REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy kara umowna może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Accace Polska
Kompleksowa obsługa prawna, doradztwo podatkowe, doradztwo transakcyjne, outsourcing księgowości, kadr i płac.
Czy kara umowna może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów
Czy kara umowna może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów

REKLAMA

REKLAMA

Wydatki na kary umowne (odszkodowania), które zostały poniesione z innych tytułów niż wskazane w przepisie art. 16 ust 1 pkt. 22 ustawy o CIT powinny być zaliczane do kosztów podatkowych. Jednak zgodnie z aktualną linią interpretacyjną istotne jest, aby podatnik wykazał, że zapłata kary umownej ma związek z uzyskaniem, zachowaniem albo zabezpieczeniem źródeł jego przychodów podatnika.

Zgodnie z aktualną i powszechną praktyką biznesową, w większości umów handlowych zawieranych między podmiotami gospodarczymi znajdują się zapisy dotyczące kar umownych m.in. z tytułu nieterminowego, niewłaściwego wykonania usług lub wcześniejszego rozwiązania umowy, na podstawie której realizowana jest przedmiotowa transakcja.

REKLAMA

REKLAMA

Podkreślić należy, że kary umowne stanowią przede wszystkim formę zabezpieczenie realizacji postanowień kontraktów, bez którego podmioty gospodarcze, w szczególności m.in. w branży budowlanej, co do zasady nie podejmują współpracy. Zapisy o karach umownych są często warunkiem zawarcia umowy na wykonanie usług, a usługodawca nie ma możliwości wykreślenia takich obciążeń z zapisów poszczególnych umów. Bez zawarcia takiego zapisu w umowie mogłoby bowiem w ogóle nie dojść do realizacji poszczególnych usług. Tym samym, ewentualny brak zgody usługodawcy na zawarcie w umowach zapisów dotyczących kar umownych oznaczałby dla niego utratę źródła przychodów.

W związku z powyższym powstaje wątpliwość czy w przypadku zapłaty kary umownej z powodów niezawinionych przez podatnika, wartość ww. kary będzie mogła zostać przez niego zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Odpowiedź może być uzależniona od różnych aspektów.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata           

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zgodnie z przepisami

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych przez ustawodawcę w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

W przepisie art. 16 ust 1 pkt. 22 ustawy o CIT wskazano, że za koszty uzyskania przychodów nie są uznawane kary umowne i odszkodowania z tytułu:

  • wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług,
  • zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,
  • zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonania robót i usług.

REKLAMA

Powyżej wymienione kary umowne i odszkodowania stanowią katalog zamknięty i nie mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów nawet wówczas, gdy pozostają w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością a zostały poniesione w celu uzyskania przychodu. Wskazane kary umowne i odszkodowania wiążą się z nienależytym wykonaniem zobowiązań przez dostawców lub usługodawców. Celem tego przepisu jest zatem uniemożliwienie pomniejszenia podstawy opodatkowania o koszty poniesione w związku z nienależytym wykonaniem zobowiązania.

Niniejsze stanowisko zostało potwierdzone m.in. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 20 października 2016 r. (sygn. IBPB-1-1/4510-276/16-1/AT), w której uznał, że „ Do kosztów podatkowych nie zalicza się więc sankcji cywilnoprawnych w formie kar umownych czy odszkodowań z tytułów wymienionych w art. 16 ust. 1 pkt 22 updop. Ustawodawca kierował się w tym względzie zasadą, aby nie premiować działań sprzecznych z istotą umów, zagrożonych karami i odszkodowaniami. (…) ustawodawca wprost wylicza, jakiego rodzaju kary umowne i odszkodowania nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów”.

Związek kary umownej z przychodem jako warunek konieczny lecz nie ostateczny

Podstawowym warunkiem uznania kary umownej lub odszkodowania za koszt podatkowy (poza przypadkami wymienionymi w ww. przepisie) – jest więc związek takiego wydatku z przychodem podatnika. Zgodnie bowiem z ogólną zasadą – koszt (w tym przypadku kara albo odszkodowanie) musiał być poniesiony przez podatnika w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła.

Wydaje się, że w wielu przypadkach zapłata kary umownej może mieć związek z ww. celami gdyż:

  • należy do standardowych kosztów podmiotów gospodarczych tj. jest elementem normalnego ryzyka gospodarczego (nie jest efektem m.in. nienależytego, wadliwego lub pozbawionego cech należytej staranności) zachowania podmiotu;
  • należy uznać za działanie racjonalne i w pełni uzasadnione, jako prowadzące m.in. do ochrony dobrego wizerunku danego podmiotu na rynku, a przez to zapewnienia mu szans na współpracę z innymi podmiotami oraz realizację przychodów.

Niestety, zgodnie z aktualną linią interpretacyjną, sam związek kary umownej z przychodami, jak również fakt, że kara nie mieści się w katalogu z art. 16 ust 1 pkt. 22 ustawy o CIT jest niewystarczające dla uznania, że taki wydatek może być zaliczony do kosztów . Zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne w wydawanych przez siebie odpowiednio interpretacjach indywidualnych i wyrokach odnoszą się do kwestii tego czyje działanie lub zaniechanie przyczyniło się zapłaty kary umownej.

Zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, mogą podlegać bowiem wyłącznie te kary umowne, których zapłata oparta jest na obiektywnych przesłankach, wskazujących, że podmiot zobowiązany do jej uiszczenia dochował należytej staranności, tj. podjął wszelkie działania stanowiące podstawę prawidłowej realizacji umowy (np. poprzez weryfikację ofert i wybór rzetelnych podwykonawców). Jak wskazują organy podatkowe, zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, nie mogą podlegać bowiem te kary umowne, których powstanie było następstwem celowego (świadomego) działania podatnika (np. wyboru tańszego, lecz nierzetelnego podwykonawcy) lub wynikało z jego zaniedbań (np. związanych z nadzorowaniem podwykonawcy w trakcie realizacji usługi). Nie można bowiem na Skarb Państwa przerzucać odpowiedzialności za zaniedbania podmiotu gospodarczego (ryzyko gospodarcze) związane z realizacją umów. Powyższe stanowisko potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia z dnia 29 marca 2017 r. (sygn. 2461-IBPB-1-1.4510.1.2017.2. BK) oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 30 stycznia 2017 r. (sygn. 2461-IBPB-1-1.4510.373.2016. 1.BK).

W związku z powyższym, po stronie podatnika spoczywa obowiązek wykazania, że naliczenie kar umownych stanowi efekt niechcianych przez niego okoliczności wynikających działań zmierzających co do zasady do uzyskania przychodu podatkowego. Oznacza to np. wskazanie okoliczności bądź tych niezależnych od podatnika (np. wynikających ze zmiany koniunktury), bądź jeśli nawet zależne to nieplanowane, które świadczą, że podejmowane przez niego działania nie były zawinione al opierały się na rzetelnym wykonywaniu obowiązków (tak m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 12 stycznia 2016 r. (sygn. IBPB-1-2/4510-741/15/MM)).


Tym samym, należy wskazać, że działania zawinione a niewynikające z czynników zewnętrznych nie realizują celu zakreślonego w ustawie o CIT (w tym działań zawinionych przez pracowników / podwykonawców).

Podsumowując, wydatki na kary umowne (odszkodowania), które zostały poniesione z innych tytułów niż wskazane w przepisie art. 16 ust 1 pkt. 22 ustawy o CIT powinny być zaliczane do kosztów podatkowych. Niemniej jednak zgodnie z aktualną linią interpretacyjną istotne jest, aby podatnik wykazał, że zapłata kary umownej ma związek z uzyskaniem, zachowaniem albo zabezpieczeniem źródeł jego przychodów podatnika. Niezwykle istotne jest, bowiem aby obiektywna ocena działań podatnika skutkowała możliwością uznania ich za racjonalne, podjęte przy zachowaniu zasad staranności, które to działania muszą cechować przedsiębiorcę prowadzącego działalność gospodarczą.

Anna Zając, Tax Consultant

poland@accace.com

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kto i kiedy może ponieść odpowiedzialność karną za niezłożenie wniosku o upadłość spółki handlowej (np. sp. z o.o.)

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki handlowej to obowiązek, który spoczywa na barkach między innymi członków zarządu i likwidatorów. Niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki pomimo powstania warunków uzasadniających upadłość spółki jest przestępstwem, które zostało uregulowane nie w Kodeksie karnym, a w Kodeksie spółek handlowych.

Komunikat ZUS: 2 czerwca 2025 r. mija ważny termin dla przedsiębiorców. Chodzi o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina przedsiębiorcom, że do 2 czerwca 2025 r. należy zweryfikować i odesłać przez PUE/eZUS wniosek o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej.

ZUS odbiera zasiłki za błędy dotyczące składek sprzed 2022 roku – Rzecznik MŚP interweniuje

Do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wpływa coraz więcej dramatycznych spraw dotyczących decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w których organ odmawia wypłaty świadczeń zasiłkowych, wskazując, że przedsiębiorcy nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu za okres sprzed 2022 roku.

Podatnik zapłacił zaległy podatek ale nie zatrzymało to egzekucji. Urząd skarbowy wykorzystał pomyłkę w przelewie. Winą obarczył podatnika i automatyzację systemu

Absurdów podatkowych nie brakuje. Dla przykładu można podać historię przedsiębiorcy, który nie uregulował w terminie podatku, za co otrzymał upomnienie z urzędu skarbowego. Dokonując wpłaty, popełnił niezamierzony błąd, który spowodował kolejne konsekwencje. W efekcie na jego koncie jednocześnie wystąpiła niedopłata i nadpłata podatku. Ministerstwo Finansów, komentując ww. sprawę, wskazuje obowiązujące przepisy, zaś eksperci przekonują, że urzędnicy mogli zachować się inaczej. Resort zaznacza, że proces obsługi wpłat podatników jest zautomatyzowany, a w opisywanej sytuacji nie można mówić o błędzie systemowym. Wśród znawców tematu nie brakuje opinii, że zbyt sztywne przepisy i procedury podatkowe mogą właściwie stanowić pułapkę dla przedsiębiorców.

REKLAMA

PKWiU 2025 - nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług jeszcze w 2025 roku

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015. Od kiedy?

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te dla osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

REKLAMA

JPK_KR_PD już nadchodzi – nowy obowiązek dla podatników CIT. Czy Twoja firma jest gotowa?

Nowy plik JPK_KR_PD to nie tylko kolejne wymaganie fiskusa, ale prawdziwa rewolucja w raportowaniu księgowym. Od 2025 roku obowiązek ten obejmie duże firmy, od 2026 – podmioty zobowiązane do przesyłania ewidencji JPK VAT, a od kolejnego roku – pozostałych podatników CIT. Zmiany w planie kont, nowe struktury danych, testy, audyty – przygotowań jest sporo, a czasu coraz mniej. Zobacz, co musisz zrobić, by nie obudzić się z ręką w księgowym chaosie.

Kiedy członek rodziny współpracujący przy rodzinnym biznesie musi być zgłoszony do ZUS?

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

REKLAMA