Ulga mieszkaniowa w podatku PIT. Czym jest realizacja własnych celów mieszkaniowych?

Ulga mieszkaniowa w PIT

Podatnik może jednak uniknąć zapłaty podatku lub go pomniejszyć korzystając z ulgi na tzw. własne cele mieszkaniowe. Stanie się tak, że jeśli podatnik przeznaczy środki uzyskane ze sprzedaży nieruchomości na własne cele mieszkaniowe nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie nieruchomości lub prawa majątkowego. Ta preferencja podatkowa jest potocznie zwana ulgą mieszkaniową.

Ulga mieszkaniowa - jak obliczyć. Wzór

Sposób wyliczenia tej ulgi jest następujący: dochód x wydatki na cele mieszkaniowe / przychód z odpłatnego zbycia = dochód zwolniony

PIT - wzór obliczenia"/>

Ulga mieszkaniowa - co można odliczyć

Przepis art. 21 ust. 25 ustawy o PIT wskazuje wprost enumeratywny katalog wydatków na własne cele mieszkaniowe. Niemniej jednak przepisy dalej budzą wątpliwości i podatnicy dopytują organy podatkowe czy określony wydatek będzie wpisywał się w kategorię własnych celów mieszkaniowych.

Celem uściślenia co mieści się w kategorii wydatków na własne cele mieszkaniowe została wydana interpretacja ogólna Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 13 października 2021 r. nr DD2.8202.4.2020, w której wskazano, że wydatkami realizującymi własne cele mieszkaniowe mogą być wydatki poniesione na zakup i montaż:

• kuchenki gazowej, kuchenki elektrycznej lub gazowo-elektrycznej, płyty indukcyjnej, płyty ceramicznej, piekarnika, zmywarki, pralki, lodówki – w zabudowie lub wolnostojących,
• szafki stanowiącej element mocowania umywalki będącej kompletem z tą umywalką,
• oświetlenia sufitowego i ściennego wewnętrznego, w tym taśm LED i oczek halogenowych,z wyłączeniem lamp wolnostojących,
• okapów kuchennych – wyciągów i pochłaniaczy, w tym okapu podszafkowego,
• mebli, które charakteryzuje trwały związek z obiektem budowlanym lub jego częścią (lokalem), wykonanych na indywidualne zlecenie, tj. szafy wnękowe, pawlacze, zabudowa garderoby,
• mebli w zabudowie kuchennej.

Interpretację tę należy oceniać pozytywnie, ponieważ do czasu jej wydania organy podatkowe nie zawsze uznawały ww. wydatki jako realizację celów mieszkaniowych. Jest to natomiast tylko jeden z dylematów związanych z realizacją własnych celów mieszkaniowych.

W ilu nieruchomościach można realizować własne cele mieszkaniowe?

Kolejny może dotyczyć np. ilości nieruchomości, w których podatnik może realizować własne cele mieszkaniowe. Tutaj warto wskazać interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 31 stycznia 2022 r., znak 0113-KDIPT2-2.4011.1077.2021.2.ACZ, w której organ w ramach opisanego zdarzenia przyszłego zgodził się z wnioskodawczynią, że realizacja celów mieszkaniowych może odbywać się w dwóch mieszkaniach tj. wnioskodawczyni zamierza przeznaczyć środki ze sprzedaży nieruchomości na zakup dwóch mieszkań. Jak wskazała wnioskodawczyni w opisie sprawy - jej życie zawodowe jest podzielone miedzy miejscem A. a miejscem B. i w obu tych miejscach pracuje. Wraz z rodziną mieszka w miejscu A., ale jako że trzy dni w tygodniu pracuje też w miejscu B. to i tam musi gdzieś mieszkać. Z rozstrzygnięcia organu płynie wniosek, że czynnikiem warunkującym skorzystanie z ulgi jest faktyczne zamieszkiwanie – tak jak ma to miejsce we wskazanych w opisie zdarzenia przyszłego mieszkaniach.

Pamiętać należy również, że za wydatki na własne cele mieszkaniowe, nie uważa się wydatków poniesionych na:

• nabycie gruntu lub udziału w gruncie, prawa wieczystego użytkowania gruntu lub udziału w takim prawie, budynku, jego części lub udziału w budynku, lub
• budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę, adaptację lub remont budynku albo jego części - przeznaczonych na cele rekreacyjne.

Nie oznacza to jednak, przykładowo, że wydatkowanie środków uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości na kupno domu letniskowego, który faktycznie będzie służył zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych nie może korzystać ze zwolnienia, czego przykładem może być stanowisko organu podatkowego wyrażone w interpretacji indywidualnej z dnia 24 marca 2021 r., znak 0115- KDIT2.4011.59.2021.2.KC: „ (…) w sytuacji gdy przychód uzyskany ze sprzedaży mieszkania nabytego przez Wnioskodawczynię w drodze darowizny w 2019 r. zostanie wydatkowany nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie na budowę domu letniskowego całorocznego, stanowiącego Jej własność lub współwłasność i który to dom nie będzie spełniał funkcji rekreacyjnej, a będzie służył zaspokojeniu własnych potrzeb mieszkaniowych Wnioskodawczyni, to dochód uzyskany z tego tytułu będzie korzystał ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”

Innymi słowy, jeżeli ww. dom wykorzystywany byłby wyłącznie w celach wypoczynkowych, sezonowo, wówczas dom taki uznać należy za letniskowy i poniesiony na niego wydatek nie kwalifikowałby się do zastosowania ulgi.

Dziedziczenie ulgi mieszkaniowej

Kolejną kwestią, która nadal budzi wątpliwości jest dziedziczenie ulgi na własne cele mieszkaniowe. Organy podatkowe wyrażają pogląd, że prawa do ulg i zwolnień podatkowego są ściśle związane z osobą zmarłego, wobec czego nie ma prawa do ich dziedziczenia. Szczęśliwie dla podatników sądy administracyjne stają po ich stronie i uważają, że ulga na własne cele mieszkaniowe ma wymiar majątkowy i jako taka może podlegać przejęciu przez spadkobierców na podstawie art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej. Taką argumentację podziela między innymi NSA w wyroku 16 marca 2022 r. sygn. II FSK 1736/19.

Przedstawione wyżej sytuacje dotyczące stosowania ulgi na własne cele mieszkaniowe to ledwie wycinek wątpliwości na jakie napotykają podatnicy. Należy zauważyć, że nie ma tutaj idealnego rozwiązania, by ograniczyć te wątpliwości, bowiem wprowadzanie do ustawy PIT kolejnych regulacji poszerzających znaczenie realizacji własnych celów mieszkaniowych byłoby bezcelowe, ponieważ zakres wątpliwości jest zbyt szeroki, o czym świadczy liczba wydawanych interpretacji. Pozostaje zatem wierzyć, że organy podatkowe w wydawanych interpretacjach podatkowych odpowiedzialnie będą rozstrzygać tę kwestię. A jeżeli nie to, że chociaż sądy administracyjne będą rozsądnie interpretować przepisy dotyczące ulgi na realizację własnych celów mieszkaniowych, co częstokroć ma miejsce.

Szymon Dembowski, Konsultant podatkowy
Taxeo Komorniczak i Wspólnicy sp.k.