Odliczanie darowizn w rocznym zeznaniu podatkowym PIT [PODCAST]

Ci sami podatnicy (a dodatkowo także przedsiębiorcy opodatkowani 19% stawką podatku PIT – czyli tzw. podatkiem liniowym) mogą odliczyć w zeznaniu PIT-36L darowizny przekazane na kształcenie zawodowe publicznym szkołom prowadzącym tego typu kształcenie.
Wyżej wskazane odliczenia mają jednak jeden wspólny limit dla wszystkich tych rodzajów darowizn łącznie. Otóż nie można odliczyć z tych tytułów więcej, niż 6% swojego rocznego dochodu wykazywanego w zeznaniu podatkowym. Oczywiście w przypadku podatników płacących ryczałt ewidencjonowany limitem jest 6% przychodu.

Swoistą „wisienką” na tym „torcie odliczeń” jest możliwość odliczania od dochodu darowizn przekazanych na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych. Chodzi tu nie tylko o darowizny na taką działalność osób prawnych Kościoła Katolickiego (np. Caritasu) na ale także dziesięciu innych Kościołów działających w Polsce, odnośnie których obowiązują ustawy „o stosunku państwa do kościoła”. Co ważne, to odliczenie nie ma żadnego limitu! Odliczenie to jest dostępne dla podatników PIT opodatkowanych wg skali podatkowej i płacących ryczałt ewidencjonowany.

➡️ Słuchaj podcastów DGPtalk: Obiektywnie o Biznesie:
Spotify http://prawna.pl/spotify
iTunes Podcast http://prawna.pl/itunes
Google Podcast http://prawna.pl/google
Strona DGPtalk https://podcast.gazetaprawna.pl

Polecamy: PIT 2020. Komentarz

Art. 26. ust 1 pkt 9) ustawy o PIT:
Podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 29–30cb i art. 30da–30f, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 23o, art. 23u, art. 24 ust. 1, 2, 3b–3e, 4–4e, 6 i 21 lub art. 24b ust. 1 i 2, po odliczeniu kwot darowizn przekazanych na cele:
a) określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele, z zastrzeżeniem ust. 6e,
b) kultu religijnego,
c) krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi na podstawie ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi, w wysokości iloczynu kwoty rekompensaty określonej przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej ustawy i litrów oddanej krwi lub jej składników,
d) kształcenia zawodowego publicznym szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe, o których mowa w art. 4 pkt 28a ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, oraz publicznym placówkom i centrom, o których mowa w art. 2 pkt 4 tej ustawy
– w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6% dochodu.

Ile można odliczyć

Tak jak już wspomniałem darowizny na cele pożytku publicznego, kultu religijnego, kształcenia zawodowego i z tytułu honorowego krwiodawstwa – mogą być odliczone do kwoty stanowiącej 6% dochodu uzyskanego przez podatnika w rozliczanym roku podatkowym.

Darowiznami uprawniającymi do odliczenia są zarówno darowizny pieniężne, jak i rzeczowe. W tym drugim przypadku, gdy przedmiotem darowizny są towary opodatkowane VAT, za kwotę darowizny uważa się wartość towaru wraz z podatkiem VAT. Jednak zdaniem Ministerstwa Finansów podatnik podatku VAT powinien pomniejszyć wartość brutto darowanych towarów o tę część podatku VAT naliczonego, którą ma prawo odliczyć zgodnie z przepisami VAT z tytułu dokonania tej darowizny. Wartość darowizny nie może być wyższa niż wartość rynkowa darowanych towarów.

W przypadku darowizn krwi lub jej składników (np. osocza, czy płytek krwi) realizowanych przez honorowych krwiodawców – przysługuje odliczenie w wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew lub jej składniki, określonego przepisami ustawy z 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi. Ten ekwiwalent wynosi aktualnie 130 zł za litr krwi lub jej składnika.

Natomiast w przypadku darowizn przekazanych przez podatnika PIT na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych można odliczyć od dochodu każdą darowaną kwotę. Przy tym odliczeniu przepisy nie przewidują żadnego limitu. Można więc teoretycznie odliczyć darowiznę stanowiącą 100% dochodu i tym samym „wyzerować” dochód podlegający opodatkowaniu.

Odnośnie wszystkich ww. darowizn obowiązuje zasada, że faktycznie przekazane darowizny podlegają odliczeniu jeżeli wcześniej:
- nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów,
- nie zostały odliczone od dochodu (przychodu) albo
- nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Dowody potwierdzające darowiznę

Podatnik, na potrzeby rozliczenia a także na wypadek kontroli podatkowej powinien posiadać określone przepisami dowody potwierdzające fakt przekazania przez niego darowizny na określone cele, w konkretnej kwocie.

W przypadku darowizny pieniężnej (na cele pożytku publicznego, kultu religijnego, czy  kształcenia zawodowego) jest to dowód wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek w banku, inny niż rachunek płatniczy.

Ministerstwo Finansów wskazuje, że w przypadku przekazania darowizny poprzez system PayU, gdy w tytule przelewu widnieje jedynie kod alfanumeryczny – jeżeli oprócz dokumentu z systemu PayU potwierdzającego dokonanie wpłaty darowizny podatnik posiada także od obdarowanego potwierdzenie jej otrzymania, z którego będzie wynikać, że darowizna wpłynęła na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek w banku, inny niż rachunek płatniczy, to podatnik ma prawo odliczyć przekazaną darowiznę od dochodu.

Ponadto, zdaniem Ministerstwa Finansów - w przypadku darowizny dokonanej z rachunku płatniczego męża, jeżeli w tytule przelewu wpisane są imiona i nazwiska obojga małżonków, a dochód męża nie pozwala na odliczenie pełnej kwoty przekazanej darowizny – odliczenia może dokonać każde z małżonków, do wysokości dokonanej przez niego darowizny (w granicach limitu 6% dochodu). Dysponują oni bowiem dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego, na którym widnieją oboje małżonkowie jako osoby przekazujące darowiznę.

W przypadku darowizny innej niż pieniężna na wcześniej wspomniane cele – potrzebny jest dowód (np. pisemna umowa), z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu.

W przypadku darowizny na cele krwiodawstwa trzeba mieć zaświadczenie jednostki organizacyjnej realizującej zadania w zakresie pobierania krwi o ilości bezpłatnie oddanej krwi lub jej składników przez krwiodawcę.

W przypadku darowizny przekazywanej na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych, dowodami takimi są:

- dokument potwierdzający przekazanie darowizny oraz pokwitowanie otrzymania darowizny,

- sprawozdanie o przeznaczeniu darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą,

- dowód wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek w banku inny niż rachunek płatniczy – w przypadku darowizny pieniężnej, a w przypadku darowizny innej niż pieniężna – dokument, z którego wynika wartość tej darowizny;

Pokwitowaniem przekazania i otrzymania darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych należy dysponować już w chwili składania zeznania rocznego. Nie musi mieć ono szczególnej formy – wystarczy, że będzie zawierało informację dotyczącą wartości przekazanej darowizny, dane dotyczące darczyńcy i obdarowanego.

Sprawozdanie obdarowanego z wykonania tej darowizny, czyli ze sposobu wydatkowania przekazanej kwoty na cele charytatywno-opiekuńcze nie jest konieczne w momencie odliczania darowizny, ale podatnik powinien je uzyskać w ciągu dwóch lat od dnia spełnienia darowizny.

Jak i kiedy odliczyć darowiznę

Kwota faktycznej przekazanej darowizny odliczana jest od:

1) dochodu – przez podatnika opodatkowanego według skali podatkowej określonej w art. 27 ustawy o PIT – chodzi o podatnika uzyskującego np. dochody z pracy, umowy zlecenia, działalności gospodarczej opodatkowanej na zasadach ogólnych lub podatkiem liniowym,

albo od

2) przychodu – przez podatnika opodatkowanego zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych (uzyskującego przychody z najmu prywatnego, czy z działalności gospodarczej).

Podatnicy nie muszą czekać z odliczeniami darowizn do rozliczenia rocznego.  Można dokonać tych odliczeń w trakcie roku podatkowego przy:

- obliczaniu zaliczek na podatek przez podatników, którzy osiągają dochody z działalności gospodarczej, z najmu, dzierżawy, które podlegają opodatkowaniu przy zastosowaniu skali podatkowej,

- obliczaniu miesięcznego albo kwartalnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

W rocznym zeznaniu podatkowym (PIT-36, PIT-37 – składanych do 30 kwietnia 2020 r. lub PIT-28 – składanym do 2 marca 2020 r.) należy wykazać kwotę (lub wartość - w przypadku darowizn rzeczowych) przekazanej darowizny, kwotę odliczonej darowizny oraz dane identyfikujące obdarowanego.

Pozostałe szczegółowe zasady i warunki odliczania darowizn w PIT

Darowizny na cele pożytku publicznego

Odliczyć od dochodu można darowizny przekazane tylko na cele pożytku publicznego wskazane w art. 4 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie i tylko na rzecz podmiotów wskazanych w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy.

Chodzi tu o

- polskie organizacje pozarządowe (np. fundacje i stowarzyszenia), które nie są jednostkami sektora finansów publicznych i nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz m.in. kościoły, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego czy spółdzielnie socjalne

lub

- równoważne organizacje określone w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego, które obowiązują w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tj. Islandia, Liechtenstein, Norwegia), które prowadzą działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych i realizują cele wskazane w art. 4 o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Na pewno więc można przekazać taką darowiznę organizacjom pożytku publicznego wskazanym w Wykazie OPP, uprawnionych do otrzymania 1% PIT. Ale też nie jest konieczne przekazanie darowizny, którą chcemy odliczyć - organizacji pożytku publicznego widniejącej w tym Wykazie. Można przekazać darowiznę innej organizacji, która spełnia warunki wskazane w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie i realizuje cele pożytku publicznego wskazane w art. 4 tej ustawy.

Natomiast na pewno nie uprawniają do odliczenia darowizny przekazane na rzecz:

- partii politycznych,
- związków zawodowych i organizacji pracodawców,
- samorządów zawodowych,
- fundacji utworzonych przez partie polityczne,
- osób fizycznych,
- osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą, która polega na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami.

Ministerstwo Finansów (w broszurze informacyjnej) wyjaśnia, że darowizny na rzecz osób fizycznych (np. na leczenie dziecka pracownika) nie podlegają odliczeniu. Jednakże odliczeniu podlega darowizna z poleceniem, np. darowizna dokonana na rzecz fundacji ze wskazaniem na konkretną osobę fizyczną. Jeżeli darczyńca ofiarował określoną sumę pieniężną fundacji (osobie prawnej) i polecił przeznaczenie tej sumy na sfinansowanie leczenia wskazanego przez siebie dziecka, nie dochodzi zmiany po stronie obdarowanego. Jest nim nadal fundacja wymieniona w umowie i tylko ona ma prawo do rozporządzenia przedmiotem darowizny. Kwoty darowizn przekazane na rzecz takich osób prawnych podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania, mimo że darczyńca wskazał (w formie polecenia) cel i osobę trzecią, na której rzecz przedmiot darowizny ma być przeznaczony.

W przypadku darowizny na rzecz organizacji określonej w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego w innym kraju Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prawo do odliczenia przysługuje pod warunkiem:

1) udokumentowania przez podatnika oświadczeniem tej organizacji, że na dzień przekazania darowizny była ona równoważną organizacją do organizacji, działających na podstawie polskich przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, realizującą wcześniej wskazane cele

oraz

2) istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, na którego terytorium organizacja posiada siedzibę.

Darowizny na cele kultu religijnego

Pojęcie „cele kultu religijnego” nie zostało zdefiniowane ustawowo. Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów i organy podatkowe - darowizny na cele kultu religijnego to m.in. darowizny przekazywane kościołom, związkom religijnym i kościelnym osobom prawnym (np. parafiom, zakonom) na budowę, remont, wyposażenie budynku kościoła, kaplicy czy innych budynków sakralnych, zakup przedmiotów liturgicznych, np. monstrancji. Przekazaną na cele kultu religijnego będzie też darowizna na organizację praktyk, obrzędów i uroczystości religijnych.

Za darowiznę na cele kultu religijnego może zostać uznana taka darowizna, której adresatem są w szczególności: kościoły, związki religijne i kościelne osoby prawne (zakony, parafie, itp.) i która służyć będzie sfinansowaniu działań, odnoszących się do praktyk, obrzędów i uroczystości religijnych, jak też dotyczących obiektów sakralnych i związanej z nimi infrastruktury. Tak uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 11 maja 2016 r. (sygn. IBPB-2-1/4511-180/16/MK).

Darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych

Od darowizn na cele kultu religijnego (których odliczanie jest limitowane kwotą 6% rocznego dochodu) trzeba koniecznie odróżniać darowizny przekazane na cele charytatywno-opiekuńcze kościelnym osobom prawnym – odliczanie tych darowizn jest nielimitowane. Różnica tkwi właśnie w tym celu, bo działalność charytatywna i opiekuńcza (dla osób w niedostatku, czy niepełnosprawnych) jest czymś odmiennym od działań podejmowanych w celu realizacji praktyk, obrzędów i uroczystości religijnych.

Podstawą do bezlimitowego odliczenia darowizn kościelnym osobom prawnym na działalność charytatywno-opiekuńczą są ustawy regulujące stosunki Państwa do poszczególnych 11 kościołów działających w Polsce. Każda z tych ustaw wskazuje, które podmioty mają status kościelnej osoby prawnej. Są to z reguły parafie, diecezje, archidiecezje, zakony, seminaria duchowne, czy podmioty powołane do działalności charytatywnej.

Darowizny przekazane na kształcenie zawodowe podlegają odliczeniu jeżeli ich przedmiotem są materiały dydaktyczne lub środki trwałe, z wyjątkiem materiałów dydaktycznych lub środków trwałych, które nie są kompletne, zdatne do użytku lub są starsze niż 12 lat.

Ustalenie wartości i limitu darowizny podlegającej odliczeniu – przykład z broszury Ministerstwa Finansów

Podatnik osiągnął przychody opodatkowane w kwocie 50.000 zł oraz koszty ich uzyskania w kwocie 25.000 zł i dokonał w roku podatkowym darowizn w łącznej wysokości 35 % dochodu:
- na rzecz OPP w wysokości 2.500 zł (10% dochodu),
- na cele kultu religijnego w wysokości 1.250 zł (5% dochodu),
- na cele charytatywno-opiekuńcze w wysokości 5.000 zł (20% dochodu).

Łączna kwota odliczeń z tytułu dokonanych darowizn na rzecz OPP oraz na cele kultu religijnego nie może przekroczyć 6% dochodu. Dlatego podatnik nie może odliczyć pełnej kwoty dokonanych na te cele darowizn – może dokonać odliczenia od dochodu jedynie do wysokości 6%, czyli do kwoty 1.500 zł (6% z 25.000 zł).

Natomiast darowiznę przekazaną na cele charytatywno-opiekuńcze podatnik może odliczyć w pełnej wysokości, bez ograniczenia jakimkolwiek limitem.

Podstawa prawna:

- art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U z 2019 r., poz. 1387 ze zm.).

- art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz. U z 2019 r., poz.43 ze zm.).

- ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie