Kara za rozwiązanie umowy jako przychód podatnika

Kara umowna

Zgodnie z definicją Kodeksu cywilnego pod pojęciem „kara umowna” rozumieć należy zastrzeżenie zawarte w umowie o charakterze cywilnoprawnym, dotyczące obowiązku naprawienia szkody, która wynikła z niewykonania bądź też wykonania w sposób niezgody z umową dzieła o charakterze niepieniężnym. Owa naprawa szkody nastąpić powinna poprzez wypłacenia określonej sumy na rzecz podmiotu pokrzywdzonego.

W przypadku, w którym zobowiązanie wynikające z umowy nie zostanie wykonane, wysokość kary umownej nie zmienia się bez względu na to, jak dużych rozmiarów powstała szkoda – jednakże kwota ustalona jako kara umowna nie może być rażąco wysoka, gdyż daje to dłużnikowi uprawnienie do roszczenia o zmniejszenie sumy.

Kara umowna jako koszt uzyskania przychodu

Koszt uzyskania przychodu stanowią wydatki, które nie są ujęte w katalogu kosztów niestanowiących kosztów podatkowych. Warunkiem jest, aby poniesione zostały one w celu osiągnięcia przychodów, zachowania źródła przychodów lub zabezpieczenia źródła przychodów. W konsekwencji oznacza to, iż poniesiony wydatek musi mieć choćby pośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, oraz musi znajdować on ekonomiczne uzasadnienie.

Kary umowne mogą zostać potraktowane jako koszt uzyskania przychodu w sytuacji, gdy zerwanie umowy ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą podatnika, a zerwanie umowy przyczyniło się do osiągnięcia, zabezpieczenia lub zachowania przychodu. Przykładem może być sytuacja, w której podatnik zrywa umowę z jednym kontrahentem by podjąć współpracę z innym, co przyczyni się do zwiększenia zysku.

Teza ta znajduje potwierdzenie w interpretacji Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 11 października 2012 r., sygn. IPPB1/415-873/12-2/AM, zgodnie z którą: „odnosząc się do możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odszkodowania z tytułu odstąpienia od umowy wskazać należy, iż kary z tytułu niewykonania umowy (odstąpienia od umowy) w większości przypadków niezaliczane są do kosztów uzyskania przychodów ze względu na brak przesłanki działania w celu osiągnięcia przychodów. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy podatnik udowodni, że korzystne było odstąpienie od umowy i zapłata odszkodowania, a następnie zawarcie bardziej intratnej umowy w celu osiągnięcia większych przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów”.

Generalnie jednak zgodnie z przepisami prawa podatkowego kosztu uzyskania przychodu nie stanowią kary umowne oraz odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług, zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Kara umowna jako przychód podatnika

Zgodnie z polskimi regulacjami dotyczącymi podatków dochodowych, zarówno przy podatku dochodowym od osób fizycznych jak i przy podatku dochodowym od osób prawnych, kwota uzyskana w ramach kary umownej stanowi przychód podatnika i w konsekwencji powoduje konieczność wykazania przychodu. Przy podatku dochodowym od osób fizycznych kary umowne traktowane są jako przychód z działalności gospodarczej, przy podatku dochodowym od osób prawnych to przychód z tytułu otrzymanych pieniędzy bądź wartości pieniężnych. Moment, w którym powstaje ów przychód to data otrzymania kwoty wynikającej z umowy, czyli chwila w której kwota została przekazana w gotówce bądź przy użyciu rachunku bankowego.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata