Likwidacja zakładu w Niemczech - rozliczenie straty podatkowej w CIT

Tak wynika z ustnego uzasadnienia wyroku WSA w Poznaniu z dnia 14 stycznia 2016 r., I SA/Po 1631/15. 

Zakład w Niemczech przynosił straty

Sprawa dotyczyła spółki, która w 2008 r. ustanowiła na terytorium Niemiec zakład w rozumieniu art. 4a pkt 11 ustawy o CIT oraz art. 5 polsko-niemieckiej u.p.o. Od 2008 r. zakład jako podwykonawca kontrahentów niemieckich prowadził prace budowlano montażowe na terytorium Niemiec przez okres przekraczający 12 miesięcy. W związku z działalnością zakładu spółka poniosła stratę podatkową. Działalność na terenie Polski przynosiła spółce dochód do opodatkowania.  

W wyniku zmiany strategii biznesowej spółka zdecydowała o zakończeniu działalności zakładu. Osiągnięty wynik finansowy w 2015 r. na działalności prowadzonej przez zakład do momentu jego likwidacji nie pozwoli na rozliczenie straty z lat poprzednich. Na tym tle spółka zwróciła się do organu podatkowego z wnioskiem o interpretację, w którym zapytała, czy będzie uprawniona do rozliczenia straty podatkowej zlikwidowanego zakładu na zasadach przewidzianych w art. 7 ust. 5 ustawy o CIT w związku z brakiem możliwości jej rozliczania przez zakład na terytorium Niemiec? 

Przewodnik po zmianach przepisów 2015/2016 dla firm

Uzasadniając własne stanowisko, spółka wskazała, że  koszty i przychody zakładu nie mogą być uwzględnione w kalkulacji dochodu podlegającego opodatkowaniu w Polsce w okresie jego funkcjonowania zakładu. Spółka nie ma zatem możliwości rozliczenia straty podatkowej takiego zakładu w czasie prowadzenia przez niego działalności. Niemniej jednak, nie jest uprawnione pozbawienie możliwości rozliczenia straty podatkowej wykazanej w Niemczech z dochodem spółki podlegającym opodatkowaniu w Polsce w sytuacji likwidacji zakładu. Ograniczenie takie prowadziłoby do różnicowania prawa wynikającego z art. 7 ust. 5 ustawy o CIT w zależności od miejsca położenia zakładu. W szczególności takie ograniczenie powodowałoby, iż prowadzenie działalności poprzez oddział w Polsce, zamiast poprzez zakład, byłoby korzystniejsze dla spółki ze względów podatkowych. 

Tym samym, w opinii spółki, nierozliczona w Niemczech strata podatkowa zlikwidowanego zakładu w okresie od 2008 r. do roku, w którym zakład zostanie zlikwidowany będzie mogła zostać rozliczona w Polsce na zasadach przewidzianych w art. 7 ust. 5 ustawy o CIT w kolejnych 5 latach podatkowych następujących po roku, w którym zakład zostanie zlikwidowany. Za stratę należy zatem uznać sumę strat wykazanych w zeznaniach podatkowych składanych przez zakład w Niemczech za lata 2008-2010 pomniejszoną o wykazany w kolejnych latach dochód (w tym za rok, w którym nastąpi likwidacja) skalkulowanych zgodnie z przepisami prawa niemieckiego. Kwotę nierozliczonych w Niemczech strat zlikwidowanego zakładu, która będzie podlegała odliczeniu przez spółkę w Polsce należy przeliczyć według kursu średniego ogłaszanego przez NBP w ostatnim dniu roboczym poprzedzającym dzień likwidacji zakładu. 

Odsetki 2016 – rewolucyjne zmiany

Uzasadnienie w orzecznictwie TSUE i przepisach wspólnotowych 

Dyrektor Izby Skarbowej uznał to stanowisko za nieprawidłowe. Analizując treść przepisów ustawy o CIT w związku z polsko-niemiecką u.p.o. organ stwierdził, że w sytuacji przyznania polskiej spółce po zlikwidowaniu  niemieckiego zakładu prawa do rozliczenia jego straty także w Polsce prowadziłoby do pozostawienia spółce swobody w podejmowaniu decyzji w zakresie sposobu podziału tych strat między różne jurysdykcje: niemiecką i krajową. Powoduje to ryzyko podwójnego wykazania strat, zarówno w państwie położenia zakładu (pomniejszyłyby dochód z likwidacji), jak i w Polsce (wpłynęłyby na wysokość podstawy opodatkowania).   

Po wyczerpaniu toku instancyjnego, spółka wniosła skargę do poznańskiego WSA, który ją uwzględnił.

Monitor Księgowego – prenumerata

W ustnym uzasadnieniu wskazał, że spółka będzie uprawniona do rozliczenia straty podatkowej zlikwidowanego zakładu położonego w Niemczech na zasadach przewidzianych w art. 7 ust. 5 ustawy o CIT w związku z brakiem możliwości jej rozliczania przez zakład na terytorium Niemiec. Z orzecznictwa TSUE wynika, że ograniczenie swobody działalności gospodarczej można dopuścić jedynie wtedy gdy jest to uzasadnione nadrzędnymi względami interesu ogólnego.

Ponadto, powinno ono nie wykraczać poza realizację tego celu i posługiwać się działaniami, które są niezbędne do osiągnięcia tego celu. A zatem, art. 49 TFUE nie sprzeciwia się temu, aby spółka mająca siedzibę w państwie członkowskim nie mogła odliczyć od swojej podstawy opodatkowania strat związanych z należącym do niej stałym zakładem położonym w innym państwie członkowskim, o ile na podstawie danej u.p.o., dochody tego zakładu są opodatkowane w tym ostatnim państwie członkowskim, w którym straty te mogą zostać uwzględnione w ramach opodatkowania dochodu tego stałego zakładu w następnych latach podatkowych.