Obowiązek wymiany informacji podatkowych

Nowe regulacje wprowadziła ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2019, poz. 694), opublikowana 15 kwietnia 2019 r. w Dzienniku Ustaw.

Ustawa autorstwa rządu wprowadza modyfikacje zasad i trybu wymiany informacji podatkowych między polskimi organami a odpowiednimi organami państw będących drugą stroną umów, które mają na celu zapobieganie unikaniu podwójnego opodatkowania. Modyfikacji uległ również katalog obowiązków ciążących na instytucjach finansowych w zakresie wymiany tych informacji.

Przesłuchania, wgląd w dokumenty i inne dowody

Przepis art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami stanowi, że: „Wniosek właściwego organu państwa członkowskiego wszczyna postępowanie w sprawie udzielenia informacji podatkowych” (Dz.U. 2017, poz. 648). Od 30 kwietnia 2019 r. w celu uzyskania tych informacji organy będą mogły przeprowadzić postępowanie dowodowe, a do udziału w nim mogą zostać dopuszczeni przedstawiciele organu państwa członkowskiego, który wystąpił z wnioskiem. Przedstawiciele ci będą mogli zadawać pytania świadkowi oraz stronie, przeglądać i utrwalać dokumenty i inne dowody związane ze sprawą.

Obecność przedstawicieli właściwego organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej w toku postępowań w sprawie udzielenia informacji podatkowych, postępowań podatkowych i czynności kontrolnych umocowana będzie na podstawie porozumienia zawartego z Szefem Krajowej Administracji Skarbowej.

Dostosowaniu uległy przy okazji przepisy Ordynacji podatkowej, tak aby polska administracja skarbowa mogła udzielić informacji organowi innego państwa poprzez przesłuchanie świadka i przesłanie pozyskanych w tym przesłuchaniu informacji.

Rachunki raportowane, umowa renty, prawa z papierów wartościowych i trustu

Zmianie ulegną również definicje pojęć stosowanych przez ustawę zmienianą w zakresie automatycznej wymiany informacji o rachunkach raportowanych. Za objęte obowiązkiem raportowym aktywa finansowe uznawane będą od 30 kwietnia 2019 r.: udziały w prawach przysługujących osobie współuprawnionej z papieru wartościowego, umowy swapu, umowy ubezpieczenia lub umowy renty, a także rzeczywiste prawo własnościowe w truście. Zmodyfikowano też samą definicję umowy renty.

Większy ciężar spadnie na raportujące instytucje finansowe. Dotychczas, aby móc uznać niebędącego właścicielem beneficjenta pieniężnej umowy ubezpieczenia lub umowy renty, otrzymującego świadczenie z tytułu śmierci, za osobę raportowaną, traktującą posiadany rachunek finansowy jako rachunek raportowany, instytucja finansowa musiała wykazać, że posiada informację, iż beneficjentem jest osoba raportowana. Po wejściu w życie nowelizacji dla takiego uznania wystarczy, jeśli instytucja ta będzie wiedzieć lub mieć powody, aby sądzić, że beneficjentem jest osoba raportowana.

Beneficjent rzeczywisty trustu

Nowelizacja wprowadza też do ustawy o wymianie informacji podatkowych pojęcie trustu. Wskazuje, że należy je rozumieć zgodnie z definicją art. 2 ust. 2 pkt 24 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, a przy rozpoznawaniu obowiązków ciążących na tak rozumianych trustach, uwzględniać przepisy CRS (ang. Common Reporting Standard). Trust zobowiązany będzie m.in. do stosowania procedur należytej staranności oraz identyfikacji rachunków raportowanych, a jako posiadacz rachunku, do rozpoznania trustu jako podmiotu podlegającego automatycznej wymianie informacji. Nowe przepisy określają przesłanki ustalenia, rezydentem którego państwa jest trust.

W świetle przepisów ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, a dokładnie definicji beneficjenta rzeczywistego, należy też rozumieć beneficjenta trustu. Zgodnie z dodawanym art. 24 ust. 1 pkt 38 lit. d:

„...w przypadku trustu będącego instytucją finansową – udział w kapitale rozumiany jako udział posiadany przez osobę traktowaną jako założyciel lub beneficjent trustu lub inną osobę fizyczną sprawującą ostateczną lub faktyczną kontrolę nad trustem; osoba raportowana będzie traktowana jako beneficjent trustu, jeżeli taka osoba raportowana posiada prawo do otrzymywania bezpośrednio lub pośrednio, w tym za pośrednictwem pełnomocnika, obowiązkowej wypłaty z trustu lub może otrzymywać, bezpośrednio lub pośrednio, wypłaty uznaniowe z trustu” (Dz.U. 2019, poz. 694).

Polecamy: Instrukcje księgowego. 71 praktycznych procedur z serwisem internetowym

Dodatkowa weryfikacja rezydencji podatkowej posiadaczy części rachunków

Polska instytucja finansowa o statusie raportującej zobowiązana będzie do 16 września 2019 r. do wystąpienia do posiadacza rachunku prowadzonego w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej, a otwartego w okresie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia 30 kwietnia 2017 r. z żądaniem złożenia oświadczenia o rezydencji podatkowej. Oświadczenie to będzie musiało zawierać dane aktualne na dzień otwarcia rachunku.

Dodatkowa weryfikacja może objąć wszystkie istniejące rachunki, jeśli weryfikacji dokonywano na podstawie przepisów obowiązujących przed nowelizacją, niewymagających identyfikacji z uwzględnieniem kryterium rezydencji podatkowej posiadacza rachunku.

Większy rygor wobec przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania

Polskie instytucje finansowe korzystające ze statusu zwolnionego przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania, emitujące certyfikaty inwestycyjne lub prawa uczestnictwa, zwolnione były z obowiązków raportowania, jeśli tylko spełniały jedną z trzech wskazanych w art. 32 ust. 7 przesłanek. Teraz katalog tych przesłanek został rozszerzony, a do zachowania statusu zwolnionego przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania niezbędne będzie spełnienie ich wszystkich.