Praktyka w stosowaniu przepisów o MDR

Objaśnienia podatkowe dotyczące schematów podatkowych (MDR)

Co istotne, praktycznie równolegle z wejściem w życie przepisów o schematach podatkowych pojawiły się obszerne objaśnienia podatkowe, których celem było wyjaśnienie specyficznej dla tych regulacji siatki pojęciowej oraz przedstawienie sposobu postępowania dla prawidłowego spełnienia obowiązków informacyjnych o schematach podatkowych. Biorąc pod uwagę niezwykle skomplikowany charakter regulacji MDR, wydanie zapewniających moc ochronną dla podatników objaśnień było niewątpliwie działaniem niezbędnym. Należy jednak podkreślić, iż już na dzień opublikowania obszernych (ponad 100 stron) objaśnień, poinformowano, że niewykluczone jest ich dalsze uzupełnianie o przedstawienie nowych zagadnień i komentarzy. Na kierunek ewentualnych zmian (uzupełnień) miała wpływać analiza praktyki stosowania przepisów o MDR.

Niestety, od wejścia w życie oficjalnych objaśnień podatkowych, pomimo licznych wątpliwości interpretacyjnych, Ministerstwo Finansów nie zdecydowało się na żadne zapewniające moc ochronną uzupełnienia objaśnień. Co prawda, od tego czasu pojawiają się na stronie rządowej oficjalne komunikaty (np. w formie pytań i odpowiedzi), lecz zastosowanie się do nich nie gwarantuje wspomnianej już mocy ochronnej. Dodatkowo, pojawiające się komunikaty dotyczą w przeważającej części jedynie kwestii technicznych raportowania, a liczne wątpliwości w zakresie schematów podatkowych zdecydowanie nie ograniczają się tylko do tego aspektu…

Schematy podatkowe nie są publikowane

Dlaczego brak oficjalnych uzupełnień objaśnień jest taki problematyczny? Pomijając skomplikowany charakter regulacji oraz niezwykle wysokie kary z KKS grożące za niewypełnienie obowiązków raportowych, należy zauważyć, że zgłaszane schematy podatkowe nie są publikowane. Dodatkowo, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej konsekwentnie odmawia wydawania indywidualnych interpretacji podatkowych dotyczących MDR. Co prawda, orzecznictwo (w tym nawet NSA- por wyrok z dnia 28 stycznia 2021 roku sygn. I FSK 1703/20) wskazuje, że obowiązki prawno-podatkowe związane z raportowaniem schematów podatkowych objęte są zakresem postępowania interpretacyjnego. Niemniej, należy liczyć się z tym, że może ,,upłynąć trochę wody w rzece” zanim stanowisko sądów zostanie powszechnie zaakceptowane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Powyższe z kolei sprawia, iż podatnicy na chwilę obecną mają ograniczony wpływ na kształtowanie praktyki w zakresie przepisów o MDR. W tym miejscu należy zauważyć, iż składane wnioski o wydanie indywidualnych interpretacji w przedmiocie schematów podatkowych, biorąc pod uwagę trzymiesięczny termin na ich wydanie (a więc zdecydowanie dłuższy niż termin na zaraportowanie w ramach MDR), miały na celu właśnie przede wszystkim ukształtowanie jawnej dla podatników praktyki w zakresie stosowania i wykładni tych przepisów.

Zakresie informacji o schematach podatkowych

Należy zauważyć, iż stosunkowo niedawno pojawiło się na stronie rządowej sprawozdanie Szefa KAS w zakresie informacji o schematach podatkowych przekazanych w latach 2019-2021. Co prawda, z tego  dokumentu nie dowiemy się, co dokładnie było przedmiotem przekazywanych informacji. Jednak można wyciągnąć ze sprawozdania kilka wniosków, jak i wysnuć kilka postulatów. Po pierwsze, w okresie 1.01.2019-15.05.2021 łącznie przekazano prawie dziesięć tysięcy informacji o schematach podatkowych (MDR-1). Najwięcej schematów podatkowych zgłoszono w 2019 roku. Nie powinno to jednak szczególnie dziwić, gdyż w tym okresie zgłaszane były także schematy dotyczące 2018 roku (obowiązek retrospektywnego raportowania), a dodatkowo w 2020 roku  termin na przekazywanie informacji MDR został zawieszony w związku z COVID-19. Co interesujące, zgodnie ze statystykami widniejącymi w sprawozdaniu, dotychczas zdecydowanie częściej  były raportowane schematy krajowe, a nie schematy transgranicznie (a to schematy transgraniczne są przedmiotem regulacji unijnych). Powyższe prowadzi do wniosku, że znaczna ilość zgłoszonych schematów podatkowych wynika z rozszerzenia w Polsce przepisów dyrektywy o uzgodnienia pomiędzy podmiotami polskimi. Dodatkowo, podmiotem najczęściej raportującym był tzw. korzystający (a nie promotor, który to w modelowym ujęciu jest zobowiązany do wywiązania się z obowiązku raportowanego w pierwszej kolejności).

Dane wynikające ze sprawozdania pokazują, iż obowiązek raportowy w Polsce zdecydowanie nie jest lekceważony, co więcej można pokusić się o stwierdzenie, że jest on niekiedy nawet nadinterpretowany. Mianowicie, nierzadko powstają (słuszne) wątpliwości, czy określone uzgodnienie wypełnia definicję schematu podatkowego. Jednakże, mając nad sobą widmo sankcji z KKS, podmioty obowiązane często decydują się na zaraportowanie- pomimo braku wyraźnych, jednoznacznych przesłanek ustawowych. To z kolei najprawdopodobniej jest przyczynkiem napomknięcia w omawianym sprawozdaniu o wnikliwej analizie pod kątem automatyzacji procesu nadawania numerów schematów podatkowych.

Nie może umknąć także uwadze fakt, że wydźwięk sprawozdania ma pokazać, iż aktualnie- w dużej mierze dzięki utworzeniu Centrum Kompetencyjnego MDR- zadania w zakresie MDR są wykonywane od strony Szefa KAS sprawnie i efektywnie. Powstaje jednak pytanie: czy sprawne nadawanie NSP jest podstawowym celem wprowadzonych regulacji? Czasami niestety można odnieść nieodparte wrażenie, że dla organów duże znaczenie mają liczby i imponujące statystyki. Z kolei liczby składanych MDR-ów rosną, gdyż kary z KKS za brak zaraportowania powodują, iż podmioty zgłaszają często MDR ,,na wszelki wypadek”. Na pewno ograniczenie tego negatywnego zjawiska mogłoby nastąpić, gdyby wykształciła się powszechnie dostępna praktyka w stosowaniu regulacji MDR, gdyż wydane w 2019 roku objaśnienia podatkowe to zdecydowanie za mało, aby zapewnić ,,spokojny sen” szerokiemu gronu podmiotów potencjalnie zobligowanych do zaraportowania.

Joanna Aleksandrowicz, Tax Manager w BG TAX & LEGAL