Czy darowizna pieniężna dla najbliższych zawsze musi być przelana na konto obdarowanego, aby była zwolniona z podatku?

Przepis art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn (upsd) wydaje się być dość jasny i jednocześnie rygorystyczny dla podatników.

Otóż aby darowizna pieniężna dla małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy była zwolniona z podatku muszą oni:
1. zgłosić darowiznę właściwemu organowi podatkowemu w terminie 6 miesięcy od dnia dokonania tej darowizny (tylko w przypadku darowizny dokonanej aktem notarialnym termin 6 miesięcy liczy się od daty tego aktu) oraz
2. udokumentować otrzymanie pieniędzy dowodem ich przekazania „na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo - kredytowej lub przekazem pocztowym”.

Wydawałoby się więc, że nie ma tu żadnego manewru i jeżeli pieniądze z darowizny wpłyną nie na rachunek obdarowanego, a np. na konto jego wierzyciela, to zwolnienia z podatku nie ma.

Tak też traktują podobne sytuacje organy podatkowe.

Na szczęście NSA i inne sądy administracyjne są bardziej liberalne.

Przepisy podatkowe, a zwłaszcza te regulujące zwolnienia z opodatkowania interpretuje się zwykle bardzo ściśle z ich brzmieniem. Nie zwalnia to jednak interpretatorów od określenia zasadniczego celu wprowadzenia stosowanych przepisów.

28 kwietnia 2011 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wydał wyrok (sprawa o sygn. I SA/Łd 302/11), w którym uznał, że
„Nie budzi wątpliwości, iż w przypadku zwolnienia przewidzianego w art. 4a ust. 1 pkt 2) upsd nie wystarczy zawrzeć umowę darowizny, należy również zgłosić ten fakt organowi podatkowemu we właściwym terminie i udokumentować przekazanie darowizny na rachunek bankowy obdarowanego. Trudno jednak wywieść z analizowanego przepisu, że skorzystanie przez podatnika z przewidzianego tam zwolnienia może nastąpić tylko w sytuacji, gdy jest on posiadaczem rachunku bankowego (w rozumieniu art. 725 Kodeksu cywilnego) i darowane środki pieniężne zostaną przekazane przez darczyńcę na ten właśnie rachunek bankowy. W ocenie Sądu, zwolnienie to przysługuje także wówczas, gdy kwota darowizny zostanie przekazana na konto bankowe, które wskaże nabywca pieniędzy, a ten rachunek bankowy nie musi należeć do nabywcy (obdarowanego). Wymogi dokumentacyjne w tym względzie służyć mają jedynie wykazaniu faktycznego otrzymania przedmiotu darowizny (środków pieniężnych), potwierdzać dokonanie przepływu środków pieniężnych stanowiących własność darczyńcy na rzecz obdarowanego.”