Umorzenie udziałów – czy w tym przypadku trzeba sporządzić dokumentację cen transferowych?

W konsekwencji powstaje pytanie o konieczność opracowania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a ustawy o CIT.

Autopromocja

Umorzenie udziałów z czystego zysku a dokonanie zmian kapitałowych

Odpowiedź na tak postawione pytanie wymaga w pierwszej kolejności ustalenia, czy zbycie udziałów w celu ich umorzenia jest zdarzeniem gospodarczym, które będzie można określić mianem transakcji.

Jej bowiem dotyczy - w świetle językowej wykładni przywołanych powyżej przepisów - wymóg przygotowania dokumentacji cen transferowych. Brak legalnej definicji pojęcia transakcja bez wątpienia nie ułatwia tego zadania.

Autopromocja

Nowelizacja VAT 2025.
Praktyczny webinar INFORAKADEMII

Sprawdź

Umorzenie akcji czasami lepsze od sprzedaży

Dodatkowych wątpliwości dostarczać mogą wypowiedzi części organów podatkowych, które  -  nie odnosząc się wyraźnie do samej konieczności prowadzenia prac dokumentacyjnych  - zwracają uwagę na dopuszczalność weryfikacji rynkowości wszelkiego rodzaju zdarzeń gospodarczych towarzyszących relacjom pomiędzy podmiotami powiązanymi.

Uzasadnieniem poglądu miałaby być treść art. 11 ustawy o CIT, który posługując się zwrotem „warunki” (odbiegające od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty) nie zawęża go wyłącznie do warunków transakcji zawieranych pomiędzy powiązanymi podatnikami.

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Umorzenie udziałów za wynagrodzeniem w formie niepieniężnej – skutki w CIT

Wydaje się jednak, że opisana na wstępie operacja, w ocenie organów podatkowych pozostaje zdarzeniem gospodarczym, z którym nie będzie się wiązać konieczność sporządzania dokumentacji cen transferowych. Tytułem przykładu wskazać można na stanowisko wyrażone przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi w piśmie z 28 sierpnia 2012 r. (nr IPTPB3/423-185/12-5/KJ).

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Zwraca się w nim uwagę na restrukturyzacyjny i jednorazowy charakter takiej operacji, wynikający z uregulowań prawa handlowego.

Tymczasem, w ocenie organu interpretacyjnego, pojęcie „transakcja”, którym posługują się przepisy dotyczące zagadnienia cen transferowych, odnosi się bowiem do transakcji handlowych, będących następstwem działalności gospodarczej, w wyniku których powstają przychody.

Ponadto podkreśla się brak wpływu na sytuację podatkową udziałowca, w razie otrzymania wynagrodzenia w wysokości niższej niż wartość rynkowa umarzanych udziałów.

Jak rozliczyć umorzenie udziałów w spółce z o.o.?

Pogląd ten znajduje potwierdzenie także w wypowiedziach Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie - interpretacje indywidualne z 28 czerwca 2012 r. (nr IPPB3/423-187/12-2/DP) oraz z 29 czerwca 2009 r. (nr IPPB3/S423-227/09-2/MS).

Niezależnie od oceny charakteru operacji polegającej na zbyciu udziałów w celu ich umorzenia, w praktyce pewną trudnością mogłoby się okazać znalezienie transakcji porównywalnych. Bowiem do zbycia udziałów dochodzi w opisywanym przypadku między spółką a jej udziałowcem (udziałowcami), a więc w większości sytuacji, podmiotami powiązanymi.

Zdarzenie polegające na umorzeniu udziałów marginalnie występowało będzie pomiędzy podmiotami, które nie są od siebie zależne.

Paweł Babicz,

Krzysztof Janusz