Ulga prorodzinna a zarobki dziecka za granicą

Taka wykładnia została przedstawiona np. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy (ITPB2/4511-397/16/MU).

Niespełna osiemnastoletnia (osiemnaście lat skończyła w tym samym roku ale dopiero po powrocie do Polski) córka wnioskodawcy zarobiła pracując w Wielkiej Brytanii w wakacje 2015 roku kwotę 1749,01 funtów z czego pobrano podatek w wysokości 340 funtów. Zapłacony podatek na terenie Wielkiej Brytanii został córce zwrócony. Córka wnioskodawcy uczy się w Polsce i nie osiągnęła w 2015 roku żadnych innych dochodów. Nie zawarła także związku małżeńskiego.

W związku z powyższym stanem faktycznym wnioskodawca zapytał Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy we wniosku o indywidualną interpretację podatkową, czy ma prawo do odliczenia ulgi prorodzinnej na tą córkę w rozliczeniu rocznym za 2015 r.

Zdaniem wnioskodawcy ma on prawo odliczyć ulgę z tytułu wychowywania tej córki, bo praca przez córkę była wykonywana na terenie Wielkiej Brytanii, gdzie ma zastosowanie metoda wyłączenia z progresją, a innych dochodów córka nie osiągała ani w Polsce ani za granicą. Dlatego też córka (ani jej rodzice) nie mają w Polsce żadnego obowiązku podatkowego związanego z dochodami uzyskanym przez córkę w Wielkiej Brytanii.

Metody unikania podwójnego opodatkowania

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 21 lipca 2017 roku uznał, że wnioskodawca ma prawo do ulgi prorodzinnej ale nie dlatego, że córka osiągnęła dochody w Wielkiej Brytanii, a dlatego, że w momencie uzyskania zarobków była jeszcze niepełnoletnia.

Organ podatkowy przypomniał, że na podstawie art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT), od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

- wykonywał władzę rodzicielską;

- pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;

- sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy, odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

1) jednego małoletniego dziecka - kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:

a) pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112.000 zł,

b) niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56.000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;

2) dwojga małoletnich dzieci - kwota 92,67 zł na każde dziecko;

3) trojga i więcej małoletnich dzieci - kwota:

92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,

166,67 zł na trzecie dziecko,

225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Przepis art. 27f ust. 6 ustawy o PIT w powiązaniu z art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 ustawy o PIT wskazuje, że odliczenie z tytułu ulgi prorodzinnej przysługuje również podatnikowi, który utrzymywał dzieci pełnoletnie:

- bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

- do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej,

- w związku z wykonywaniem obowiązku alimentacyjnego lub sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Zatem prawo do ulgi prorodzinnej uzależnione jest m.in. od wysokości rocznego dochodu, uzyskanego przez pełnoletnie dziecko, z wyjątkiem renty rodzinnej. W 2015 r. wysokość ww. dochodu wynosiła 3.089 zł, co wynika z wyliczenia ilorazu kwoty zmniejszającej podatek, tj. kwoty 556 zł 02 gr oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, tj. 18%.

Ta sama kwota stanowi limit zarobków dziecka w kontekście ulgi prorodzinnej także w 2017 roku mimo, iż ww. przepisy uległy nieznacznej modyfikacji z uwagi na wprowadzenie zróżnicowanych kwot zmniejszających podatek obliczany wg skali podatkowej PIT.

Kwota wolna od podatku 2017

Zgodnie z treścią art. 27f ust. 7 w związku z art. 6 ust. 8 i 9 ustawy o PIT warunkiem do skorzystania z ulgi z tytułu wychowywania dziecka jest również brak zastosowania w stosunku do dziecka przepisów:

- art. 30c ustawy o PIT (tzw. podatek liniowy),

- ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem najmu prywatnego,

- ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

W świetle zaprezentowanego stanu faktycznego i stanu prawnego, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy uznał, że wnioskodawca miał prawo skorzystać z ulgi podatkowej z tytułu wychowywania dziecka mimo, iż córka uzyskała dochody wyższe niż ww. limit 3089 zł.

Ale prawo do ulgi przysługiwało wnioskodawcy nie dlatego, że praca przez córkę była wykonywana na terenie Wielkiej Brytanii, gdzie ma zastosowanie metoda wyłączenia z progresją, ale dlatego że w chwili uzyskania dochodu przez córkę wnioskodawcy była ona nieletnia.

Widać więc wyraźnie, że wg tej interpretacji nie ma znaczenia metoda unikania podwójnego opodatkowania. Wszystkie zatem dochody uzyskane przez dziecko za granicą są brane pod uwagę, przy obliczaniu tego niewysokiego limitu 3089 zł rocznych dochodów, przekroczenie którego skutkuje utratą prawa rodziców (lub opiekunów prawnych) do skorzystania z ulgi prorodzinnej.

Taka restrykcyjna interpretacja jest już utrwalona wśród organów podatkowych.

Najnowsze przykłady, to:

- interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 czerwca 2017 r. (0115-KDIT2-2.4011.122.2017.1.IL):

(…) w prawie podatkowym wyróżnia się dwie metody unikania podwójnego opodatkowania: metodę wyłączenia z progresją i metodę proporcjonalnego odliczenia. Zostały one uregulowane w art. 27 ww. ustawy, a zatem dochody zagraniczne podlegają opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27. Podkreślenia wymaga fakt, że gdyby nie postanowienia wymienionych przepisów to dochody uzyskane za granicą mogłyby podlegać podwójnemu opodatkowaniu.

Ponadto, jeżeli nawet dochody uzyskane za granicą są zwolnione z opodatkowania, to jednakże stosownie do normy zawartej w art. 27 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wpływają bądź mogą mieć wpływ na opodatkowanie dochodów uzyskanych w Polsce.

Z tego też powodu należy uznać, że art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje zarówno dochody uzyskane w Polsce, jak i za granicą (i to bez względu na to, jaka metoda unikania podwójnego opodatkowania ma do nich zastosowanie). Odmienne rozumienie omawianego przepisu pozostawałoby w rażącej sprzeczności z zasadą racjonalności ustawodawcy, która jest podstawowym założeniem w procesie wykładni prawa. Potrzeba respektowania przesłanki o racjonalności ustawodawcy wyklucza możliwość przyjęcia, że jego wolą było doprowadzenie do naruszenia zasad równości i sprawiedliwości społecznej w systemie prawa normującego określoną dziedzinę życia społecznego, w tym zobowiązań podatkowych. Racjonalny ustawodawca nie różnicuje podatników chcących korzystać z ulgi prorodzinnej, uzależniając korzystanie z odliczenia od faktu, czy jego dziecko uzyskuje dochody w Polsce, czy za granicą oraz jaka metoda zapobiegająca podwójnemu opodatkowaniu ma zastosowanie do dochodów dziecka.

Odnosząc się do powyższych uregulowań prawnych i przedstawionego stanu faktycznego stwierdzić należy, iż w przypadku gdy syn Wnioskodawczyni w 2016 r. uzyskał dochody z pracy wykonywanej na terytorium Niemiec przekraczające ustawowy limit w wysokości 3089 zł, do których nawet w sytuacji zwolnienia ich z podatku zgodnie z umową międzynarodową przewidującą metodę wyłączenia z progresją, zastosowanie mają zasady określone w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Wnioskodawczyni nie przysługuje prawo do dokonania odliczenia od podatku w ramach ulgi prorodzinnej na syna.

- interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 5 czerwca 2017 r. (0111-KDIB2-2.4011.15.2017.2.BF):

(…) Zatem nawet jeżeli dochody zagraniczne są zwolnione z opodatkowania, to jednak stosownie do regulacji zawartej w art. 27 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wpływają lub mogą wpływać na opodatkowanie dochodów uzyskanych w Polsce.

(…) Racjonalny ustawodawca nie różnicuje podatników chcących korzystać z ulgi prorodzinnej, uzależniając korzystanie z odliczenia od faktu, czy jego dziecko uzyskuje dochody w Polsce, czy za granicą oraz jaka metoda zapobiegająca podwójnemu opodatkowaniu ma zastosowanie do dochodów dziecka.

Reasumując, skoro córka Wnioskodawczyni uzyskała dochód z tytułu pracy na terenie Norwegii przekraczający kwotę 3 091,00 zł, to mimo iż dochód ten – jak twierdzi Wnioskodawczyni – zwolniony jest z opodatkowania w Polsce to jednak stosuje się do niego zasady określone w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Powyższe skutkuje zatem brakiem uprawnienia do skorzystania przez Wnioskodawczynię z ulgi prorodzinnej, ponieważ dochód uzyskany przez córkę w 2016 r. przekroczył kwotę, o której mowa w art. 27f w powiązaniu z art. 6 ust. 4 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. kwotę 3 089 zł.

oprac. Joanna Mazurkiewicz, Paweł Huczko