Umorzenie udziałów – czy w tym przypadku trzeba sporządzić dokumentację cen transferowych?

W konsekwencji powstaje pytanie o konieczność opracowania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a ustawy o CIT.

Autopromocja

Umorzenie udziałów z czystego zysku a dokonanie zmian kapitałowych

Odpowiedź na tak postawione pytanie wymaga w pierwszej kolejności ustalenia, czy zbycie udziałów w celu ich umorzenia jest zdarzeniem gospodarczym, które będzie można określić mianem transakcji.

Jej bowiem dotyczy - w świetle językowej wykładni przywołanych powyżej przepisów - wymóg przygotowania dokumentacji cen transferowych. Brak legalnej definicji pojęcia transakcja bez wątpienia nie ułatwia tego zadania.

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

Umorzenie akcji czasami lepsze od sprzedaży

Dodatkowych wątpliwości dostarczać mogą wypowiedzi części organów podatkowych, które  -  nie odnosząc się wyraźnie do samej konieczności prowadzenia prac dokumentacyjnych  - zwracają uwagę na dopuszczalność weryfikacji rynkowości wszelkiego rodzaju zdarzeń gospodarczych towarzyszących relacjom pomiędzy podmiotami powiązanymi.

Uzasadnieniem poglądu miałaby być treść art. 11 ustawy o CIT, który posługując się zwrotem „warunki” (odbiegające od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty) nie zawęża go wyłącznie do warunków transakcji zawieranych pomiędzy powiązanymi podatnikami.

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Umorzenie udziałów za wynagrodzeniem w formie niepieniężnej – skutki w CIT

Wydaje się jednak, że opisana na wstępie operacja, w ocenie organów podatkowych pozostaje zdarzeniem gospodarczym, z którym nie będzie się wiązać konieczność sporządzania dokumentacji cen transferowych. Tytułem przykładu wskazać można na stanowisko wyrażone przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi w piśmie z 28 sierpnia 2012 r. (nr IPTPB3/423-185/12-5/KJ).

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Zwraca się w nim uwagę na restrukturyzacyjny i jednorazowy charakter takiej operacji, wynikający z uregulowań prawa handlowego.

Tymczasem, w ocenie organu interpretacyjnego, pojęcie „transakcja”, którym posługują się przepisy dotyczące zagadnienia cen transferowych, odnosi się bowiem do transakcji handlowych, będących następstwem działalności gospodarczej, w wyniku których powstają przychody.

Ponadto podkreśla się brak wpływu na sytuację podatkową udziałowca, w razie otrzymania wynagrodzenia w wysokości niższej niż wartość rynkowa umarzanych udziałów.

Jak rozliczyć umorzenie udziałów w spółce z o.o.?

Pogląd ten znajduje potwierdzenie także w wypowiedziach Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie - interpretacje indywidualne z 28 czerwca 2012 r. (nr IPPB3/423-187/12-2/DP) oraz z 29 czerwca 2009 r. (nr IPPB3/S423-227/09-2/MS).

Niezależnie od oceny charakteru operacji polegającej na zbyciu udziałów w celu ich umorzenia, w praktyce pewną trudnością mogłoby się okazać znalezienie transakcji porównywalnych. Bowiem do zbycia udziałów dochodzi w opisywanym przypadku między spółką a jej udziałowcem (udziałowcami), a więc w większości sytuacji, podmiotami powiązanymi.

Zdarzenie polegające na umorzeniu udziałów marginalnie występowało będzie pomiędzy podmiotami, które nie są od siebie zależne.

Paweł Babicz,

Krzysztof Janusz