Jak rozliczyć stratę ze sprzedaży wierzytelności

Stratę, jaka powstała w związku ze zbyciem wierzytelności, która wcześniej była zarachowana jako przychód należny z działalności, oblicza się jako różnicę między ceną uzyskaną ze sprzedaży a wartością wierzytelności z należnym VAT. Taką stratę można wówczas zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu (dalej: KUP), zgodnie z ustawą o PIT lub ustawą o CIT.

Autopromocja

Zakup licencji do programu komputerowego i jego aktualizacja – rozliczenie CIT

Zasadniczo bowiem nie uważa się za KUP strat z odpłatnego zbycia wierzytelności. Jednak w przypadku, kiedy wierzytelności te uprzednio zostały zarachowane jako przychód należny, straty z ich odpłatnego zbycia uważa się za koszty uzyskania przychodów. Wynika to z art. 23 ust. 1 pkt 34 ustawy o PIT i art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT. Zatem przedsiębiorca może rozliczyć stratę, jeżeli zbywa wierzytelności:

Autopromocja

Szkolenie:
Podatki i rachunkowość w budownictwie i deweloperce

Sprawdź

● własne,

● zaliczone uprzednio do przychodu należnego,

● nieprzedawnione.

Do 2012 r. istniał jednak spór, czy do KUP można zaliczyć samą wierzytelność główną, bez VAT należnego, czy z tym podatkiem. Organy podatkowe prezentowały bowiem stanowisko, że do kosztów podatkowych można zaliczyć jedynie wartość netto sprzedawanej wierzytelności, co wynika z literalnego brzmienia powołanych powyżej przepisów ustawy o PIT i ustawy o CIT. Zgodnie z tymi przepisami nie uważa się za KUP strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, chyba że wierzytelność ta uprzednio była zarachowana jako przychód należny. Ponieważ przychodem należnym podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym jest kwota netto bez VAT, to na tej podstawie organy podatkowe wskazywały, że wartości VAT nie można zarachować w koszty zbywanej wierzytelności. Pogląd taki prezentowały również składy sędziowskie.

Polecamy produkt: Samochód w firmie 2015 - multipakiet

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Prezentowane podejście powodowało nieuzasadnioną stratę u zbywcy wierzytelności w wysokości odpowiadającej VAT zawartemu w wartości wierzytelności. Dlatego w sprawie tej wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny i w uchwale z 11 czerwca 2012 r. (sygn. akt I FPS 3/11) stanął po stronie podatników. Zdaniem NSA stratę ze sprzedaży wierzytelności własnej należy obliczać jako różnicę między wartością wierzytelności z należnym VAT a ceną uzyskaną ze sprzedaży tej wierzytelności, a nie jako różnicę między zarachowanym przychodem należnym netto a uzyskaną ceną. Inna interpretacja prowadziłaby do naruszenia zasady neutralności VAT i ustalenia błędnej podstawy opodatkowania w PIT i CIT.

Powyższe stanowisko uzasadnione jest również aspektem funkcjonalnym, wynikającym bezpośrednio z zasad obrotu wierzytelnościami. Wierzytelności zbywane są bowiem za cenę obejmującą wszystkie elementy cenotwórcze, a więc także należny VAT. Odnoszenie wyrażonej w cenie sprzedaży wierzytelności jej wartości ekonomicznej wyłącznie do zarachowanego przychodu należnego prowadziłoby do porównywania wielkości rodzajowo różnych i wskutek tego zasadniczo nieporównywalnych. W związku z powyższym w KUP można rozliczyć stratę, uwzględniając należny VAT.

Dokumentacja VAT  po zmianach od 1 lipca 2015 r.

Krzysztof Biernacki

doradca podatkowy

Podstawa prawna:

Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.).

Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).

Podyskutuj o tym na naszym FORUM