Nieopodatkowane darowizny dla dalszej rodziny

Opodatkowaniu podatkiem od darowizn podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej tzw. kwoty wolne. A zatem po ustaleniu podstawy opodatkowania w pierwszej kolejności od tej wielkości odejmowana jest ściśle określona kwota, która nie podlega opodatkowaniu.

Jeśli zatem chcemy obdarować nieco dalszą rodzinę, a zatem taką, która nie mieści się w tzw. zerowej grupie podatkowej, musimy uważać, aby darowane przez nas kwoty mieściły się w odpowiednich limitach.

Autopromocja

Podstawa opodatkowania

Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość) ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia, czyli z dnia otrzymania darowizny, i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego, czyli w przypadku darowizny z dnia jej otrzymania.

Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Kwoty wolne

Kwoty wolne, czyli takie, od których nie płaci się podatku, są różne dla każdej z trzech grup podatkowych. I tak, zgodnie z obowiązującymi dziś przepisami, opodatkowaniu podlega nadwyżka ponad:

• 9637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej,

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

• 7276 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej,

• 4902 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Opodatkowaniu podlega zatem w przypadku pierwszej grupy podatkowej nabycie od jednej osoby własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9637 zł (pamiętajmy, że to limit liczony w okresach pięcioletnich, o tym, dlaczego, za chwilę). Od nadwyżki ponad tę kwotę będzie trzeba zapłacić podatek według obowiązującej dla podatku od spadków i darowizn skali podatkowej (podajemy ją w dalszej części podatku).

Jeżeli zatem chcemy uniknąć podatku, musimy uważać, aby nasze darowizny limitu tego nie przekroczyły. W przypadku drugiej grupy podatkowej limitem, którego lepiej nie przekraczać, jest 7276 zł.

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

Limity na pięć lat

Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie pięciu lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi.

Jak się rozliczyć

Podatnicy I grupy podatkowej (jeśli nie są równocześnie zaliczani do grupy zerowej) z oczywistych powodów nie składają w urzędzie skarbowym zgłoszenia SD-Z1. Mają natomiast obowiązek złożenia zeznania SD-3. Zeznanie to składa się w urzędzie skarbowym zgodnie z miejscem zamieszkania darczyńcy, w terminie miesiąca od dnia otrzymania darowizny. Obowiązek ten nie dotyczy jedynie darowizny nieruchomości, którą rozlicza płatnik.

W takim przypadku trudno jednak byłoby się zmieścić w limicie kwot wolnych, nawet korzystając z ulgi mieszkaniowej. W podobny sposób rozliczają się podatnicy II grupy podatkowej. Oczywiście sam fakt złożenia zeznania nie oznacza jeszcze, że od darowizny zapłacimy podatek. Jeśli wykazane w zeznaniu kwoty mieszczą się w limicie kwot wolnych, podatku nie będzie.

Autopromocja

Kasowy PIT 2025 – webinar.
Nowe przepisy

Sprawdź

PIENIĄDZE NA NIERUCHOMOŚĆ

Warto także pamiętać, że zwolnione z podatku jest także nabycie w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w wysokości nieprzekraczającej 9637 zł od jednego darczyńcy, a od wielu darczyńców łącznie nie więcej niż 19 274 zł w okresie pięciu lat od daty pierwszej darowizny.

Wszystko to pod warunkiem, że pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania na wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę domu jednorodzinnego, nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami.

PRZYKŁAD: DAROWIZNY Z ROKU NA ROK

Podatnik otrzymał w 1998 roku od zięcia darowiznę w wysokości 2 tys. zł. Kolejne darowizny otrzymywał kolejno w 2000 roku - 3 tys. zł, w 2004 roku - 5 tys. zł, w 2005 roku - 2 tys. zł i w 2006 roku - 9 tys. zł. Jak łatwo zauważyć darowizny były dokonywane na przestrzeni 9 lat. W pierwszym okresie pięcioletnim, czyli w latach 1998-2002 podatnik otrzymał w formie darowizny 5 tys. zł. Dlatego podatku nie płacił. W kolejnym 1999-2003 nic się w tej mierze nie zmieniło (3 tys. zł).

Identycznie było w okresach 2000-2004 (8 tys. zł) i latach 2001-2005 (7 tys. zł). Ale już w okresie 2002-2006 suma darowizn otrzymanych przez podatnika przekroczyła kwotę wolną dla pierwszej grupy podatkowej, do której należy podatnik, czyli 9637 zł. W tym okresie podatnik otrzymał od zięcia w formie darowizn 16 tys. zł. A zatem od nadwyżki ponad kwotę wolną, czyli od kwoty 6363 zł, powinien zapłacić podatek, który w tym przypadku wyliczany byłby według stawki 3 proc. i wyniósłby 191 zł.

Załączniki do zeznania

Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania. Urzędy skarbowe najczęściej proszą, by dołączyć do zeznania podatkowego:

• umowę darowizny w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach,

• kserokopie dowodów osobistych stron czynności, dokumentów potwierdzających stopień pokrewieństwa stron.

Ponadto trzeba przedstawić do wglądu:

• dokumenty potwierdzające tytuł własności darczyńcy do przedmiotu darowizny,

• inne dokumenty, jeżeli przedmiotem darowizny są: kwota pieniężna - umowa darowizny; samochód lub inne pojazdy - dowód rejestracyjny pojazdu; wkład mieszkaniowy - zaświadczenie ze spółdzielni mieszkaniowej o wysokości wkładu mieszkaniowego na dzień otrzymania darowizny; akcje - zaświadczenie o ilości i wartości akcji na dzień otrzymania darowizny.

Ważne!

Wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw

W przypadku, gdy wysokość darowizny nie przekroczy kwoty wolnej od podatku, w urzędach skarbowych często uiszcza się opłatę skarbową od zaświadczenia potwierdzającego zwolnienie umowy darowizny od opodatkowania. Opłata ta pobierana jest w wysokości 17 zł.

I jeszcze jedna uwaga. W przypadku nabycia rzeczy lub praw majątkowych niewykazanych w zeznaniu podatkowym, podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania podatkowego organowi, któremu złożono zeznanie podatkowe, w terminie 14 dni od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu.