Płatności gotówkowe przy najmie a koszty podatkowe

Tak wynika z interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) z 31 marca 2017 r. – sygn.. 0111-KDIB1-3.4010.2.2017.1.MST.

Z wnioskiem o wydanie interpretacji zwróciła się spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, trudniąca się działalnością gospodarczą, w ramach której wynajmuje budynki, lokale, działki, itp. Dotychczas spółka obracała jedynie nieruchomościami, które stanowiły jej własność. Jednocześnie przedsiębiorca rozważa zawarcie umowy najmu lokali, który stanowiłby jej koszt uzyskania przychodu. Do tej pory nie wiadomo, czy umowa będzie zawarta na czas nieokreślony czy na czas określony, jednak przewidywany okres rozliczeniowy miałby wynosić miesiąc, a czynsz mieściłby się w granicach 10 tys. zł.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeżeli płatność, przewyższająca 15 tys. zł jest dokonywana pomiędzy przedsiębiorcami w ramach ich działalności, przedsiębiorca powinien skorzystać z rachunku bankowego w celu jej uiszczenia. Ma to znaczenia dla możliwości zaliczenia takiej płatności do kosztów uzyskania przychodu.

W związku z tym, spółka ma wątpliwości, czy wydatki związane z zapłatą czynszu za najem będą stanowiły koszt uzyskania przychodu w sytuacji, gdy opłata za czynsz nie przekroczyłaby kwoty 15 tys. zł. Spółka wskazuje, że płatności zamierza regulować gotówką.

Przedsiębiorca wnosił o interpretacje podatkową zarówno w przypadku umowy najmu na czas określony, jak i na czas nieokreślony.

Z początkiem roku do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dodano art. 15d ust. 1. Zgodnie z tym przepisem, podatnicy nie mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność została dokonana z ominięciem rachunku płatniczego. Dotyczy to płatności określonej w art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (u.s.d.g.), czyli przekraczającej 15 tys. zł, która następuje między przedsiębiorcami.

W przypadku uchybienia przywołanemu przepisowi, czyli zaliczenia tej części w koszty, podatnicy muszą zmniejszyć koszty uzyskania przychodów albo, jeżeli nie ma już takiej możliwości, zwiększyć przychody w miesiącu, w którym dokonali płatności bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Pojęcie transakcji w umowie najmu na czas określony i nieokreślony

Przede wszystkim trzeba zauważyć, że ustawy rozróżniają pojęcia płatności od transakcji. W ten sposób, że w ramach jednej transakcji może być dokonanych wiele płatności. „Jednorazowa wartość transakcji” to ogólna wartość należności lub zobowiązań, które jest określona w umowie pomiędzy przedsiębiorcami. Innymi słowy, jak wynika z odpowiedzi Ministra Finansów z dnia 8 lutego 2017 r. transakcja jest umową zawieraną przez przedsiębiorców, pozostająca w związku z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą, w ramach której nastąpi co najmniej jedna płatność. Jeżeli zatem wartość umowy przekracza 15 tys. zł, to strony muszą dokonywać płatności za pośrednictwem banku, nawet, jeżeli pojedyncza płatność nie przekracza 15 tys. zł.

Takie rozumienie pojęcia „transakcja” zgodne jest ponadto z przepisami ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych .

Ponadto przepisy, a w szczególności przywołany art. 22 u.s.d.g., nie wprowadza czasowego ograniczenia okresu sumowania płatności, składających się na pojedynczą transakcję. Dla przykładu, w przypadku zawarcia umowy realizowanej etapami, takiej jak umowa wdrożeniowa czy umowa o roboty budowlane, jedna transakcja może obejmować płatności dokonane w ciągu kilku lat.

Co za tym idzie, z interpretacji Dyrektora wynika, że jeżeli całkowita wartość transakcji nie została wprost określona w umowie, lecz zależy od czasu jej trwania, to pojęcie jednorazowej wartości transakcji odnosi się do poszczególnych okresów rozliczeniowych, za które przysługuje wynagrodzenie. Dotyczy to zwłaszcza umów o stałe świadczenie usług zawartych na czas nieokreślony.

Dlatego w przypadku umowy zawartej na czas nieokreślony, limit 15 tys. zł odnosi się do ustalonego w umowie okresu rozliczeniowego, tj. jednego miesiąca. Bowiem w tym przypadku, jednorazowa transakcja to czynsz najmu za miesięczny okres rozliczeniowy.

Jednak inaczej wygląda sytuacja w przypadku zawarcia umowy na czas określony. Dla takiego kontraktu, transakcja będzie równoznaczna z całkowitą wartością świadczenia. Ogólna wartość transakcji jest stronom z góry znana, bo przedsiębiorcy wiedzą, jaki jest miesięczny czynsz oraz okres, przez jaki będzie uiszczany. Suma czynszów przypadających wynajmującemu przez czas trwania umowy, jeżeli przekracza zatem 15 tys. zł musi być zapłacona przy pomocy rachunku bankowego.

Wprowadzenie art. 15d ustawy o CIT ma na celu nie tylko zapewnienie bezpieczeństwa obrotu gospodarczego przed między innymi zmniejszenie zjawiska prania brudnych pieniędzy czy stanowić ukłon w stronę uczciwych przedsiębiorców. Ale także, jak to ocenia Dyrektor,  ma wychodzić naprzeciw nadużyciom podatkowym. Na przykład skończyć ze zwyczajem niewykazywania rzeczywiście osiąganych dochodów z prowadzonej działalności przez przedsiębiorców, żeby uniknąć obowiązku podatkowego.

Koszty uzyskania przychodu osoby prawnej

Interpretując przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, Dyrektor KIS przedstawił dodatkowo warunki, jakie muszą spełniać wydatki, aby podatnik mógł je zakwalifikować jako koszty uzyskania przychodu.

Po pierwsze, koszty muszą zostać poniesione przez podatnika. Warunek nie zostanie spełniony, jeżeli poniesie je inna niż wnioskodawca osoba. Czyli to przedsiębiorca musi pokryć wydatki z własnego majątku.

Wydatki muszą także cechować się definitywnością (rzeczywistością), co oznacza, że ich wartość nie wróciła w żadnej formie do podatnika.

Serwis Biznes

Ponadto wydatek zaliczony do kosztów podatkowych musi pozostawać w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością.

Dodatkowo, zgodnie z art. 15 ust 1 ustawy o CIT, przedsiębiorca musi wykazać, że poniesione wydatki w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów. Lub że wartość wydatków może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów.

Wydatek musi być także właściwie udokumentowany oraz nie może należeć do katalogu, który podlega wyłączeniu zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, np. nabycie gruntów lub prawa wieczystego ich użytkowania.

Patrycja Szeląg