Odszkodowanie i zadośćuczynienie z tytułu rozwiązania umowy o pracę – skutki w PIT

Wyjaśnień w tym zakresie udzielił Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji podatkowej z 12 kwietnia 2017 r. o sygnaturze 2461-IBPB-2-2.4511.69.2017.2.BF.

Autopromocja

Podatnik, po zakończeniu współpracy, otrzymał od pracodawcy dodatkowe odszkodowanie. Obowiązek wypłaty spoczywał na zatrudniającym w myśl zawartego wcześniej między stronami porozumienia. Jednak pracownik otrzymał odszkodowanie pomniejszone o podatek dochodowy, obliczony zgodnie z obowiązującą skalą.

Umowa łącząca strony została rozwiązana za porozumieniem stron w związku z redukcją etatów, jaką przeprowadzał bank dotychczas zatrudniający podatnika. Po stronie pracownika nie było woli odejścia, a porozumienie w jego imieniu zawarł związek zawodowy.

Zwolnienie etatu nastąpiło zatem w myśl art. 1 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Autopromocja

Nowelizacja VAT 2025.
Praktyczny webinar INFORAKADEMII

Sprawdź

Porozumienie, jakie w imieniu pracowników banku zawarł związek zawodowy miało chronić interesy pracowników w tego typu sytuacjach. Zgodnie z zapisami tej umowy, pracownik, oprócz standardowej odprawy, miał prawo domagać się od pracodawcy dodatkowego odszkodowania.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Dlatego, zdaniem podatnika, może on skorzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r.

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Zgodnie z tym przepisem, otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia są wolne od podatku, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów mających umocowanie w Kodeksie pracy.

Odszkodowanie – kiedy powoduje zwolnienie z PIT?

Jednak stanowiska nie podzielił organ podatkowy, zdaniem którego pracodawca słusznie pobrał podatek. Przede wszystkim, Dyrektor KIS powołał się na zasadę powszechnego opodatkowania. Zgodnie z tą normą, wszystkie przychody skutkują powstaniem obowiązku podatkowego za wyjątkiem wyraźnie w przepisach wymienionych.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Mimo to, powołany przez wnioskodawcę art. 21 ust. 3 ustawy o PIT ustanawia zwolnienia od obowiązku zapłaty podatku. Dyrektor KIS podał warunki, jakie muszą być spełnione, by dochód z tego zwolnienia korzystał.

Po pierwsze, otrzymane świadczenie musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem przyznanym na podstawie: ustawy, przepisów wykonawczych do ustawy, układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa Kodeksie pracy;

Oprócz tego, wysokość bądź zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia muszą wprost wynikać z wymienionych wyżej przepisów.

Na koniec, nie mogą zachodzić przypadki określone w lit. a-g art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT.

Kara dla pracodawcy

Zdaniem organu podatkowego, wnioskodawca nie spełnia już pierwszego z powyższych założeń. Bowiem świadczenie, które otrzymał, w ocenie Dyrektora KIS, wykracza poza pojęcie „odszkodowanie”.

Aby przybliżyć termin, przywołano jego klasyczne rozumienie ukształtowane na gruncie prawa pracy i utrwalone bogatą linią orzeczniczą.

W myśl Kodeksu pracy, poszkodowany pracownik może ubiegać się o odszkodowanie, jeżeli rozwiązano z nim stosunku pracy z naruszeniem przepisów o wypowiedzeniu bądź nie dotrzymując terminów tego wypowiedzenia.

Innymi słowy, odszkodowanie będzie należne pracownikowi tylko, jeśli pracodawca rozwiązuje umowę o pracę wbrew przepisom prawa.

Pracownik nie musi nawet, wbrew zasadom ogólnym, wykazywać, że po jego stronie zaistniała szkoda. Wypłata odszkodowania ma być swojego rodzaju karą dla nieuczciwego pracodawcy.

Jednak w przypadku podatnika pracodawca postępował zgodnie z zawartym wcześniej ze związkiem zawodowym porozumieniem. Jego działanie nie było zatem bezprawne.

„Wejście w życie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw nie zmieniło dotychczasowej zasady, zgodnie z którą przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma zastosowanie wyłącznie do odszkodowań i zadośćuczynień” – wyjaśnia na koniec Dyrektor KIS.

Patrycja Szeląg