Spłata przejętego długu - czy jest kosztem uzyskania przychodu?

Niestety przejęcie zobowiązania kredytowego lub pożyczkowego z reguły przysparza przejmującemu kłopotów natury podatkowej.

Logika transakcji przejęcia długu nakazywałaby bowiem uznać, że skoro przejmujący obciążenie z tytułu umowy kredytowej powinien spłacić zarówno kwotę główną, jak i odsetki na takich samych zasadach jak podmiot, który pierwotnie to zobowiązanie zaciągnął, powinny przysługiwać mu analogiczne uprawnienia na gruncie podatkowym. Podatnik powinien mieć zatem możliwość rozpoznawania ponoszonych wydatków odsetkowych w kosztach uzyskania przychodu.  Jednakże większość organów podatkowych, jak i sądów administracyjnych neguje takie podejście.

Kosztami uzyskania przychodów, stosowanie do art.  15 ustawy o CIT, są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych odpowiednio w  art. 16 ustawy o CIT.

Powszechnie przyjęta wykładnia tego przepisu pozwala uznać, że warunkiem uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodu jest łączne zaistnienie następujących okoliczności:

- faktyczne (rzeczywiste) poniesienie wydatku,

- istnienie związku z prowadzoną przez podatnika działalnością oraz

- poniesienie wydatku w celu uzyskania przychodu, jego zwiększenia bądź zachowania źródła przychodu. 

Zatem,  nie każdy wydatek, nawet związany z działalnością gospodarczą może być zakwalifikowany jako koszt uzyskania przychodu. Za koszt uzyskania przychodu może być uznany talki wydatek, który spełnia cele wskazane w  art. 15 ustawy o CIT. Przy czym cel ten musi być widoczny, a ponoszone koszty winny go realizować  bądź co najmniej zakładać realnie możliwość jego osiągnięcia (wyrok NSA z dnia 9 lutego 2001 roku, sygn.. akt I SA/Gd 136/98).

Z punktu widzenia możliwości zakwalifikowania wydatków ponoszonych na spłatę przejętego długu istotne jest ustalenie, w jakim celu dług został przejęty. Albowiem wydatki na obsługę długu, w tym odsetki od kredytu, można uznać za koszt uzyskania przychodu, ale tylko wtedy gdy zostaną one poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zabezpieczenia, lub zachowania źródeł osiągania przychodów. Jeśli więc nie będzie spełniony ten warunek, nie będzie możliwe zakwalifikowanie owych wydatków do kosztów uzyskania przychodu.

Zgodnie z art. 519 § 1 KC osoba trzecia może wstąpić w miejsce dłużnika, który z długu zostaje zwolniony. Przejemca wstępuje w sytuację prawną dotychczasowego dłużnika, który zostaje z długu zwolniony. Sukcesja, czyli następstwo prawne, następuje nie tylko w same prawa i obowiązki w przedmiocie długu, lecz również w całość stosunku zobowiązaniowego (K. Pietrzykowski, Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 1999, s. 1288).