka właśnie jest misja Stowarzyszenia CCT: pomagać w tworzeniu lepszego prawa i jego stosowania. Dlatego Stowarzyszenie CCT uczestniczy w Polsce w konsultacjach aktów prawnych dot. cen transferowych, a także jest członkiem EU JTPF – Wspólnego Forum nt. Cen Transferowych działającego przy Komisji Europejskiej. Stowarzyszenie CCT w ten sposób konsultuje dokumenty powstające na poziomie Unii Europejskiej będące zgodnie z celami Forum interpretacją Wytycznych OECD.

Autorzy:

Hanna Janina Szarpak

doradca podatkowy

Mazowiecki Oddział  Krajowej Izby Doradców Podatkowych

Sylwia Rzymkowska

Prezes Zarządu

Stowarzyszenie Centrum Cen Transferowych

Źródło: Na podstawie materiałów Stowarzyszenia Centrum Cen Transferowych (CCT)