Czy zachowek może zmniejszyć podatek od spadków i darowizn?

Odpowiedź KIP:

Autopromocja

Zgodnie z art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek).

Jednocześnie w myśl § 2 ww. artykułu jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, czy poprzez powołanie do spadku, albo w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

Na gruncie ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j.: Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768), dalej zwanej „upsd” – zgodnie z art. 7 ust. 1 podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

Zgodnie z art. 7 ust. 3 upsd do długów i ciężarów, w rozumieniu tej ustawy, zalicza się m.in. wypłaty z tytułu zachowku oraz inne obowiązki wynikające z przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących spadków.
Z literalnego brzmienia ww. przepisu wynika, iż ustawodawca wskazuje jako dług spadkowy wypłaty z tytułu zachowku, a nie roszczenie o jego wypłatę.

Katalog długów i ciężarów oraz sposób ich odliczania został bowiem przez ustawodawcę tak ukształtowany, że w pierwszej kolejności w tym zakresie decydują przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Natomiast przepisy Kodeksu cywilnego decydują jedynie w zakresie materii nieuregulowanej w przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy przy zachowku?

Należy także zwrócić uwagę, że konstrukcja ustawy o podatku od spadków i darowizn zakłada symetryczność w kwestii odliczenia długu spadkowego oraz opodatkowania majątku nabytego w drodze zachowku.

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Z jednej bowiem strony uregulowano dla celów podatkowych możliwość odliczenia – jako długu spadkowego – wypłat z tytułu zachowku, z drugiej natomiast, w przypadku nabycia rzeczy lub praw majątkowych tytułem zachowku, opodatkowana jest także konkretna wypłata, a nie roszczenie o wypłatę. Zaś powstanie obowiązku podatkowego wiąże się z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części.

Polecamy: serwis Koszty