Ważność certyfikatu rezydencji podatkowej zagranicznego kontrahenta

Ograniczony obowiązek podatkowy i podatek u źródła

Zasadą wyrażoną zarówno w ustawie o PIT (art. 3 ust. 2a), jak i ustawie o CIT (art. 3 ust. 2) jest, że podmioty zagraniczne (które nie mają w Polsce miejsca zamieszkania – w przypadku osób fizycznych; siedziby ani zarządu – w przypadku innych podmiotów) płacą polskie podatki dochodowe od tych dochodów, które uzyskały na terytorium RP. Jest to tzw. ograniczony obowiązek podatkowy w podatkach dochodowych.

W przypadku niektórych należności polskie firmy, które płacą je zagranicznym kontrahentom mają obowiązek (jako płatnicy) pobrać przy wypłacie takiej należności zryczałtowany podatek (tzw. podatek u źródła) i wpłacić do polskiego urzędu skarbowego.

W takich przypadkach pobiera się ryczałtowy podatek (10% lub 20%) od wypłat zagranicznym kontrahentom (osobom fizycznym) z tytułu uzyskanych przez nich na terytorium RP przychodów wskazanych w art. 29 ust. 1 ustawy o PIT i w art. 21 ust. 1 ustawy o CIT.

Są to m.in.:

- przychody (tu tylko osób fizycznych) z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, przychody z uprawiania sportu oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych – objęte ryczałtową stawką w wysokości 20% przychodu;

- przychody z praw autorskich lub z praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, handlowego lub naukowego, w tym także środka transportu, oraz za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how) – objęte ryczałtową stawką w wysokości 20% przychodu;

- przychody  z opłat za usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej przez osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą (lub osoby prawne mające siedzibę za granicą), a organizowanej za pośrednictwem osób fizycznych lub osób prawnych prowadzących działalność w zakresie imprez artystycznych, rozrywkowych lub sportowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – objęte ryczałtową stawką w wysokości 20% przychodu;

- przychody z tytułu świadczeń doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze – objęte ryczałtową stawką w wysokości 20% przychodu.

- a ponadto także niektóre przychody zagranicznych przedsiębiorstw morskiej żeglugi handlowej i powietrznej.

Oczywiście mają tu też zastosowanie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (upo), które często przewidują niższe (niż krajowe) stawki podatkowe a nawet zwalniają niektóre dochody (przychody) z podatku dochodowego. Ale zastosowanie umowy upo w danym przypadku jest uzależnione od udokumentowania rezydencji podatkowej kontrahenta ważnym certyfikatem rezydencji.

Polecamy: Kalendarz 2019

Polecamy: Działalność spółek z o.o. w uchwałach wspólników. Wzory i praktyczne wyjaśnienia

To bardzo istotna kwestia, bo ważny certyfikat rezydencji podatkowej ma ten skutek w niektórych przypadkach, że podatek u źródła nie musi być pobierany albo jest pobierany wg znacznie niższej stawki (np. 5%).

Certyfikat rezydencji udziałowca lub akcjonariusza jest także potrzebny w przypadku wypłat z tytułu dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium RP. Posiadanie certyfikatu rezydencji w tych przypadkach może zmniejszyć podatek, bo w wielu umowach upo można znaleźć stawki niższe niż polska stawka 19% podatku od dywidend.

Ministerstwo Finansów podkreśla (źródło: mf.gov.pl), że płatnik musi umieć udowodnić (przedstawiając certyfikat rezydencji), że miał prawo zastosować postanowienia konkretnej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub przepisy ustawy podatkowej, które pozwalały mu na niepobranie podatku lub jego pobranie wg preferencyjnej stawki. Jeżeli płatnik nie będzie potrafił przedstawić ważnego certyfikatu rezydencji podatkowej podatnika (np. zagranicznego kontrahenta), to może ponieść odpowiedzialność w szczególności na podstawie art. 30 Ordynacji  podatkowej za niewywiązanie się z obowiązków płatnika.

Ważność certyfikatu rezydencji podatkowej

Certyfikat rezydencji podatkowej, to (zgodnie z definicjami zawartymi w ustawie o PIT i ustawie o CIT) zaświadczenie o miejscu zamieszkania (w przypadku osób fizycznych) lub o miejscu siedziby lub zarządu (w przypadku osób prawnych) podatnika dla celów podatkowych wydane przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca zamieszkania podatnika.

Certyfikat powinien zawierać datę jego wydania  a także datę ważności (tj. okres czasu na jaki organ potwierdza rezydencję podatkową danego podatnika).

Ministerstwo Finansów wyjaśnia (źródło: mf.gov.pl), że jeżeli certyfikat rezydencji podatkowej podatnika (np. zagranicznego kontrahenta) nie zawiera okresu jego ważności, to płatnik przy poborze podatku uwzględnia ten certyfikat przez okres kolejnych 12 miesięcy od dnia jego wydania (art. 26 ust. 1i ustawy o CIT i art. 41 ust. 9a ustawy o PIT).

Wyjątkami od tej zasady są sytuacje, gdy w okresie 12 miesięcy od dnia wydania certyfikatu bez określonego terminu ważności, miejsce siedziby podatnika dla celów podatkowych uległo zmianie i podatnik:

1) powiadomił o tym fakcie płatnika,

2) nie powiadomił o tym fakcie płatnika, ale fakt ten wynika z dokumentów posiadanych przez płatnika, w szczególności faktury lub umowy.

W tych dwóch przypadkach certyfikat rezydencji podatkowej zagranicznego kontrahenta bez określonego terminu ważności nie jest ważny 12 miesięcy od dnia jego wydania. W tych przypadkach podatnik ma obowiązek dostarczyć nowy certyfikat potwierdzający jego nową rezydencję podatkową. A dopóty tego nie zrobi płatnik nie może stosować korzystniejszych regulacji z umowy upo, bo nie ma pewności gdzie jego kontrahent (podatnik) ma rezydencję podatkową (art. 26 ust. 1j-1l ustawy o CIT i art. 41 ust. 9b-9d ustawy o PIT).

Zatem w przypadku posiadania certyfikatu rezydencji podatkowej zagranicznego kontrahenta bez określonego terminu ważności, polski płatnik powinien zachować czujność i sprawdzać dokumenty otrzymywane od tego kontrahenta, pod kątem ewentualnej zmiany siedziby a w konsekwencji i zmiany rezydencji podatkowej.

Jeżeli taką zmianę dostrzeże powinien powiadomić kontrahenta o konieczności dostarczenia płatnikowi nowego ważnego certyfikatu rezydencji.

Ministerstwo Finansów dopuszcza udokumentowanie rezydencji podatkowej zarówno przed, jak i po dokonaniu płatności. Ale w przypadku uzyskania certyfikatu po dokonaniu płatności, taki certyfikat powinien potwierdzać rezydencję podatkową za okres, w którym została dokonana płatność.

Płatnik nie ponosi odpowiedzialności za niepobrany podatek lub pobrany w wysokości niższej od należnej, w sytuacji gdy podatnik przed upływem 12 miesięcy zmienił siedzibę i nie powiadomił o tym fakcie płatnika, a jednocześnie z żadnych dokumentów znajdujących się w posiadaniu płatnika (w szczególności faktur i umów) nie wynika, że podatnik zmienił siedzibę. W tej sytuacji odpowiedzialność za nieprawidłowo potrącony podatek lub za niepobranie podatku ponosi podatnik.

E-certyfikat rezydencji podatkowej

Przykładowe warianty określania ważności certyfikatu rezydencji

Różne administracje podatkowe w różny sposób wydają certyfikaty rezydencji podatkowej. Umowy upo ani polskie przepisy w zakresie podatków dochodowych nie określają formy certyfikatu rezydencji podatkowej ani sposobu zapisania terminu jego ważności. Możliwe są też różne warianty określania ważności takich certyfikatów.

1) Certyfikat rezydencji podatkowej ma zapisany okres, którego certyfikat dotyczy a data jego wydania nie musi zawierać się w tym okresie – wtedy certyfikat jest ważny w tym okresie bez względu na datę jego wydania.

Podmiot X z USA przedstawił certyfikat rezydencji podatkowej z 12 września 2018 r. Certyfikat zaświadcza, że X był rezydentem podatkowym USA w latach 2016-2017. Certyfikat jest więc ważny w odniesieniu do lat 2016-2017, tj. w odniesieniu do wypłat i czynności płatnika podjętych w tych latach.

Podmiot FX z Francji przedstawił certyfikat rezydencji podatkowej z 31 stycznia 2019 r. Certyfikat zawiera informację, że podmiot FX jest rezydentem podatkowym Francji i że certyfikat niniejszy „jest ważny w 2019 roku”. Certyfikat jest więc ważny tylko do 31 grudnia 2019 roku.

2) Certyfikat rezydencji podatkowej ma zapisany okres, którego certyfikat dotyczy, a ponadto certyfikat stanowi, że dany podmiot „jest nadal rezydentem podatkowym” danego państwa – wtedy certyfikat jest ważny (tj. może być uwzględniany w odniesieniu do czynności płatnika) we wskazanym w nim okresie oraz przez okres 12 miesięcy od dnia wydania tego certyfikatu.

Podmiot Y z Kanady przedstawił certyfikat rezydencji podatkowej z 14 października 2018 r. Certyfikat zaświadcza, że podmiot Y był rezydentem podatkowym Kanady w latach 2016-2017 i jednocześnie „jest nadal rezydentem podatkowym Kanady”. Certyfikat jest więc ważny w odniesieniu do wypłat i czynności płatnika z lat 2016-2017, a także do roku 2018 i kolejnych 12 miesięcy od dnia jego wydania (tj 12 miesięcy od 14 października 2018 r. – czyli do 14 października 2019 r.).

3) Certyfikat rezydencji podatkowej nie ma określonego wprost okresu, którego certyfikat dotyczy a jedynie datę jego wydania – wtedy certyfikat jest ważny przez okres 12 miesięcy od dnia wydania tego certyfikatu i może być uwzględniany przez płatnika do wypłat należności dokonywanych w tym okresie.

Podmiot XYZ z Australii przedstawił certyfikat rezydencji podatkowej z 10 listopada 2018 r. Certyfikat zaświadcza jedynie, że podmiot XYZ jest obecnie rezydentem podatkowym Australii. Certyfikat jest więc ważny w odniesieniu do wypłat i czynności płatnika przez kolejnych 12 miesięcy od dnia jego wydania (tj. 12 miesięcy od 10 listopada 2018 r. – czyli do 10 listopada 2019 r.).

Wyżej wskazane sposoby ustalania ważności certyfikatu rezydencji podatkowej potwierdzają organy podatkowe. Przykładowo wskazać można indywidualne interpretacje podatkowe Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 12 września 2018 r. (sygn. 0111-KDIB2-3.4010.221.2018.1.KB) i z 30 października 2017 r. (sygn. 0114-KDIP2-1.4010.221.2017.2.JC).