Strona główna » Księgowość » Podatki » PIT » Jak zmienić formę opodatkowania działalności gospodarczej

Jak zmienić formę opodatkowania działalności gospodarczej

13 stycznia 2016, 09:13

wFirma.pl jest platformą księgowości online udostępniającą, poza księgowością i doradztwem nowoczesne narzędzia informatyczne, niezbędne do zarządzania firmą.

Zmiany formy opodatkowania można dokonać do 20 stycznia

Fotolia

Przedsiębiorcy mają możliwość zreorganizować funkcjonowanie swojej firmy poprzez zmianę formy opodatkowania, której mogą dokonać do 20 stycznia nowego roku. Nie jest to tak skomplikowane, jak by się mogło wydawać. Jakie formy opodatkowania są możliwe i w jaki sposób zgłosić zmianę w urzędzie skarbowym?

Karta podatkowa

Ta forma opodatkowania przeznaczona jest dla ściśle określonej grupy podatników. Kryteria, jakie należy spełnić, by z niej skorzystać, określa rozdział 3 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Karta podatkowa 2016 - stawki i nowy PIT-16

Z pewnością wielu przedsiębiorców chciałoby być opodatkowanym w ten właśnie sposób - karta podatkowa zwalnia podatnika z obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych i wpłacania zaliczek na poczet podatku dochodowego. Do obowiązków podatnika należą natomiast:

wpłacanie co miesiąc stałej kwoty podatku (niezależnej od wysokości przychodów) - ustalonej przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego na podstawie profilu prowadzonej działalności, wielkości miejscowości, w której działalność jest wykonywana, ilości zatrudnionych pracowników i innych określonych ustawowo czynników,
złożenie informacji do urzędu skarbowego na formularzu PIT-16A o zapłaconych i odliczonych od podatku wynikającego z karty podatkowej składkach na ubezpieczenie zdrowotne po zakończeniu roku podatkowego.

Polecamy: Przewodnik po zmianach przepisów 2015/2016 dla firm (książka)

Opodatkowanie za pomocą karty podatkowej ma wiele zalet, ale nie jest idealne - przedsiębiorca, który rozlicza się z jej pomocą, nie może dokonać wspólnego rozliczenia z małżonkiem ani odliczyć ulg podatkowych, które przysługują innym podatnikom. Jedyne ułatwienie, z jakiego może skorzystać, to odliczenie składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Innym warunkiem, który musi spełnić podatnik chcący rozliczać się kartą podatkową, są odpowiednie kwalifikacje firm zewnętrznych, którym zleca wykonanie usług na rzecz przedsiębiorstwa, a także forma umowy, na podstawie której zatrudnia pracowników. Te pierwsze muszą świadczyć usługi specjalistyczne i posiadać stosowne know-how w swojej dziedzinie. Natomiast pracownicy powinni świadczyć pracę wyłącznie na podstawie umowy o pracę - zastosowanie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w regulowaniu stosunku pracy pozbawia przedsiębiorcę prawa do rozliczania się za pomocą karty podatkowej.

W ustawie można znaleźć dokładny katalog przedsiębiorców, którzy mogą rozliczać się za pomocą karty podatkowej. Może to być ktoś, kto prowadzi działalność:

usługową lub wytwórczo-usługową (wymienione w części I tabeli stanowiącej załącznik nr 3 do ustawy),
usługową w zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami, wyrobami tytoniowymi oraz kwiatami, z wyjątkiem napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%,
usługową w zakresie handlu detalicznego artykułami nieżywnościowymi, z wyjątkiem handlu paliwami silnikowymi, środkami transportu samochodowego, częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych, ciągnikami rolniczymi i motocyklami oraz z wyjątkiem handlu artykułami nieżywnościowymi objętego koncesjonowaniem,
gastronomiczną - jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%,
w zakresie usług transportowych wykonywanych przy użyciu jednego pojazdu,
w zakresie usług rozrywkowych,
w zakresie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach, jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%,
w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego,
w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu przez lekarzy weterynarii usług weterynaryjnych, w tym również sprzedaż preparatów weterynaryjnych (PKWiU ex 21.10.51.0, ex 21.20.13.0, ex 21.20.21.0 oraz ex 21.20.23.0), w związku ze świadczonymi usługami,
w zakresie opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi,
w zakresie usług edukacyjnych, polegającą na udzielaniu lekcji na godziny.

Polecamy: Podatki 2016 - komplet żółtych książek

Podatek w formie karty podatkowej mogą uiszczać również osoby fizyczne i rolnicy, którzy jednocześnie prowadzą gospodarstwo rolne. Oprócz wymienionych już wyżej obszarów działalności ustawa za pomocą karty podatkowej mogą się rozliczać także przedsiębiorcy, wykonujący zawody wskazane w załącznikach do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Karta podatkowa nie jest jedyną uproszczoną formą opodatkowania, z jakiej mogą korzystać przedsiębiorcy. Opodatkowanie za pomocą ryczałtu wymaga jednak od podatnika znacznie większej ilości pracy i przygotowywania znacznie większej ilości dokumentów. Podatek dochodowy za pomocą tej formy oblicza się bowiem na podstawie przychodów podatnika, których nie pomniejszamy o poniesione koszty związane z prowadzeniem działalności. Podatnik ma zatem obowiązek zachować należytą staranności przy prowadzeniu ewidencji przychodów. Może ona zostać dokładnie sprawdzona w przypadku kontroli urzędu skarbowego, by mógł on ocenić, czy przychód ustalany jest prawidłowo, a w związku z tym czy wysokość płaconych podatków również jest odpowiednio obliczona.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w 2016 r.

Podobnie jak osoba rozliczająca się za pomocą karty podatkowej, ryczałtowiec nie może rozliczać się wspólnie z małżonkiem ani odliczyć od podatku ulgi na dzieci, jednak z innych przywilejów, takich jak odliczenie od przychodu zapłaconych składek na swoje ubezpieczenie społeczne oraz odliczenie od podatku opłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne (7,75% od podstawy wymiaru składek), może korzystać.

Stawek ryczałtu jest wiele - ustawodawca unormował tę kwestię w ten sposób, ponieważ przy różnych profilach działalności podatnik ponosi koszty w innej wysokości, zaś od rodzaju wykonywanej przez niego działalności zależy wybór stawki podatku.

Czy przedsiębiorca może opodatkować 8,5% stawką ryczałtu przychody z najmu?

Stawki ryczałtu kształtują się obecnie następująco:

3% - głównie dla działalności gastronomicznych i handlowych,
5,5% - głównie dla działalności wytwórczej, usług budowlanych i transportu drogowego samochodami o ładowności powyżej 2 ton,
8,5% - obejmuje większość usług,
17% - dotyczy m.in. przetwarzania danych lub usług pośrednictwa,
20% - dotyczy wolnych zawodów.

Dokładne oznaczenie wszystkich typów działalności objętych daną stawką ryczałtu zawiera art. 12 Ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez niektóre osoby fizyczne.

W załączniku numer 2 do wyżej wymienionej ustawy i art. 8 znaleźć można szereg wyłączeń, jakie wprowadził ustawodawca w stosunku do podatnika, który chciałby rozliczać się na podstawie ryczałtu.

Ponadto z opodatkowania za pomocą ryczałtu nie mogą skorzystać podmioty, które świadczą usługi na rzecz byłych lub obecnych pracodawców w zakresie, w jakim świadczyli pracę oraz podatnicy, których przychód z działalności w poprzednim roku podatkowym przekroczył 150 000 euro (po przeliczeniu limit ten wynosi 636 555 zł na rok 2016).

Polecamy: IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

Ograniczenia nie dotyczą jedynie osoby podatnika, ale także jego działalności. Ryczałtem nie mogą rozliczać się podmioty, zajmujące się sprzedażą nieruchomości i praw majątkowych (takie rodzaje sprzedaży podlegają opodatkowaniu w wysokości 10%). Dużo zależy także od uznania organu podatkowego - jeżeli uzna on, że podatnik nie opodatkował wszystkich przychodów, może zastosować podatek pięciokrotnie wyższy od podstawowego (jednak nie wyższy niż 75%).

Każdy, kto rozlicza się za pomocą ryczałtu, ma obowiązek złożyć do urzędu skarbowego zeznanie roczne na formularzu PIT-28. Nie pozostało jednak wiele czasu - termin składania deklaracji upływa 31 stycznia. W przypadku, gdy jest to dzień wolny od pracy, termin ten ulega przesunięciu na najbliższy dzień roboczy.

Skala podatkowa i podatek liniowy

Innymi formami opodatkowania są skala podatkowa i podatek liniowy. Ich cechą wspólną jest taki sam sposób dokumentacji, jednak metody te różnią się dość znacznie - stawkami podatku i ulgami, które przysługują podatnikowi. Podstawą rozliczeń jest księga przychodów i rozchodów, a jeżeli obrót przedsiębiorstwa w poprzednim roku podatkowym przekroczył 1 200 000 euro (5 015 000 zł w roku 2015; 5 092 000 zł w roku 2016), mają obowiązek prowadzić księgi rachunkowe. Oprócz tego podatnicy, korzystający ze skali podatkowej lub podatku liniowego, powinni prowadzić ewidencję środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (jest to szczególnie ważne w kontekście obliczania wysokości odpisów amortyzacyjnych), a także ewidencję wyposażenia.

Obie formy opodatkowania są dostępne dla każdego podatnika, niezależnie od wielkości przedsiębiorstwa, wysokości obrotów i rodzaju prowadzonej działalności. Ograniczenie jest właściwie tylko jedno - jeżeli przedsiębiorca świadczy w ramach działalności gospodarczej usługi na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy, a usługi te pokrywają się z czynnościami wykonywanymi w ramach umowy o pracę, nie może wybrać podatku liniowego jako formy opodatkowania w roku, w którym wystąpiły oba zdarzenia.

Limit prowadzenia ksiąg rachunkowych w 2016 r.

W przypadku podatku liniowego i skali podatkowej podstawę opodatkowania oblicza się jednakowo - od uzyskanych przychodów odejmuje się koszty uzyskania przychodów. Suma, która zostanie, jest dochodem przedsiębiorstwa, a ten z kolei pomniejsza się o opłacone składki społeczne i straty z lat ubiegłych. W tym momencie kluczowe jest ustalenie, co może stanowić koszt podatkowy. Nie znajdziemy ich wyliczenia w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, za to art. 23 ustawy o PIT zawiera listę wydatków, które nie mogą zostać uznane za koszt podatkowy. Brak takich regulacji i obszerność ustawy o PIT powoduje, że niekiedy podatnik może mieć kłopoty z ustaleniem podstawy opodatkowania.

Stawką w przypadku podatku progresywnego wynosi odpowiednio 18% (przy dochodach poniżej 85 528 zł rocznie) i 32% (powyżej tej kwoty). Jeśli chodzi o podatek liniowy, niezależnie od wysokości dochodów ma on stałą stawkę - 19%.

Podatnik może obliczać zaliczki na podatek dochodowy co miesiąc i kwartał w zależności od tego, jaki sposób opłacania podatku wybrał. Należy jednak pamiętać, że z kwartalnego rozliczenia mogą korzystać jedynie mali podatnicy. Przedsiębiorstwa, działające na rynku kilka lat, mogą także korzystać z tak zwanych zaliczek uproszczonych, których wysokość ustala się na podstawie dochodów z poprzednich lat i których wysokość jest niezmienna przez cały rok. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że zaliczek uproszczonych nie można rozliczać kwartalnie.

Różnice między podatkiem liniowym a skalą podatkową są najbardziej widoczne na gruncie ulg możliwych do zastosowania przy rozliczeniach rocznych.

Podatnikom, którzy rozliczają się za pomocą skali podatkowej, przysługuje wiele ulg - mogą korzystać z rozliczenia wspólnego z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dzieci, ulgi na dzieci, internet, rehabilitacyjnej, odliczenia strat z lat ubiegłych i wiele innych. Mogą również odliczyć od dochodu składki zapłacone na ubezpieczenie społeczne oraz od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne (7,75 % od podstawy wymiaru składki).

Osoby, które zdecydowały się na podatek liniowy, nie mają tyle możliwości. Mogą jedynie odliczyć od dochodu stratę z lat ubiegłych, składki na ubezpieczenie społeczne oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne od podatku w takiej samej wysokości, jak osoby rozliczające się według skali podatkowej. Mogą również dokonać odliczenia wpłat dokonanych na IKZE.

Polecamy: PIT-Y 2015 (książka + CD)

Obowiązek złożenia deklaracji rocznych obejmuje zarówno podatników rozliczających się według skali podatkowej, jak tych, którzy wybrali podatek liniowy. Mają na to zdecydowanie więcej czasu niż ci, którzy są opodatkowani na zasadach ryczałtu - ostateczną datą jest 30 kwietnia, a jeśli dzień ten przypadnie w dniu wolnym od pracy, termin ulega przesunięciu na najbliższy dzień roboczy. Różne są jedynie rodzaje dokumentów, które powinni złożyć - dla osoby rozliczającej się za pomocą skali podatkowej jest to PIT-36, natomiast osoby na podatku liniowym powinny dostarczyć do urzędu PIT-36L

Zmiana formy opodatkowania

Terminem, na który muszą zwrócić szczególną uwagę przedsiębiorcy, którzy chcą zmienić formę opodatkowania, jest 20 stycznia 2016 r. - właśnie do wtedy mają obowiązek poinformować o swojej decyzji urząd skarbowy. Przedsiębiorca decydujący się rozliczać na podstawie ryczałtu, skali podatkowej lub podatku liniowego powinien złożyć pismo do naczelnika właściwego urzędu skarbowego. Nie znajdziemy wzoru takiego pisma w przepisach, więc możemy stworzyć je sami. Musimy jednak pamiętać, aby ująć w nim następujące dane: