Co organy podatkowe mogą sprawdzać podczas kontroli krzyżowej?

Kontrola krzyżowa nie tylko u kontrahenta

Obecnie brak jest takiego ograniczenia i organy podatkowe mają możliwość dokonania czynności sprawdzających nie tylko u bezpośrednich kontrahentów podatnika, ale także u wszystkich podmiotów, którzy sprzedali lub nabyli towar lub usługę. Oznacza to, że w ramach kontroli krzyżowej organy podatkowe, w trakcie postępowania podatkowego bądź kontroli podatkowej, mogą zweryfikować wszystkie transakcje (cały łańcuch sprzedaży). Ważne jest przy tym, aby towar lub usługa, na każdym etapie sprzedaży, był tym samym towarem lub usługą, który nabył lub sprzedał podatnik względem którego prowadzone jest postępowanie podatkowe bądź kontrola podatkowa.

Autopromocja

Jednak, aby doszło do kontroli krzyżowej muszą zostać spełnione pewne warunki. Przede wszystkim organ podatkowy nie może przeprowadzić kontroli krzyżowej u każdego kontrahenta podatnika. Taka kontrola może mieć miejsce jedynie w sytuacji, gdy sprzedającym lub kupującym jest przedsiębiorca (podmiot wykonujący działalność gospodarczą). Tym samym, kontrola krzyżowa nie będzie mogła mieć miejsca, jeżeli kontrahentem podatnika będzie osoba fizyczna nie prowadząca działalności gospodarczej lub taką działalność prowadząca jednak nabywająca towary lub usługi nie dla celów przedsiębiorstwa, lecz prywatnych. W szczególności czynności sprawdzające nie będą mogły być przeprowadzone względem osób, dla których sprzedaż została zrejestrowana za pomocą kasy fiskalnej. Oznacza to, że przedmiotem kontroli krzyżowej będzie – co do zasady – ten obrót, który dokumentowany jest poprzez wystawienie faktury VAT.

Przeprowadzając tego rodzaju czynności organ podatkowy może zobowiązać podmiot uczestniczący w obrocie danego rodzaju towarem lub usługą jedynie do przedłożenia dokumentów związanych z daną transakcją. Wynika z tego, że organ może żądać w szczególności przedstawienia umowy na podstawie, której dokonano sprzedaży albo zakupu oraz faktury dokumenującej transakcję. W praktyce nie rzadko zdarzą się, że w ramach kontroli krzyżowej organ podatkowy wzywa także, poza przedłożeniem dokumentów, do udzielenia wyjaśnień, mimo że przepisy nie dają mu takiej możliwości. W takiej sytuacji, brak udzielenia odpowiedzi na zadane przez organ pytania nie powinien odnieść negatywnych skutków, w szczególności nie powinno dojść do nałożenia kary porządkowej.

Zasadą jest, że kontrola krzyżowa może być przeprowadzona w ramach toczącego się postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej.

Autopromocja

Nowelizacja VAT 2025.
Praktyczny webinar INFORAKADEMII

Sprawdź

Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry

Kontrola krzyżowa a zwrot podatku VAT

Kontrolą krzyżową mogą być również objęci kontrahenci podatnika, który zwrócił się do urzędu skarbowego o zwrot podatku VAT. Kontrola ta może mieć miejsce mimo braku wszczęcia postępowania podatkowego albo kontroli podatkowej. W takiej sytuacji, do kontroli krzyżowej dojdzie w ramach weryfikacji zasadności zwrotu podatku odbywającej się w trakcie czynności sprawdzających.

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Autor: Rafał Dąbrowski, Prawnik, Doradca Podatkowy, Starszy Manager w Dziale Doradztwa Podatkowego Russell Bedford Poland

Artykuł pochodzi z RB Magazine wydawanego przez Russell Bedford

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź