REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność karno-skarbowa podatników za nieujawnienie przedmiotu lub podstawy opodatkowania czy niezłożenie deklaracji

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Odpowiedzialność karno-skarbowa podatników
Odpowiedzialność karno-skarbowa podatników
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Ustawodawca mając na uwadze uchylanie się podatników o obowiązku opodatkowania ustanowił w kodeksie karno-skarbowym przepis z art. 54. Przepis ten stanowi, że podatnik uchylający się od opodatkowania poprzez nie ujawnienie właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie złożeniu deklaracji naraża podatek na uszczuplenie, podlega określonym sankcjom. Na pierwszy rzut oka prezentowany przepis nie budzi wątpliwości. Jednakże istnieje wiele, bardzo istotnych kwestii, które nie wynikają z literalnego brzmienia artykułu.

W pierwszej kolejności należy określić krąg podmiotów, które mogą podlegać hipotezie przepisu z art. 54 kodeksu karno-skarbowego (dalej k.k.s.).

REKLAMA

REKLAMA

W świetle ogólnych unormowań ustawy, użyte w omawianym przepisie z art. 54 określenia: „deklaracja” oraz „podatnik”, przyjmują znaczenie nadane im na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm. ).

W związku z tym przymiot podatnika posiadają osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, podlegające na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Ponadto należy wskazać, że wspomniane ustawy podatkowe mogą ustanawiać podatnikami inne podmioty niż wymienione powyżej. Podatnikiem w rozumieniu art. 54 k.k.s. jest również osoba zobowiązana do uiszczenia opłat oraz niepodatkowych należności budżetu państwa o podobnym charakterze daninowym. 

REKLAMA

Polecamy: serwis VAT

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Bardzo istotną kwestią, na którą uwagę zwraca zarówno doktryna (W. Kotowski, B. Kurzępa, Komentarz do art. 54 § 1 k.k.s, Lex Polonica) jak i judykatura jest fakt, że podmiotem przestępstwa określonego w/w przepisie może być wyłącznie podatnik (osoba fizyczna), na której ciąży obowiązek podatkowy.

Oznacza to definiowanie podatnika jako personalnie zindywidualizowanej osoby, na które spoczywają obowiązki podatkowe. Zatem w przypadku podatników niebędących osobami fizycznymi (np. osób prawnych) odpowiedzialności będzie podlegać osoba je reprezentująca. Takie sformułowanie przepisu i de facto mnożenie znaczenia pojęć wprowadza wiele niejasności, jednakże powyższe ustalenia są w pełni prawidłowe. 

Zatem odpowiedzialności na podstawie przepisu art. 54 § 1 k.k.s. podlegają:
1. podatnicy będący osobami fizycznymi,
2. osoby fizyczne reprezentujące podatników takich jak osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, podlegające na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu,
3. osoby fizyczne będące innymi podmiotami w rozumieniu art. 7 § 2 Ordynacji podatkowej, które na mocy ustaw podatkowych zostały ustanowione podatnikami,
4. osoby fizyczne zobowiązane do uiszczenia opłat oraz niepodatkowych należności budżetu państwa o podobnym charakterze daninowym.

Ponadto nie sposób pominąć art. 9 § 3 k.k.s., który stanowi, że za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną.

Zatem na podstawie powołanego przepisu odpowiedzialność z tytułu art. 54 § 1 będą ponosić również osoby fizyczne, które na mocy przyznanych im uprawnień przez podatnika zobowiązane są do realizacji obowiązków podatkowych lub faktycznie niniejsze obowiązki wykonują np. główny księgowy zatrudniony na umowę o pracę, doradca podatkowy na podstawie umowy zlecenia.

Kolejną kwestią, którą należy rozwinąć jest brak ujawnienia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub brak złożenia deklaracji, przez co podatnik naraża podatek na uszczuplenie.

Przede wszystkim należy podkreślić, że ustawy podatkowe nakładają na podatników różnego rodzaju obowiązki, w tym ujawnianie przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub złożenie deklaracji, o których mowa w prezentowanym przepisie. Ustanawiając obowiązki, ustawodawca statuuje również terminy do ich wypełnienia. 

Polecamy: serwis Koszty

Zatem „nieujawnienie” oraz „niezłożenie”, ma w tym wypadku oznaczać niewywiązanie się z nałożonych obowiązków w ustawowo wskazanych terminach.

Ponadto ustawy podatkowe wskazują co należy rozumieć za przedmiot lub podstawę opodatkowania. P. Kardas, G. Łabuda, T. Razowski wskazują, że „w piśmiennictwie podatkowym przedmiot opodatkowania definiuje się jako określone zachowanie się podmiotu podatku lub obiekt tego zachowania, podstawę opodatkowania zaś jako bliższe określenie abstrakcyjnie ujętego w przepisach stanu faktycznego opodatkowania skonkretyzowaną co do wielkości i podmiotu część przedmiotu podatku” (Komentarz do art. 54 kodeksu karnego skarbowego, [w:] P. Kardas, G. Łabuda, T. Razowski, Kodeks karny skarbowy. Komentarz, LEX, 2010).

Zatem przedmiotem opodatkowania może być m.in. dochód czy też czynność cywilnoprawna. Z kolei jako przykład podstawy opodatkowania można wskazać kwotę pieniężną. 

Przepis z art. 54 § 1 k.k.s wprowadza ponadto przesłankę skutku, którym ma być narażenie na uszczuplenie podatku. Należy również wskazać, że owe narażenie musi mieć charakter realnego niebezpieczeństwa wystąpienia uszczerbku finansowego i pozostawać w związku przyczynowo-skutkowym z nie ujawnieniem przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie złożeniem deklaracji w ustawowym terminie.

Ponadto koniecznym wydaje się również wyjaśnienie definicji pojęcia „deklaracja”. Na podstawie odesłania z art. 53 § 30 do przepisów ordynacji podatkowej, pod pojęciem tym należy rozumieć nie tylko deklaracje, ale również zeznania, wykazy oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci. Deklaracja tak definiowana jest ponadto dokumentem w rozumieniu art. 53 § 20 k.k.s..

Należy również podkreślić, że czyn zabroniony wskazany w art. 54 § 1 k.k.s. można popełnić jednie z winy umyślnej w postaci zamiaru bezpośredniego, co oznacza, że podatnik nie chce ujawniać przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie chce składać deklaracji właściwemu organowi podatkowemu.

Sankcje

Ponadto w związku z takim zachowaniem podatnika, ustawodawca przewidział określone sankcje. Wypełnienie przesłanek § 1 tj. nieujawnienie przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub niezłożenie deklaracji przez sprawcę czynu, na skutek czego naraża on podatek na uszczuplenie stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą grzywny do 720 stawek dziennych albo karą pozbawienia wolności do lat 5, bądź obu tym karom łącznie

Natomiast w § 2 ustawodawca wskazał uprzywilejowany typ przestępstwa skarbowego w sytuacji gdy kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest kwotą małej wartości. W związku z art. 53 § 14 oznacza ona wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie przekracza dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. W takiej sytuacji sprawca czynu zagrożony jest karą grzywny do 720 stawek dziennych

Ponadto art. 54 w § 3 stanowi, że jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe, tj. do 20-krotności minimalnego wynagrodzenia.

Ustawowy próg w tym wypadku oznacza kwotę uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu, która nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie popełnienia czynu zabronionego.

Należy również dodać, że ustawodawca penalizuje również usiłowanie czynu zabronionego opisanego w art. 54 § 1. W takim przypadku górna granica kary pozbawienia wolności zostaje ograniczona do 3 lat i 4 miesięcy, zaś kara grzywny do 480 stawek dziennych. Usiłowanie przestępstwa skarbowego z § 2 i wykroczenia skarbowego z § 3 nie jest karalne.

Ponadto w przypadku przestępstw skarbowych określonych w § 1 i § 2 może zostać orzeczony przepadek przedmiotów. Zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej może zostać orzeczony tylko i wyłącznie w sytuacji wskazanej w § 1. Z kolei pozbawienie praw publicznych sąd może orzec w zw. z art. 38 § 1 i 2 k.k.s. w wypadku skazania sprawcy za przestępstwo skarbowe przewidziane w art. 54 § 1 przy orzeczeniu kary pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lata.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Własne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF pomoże uszczelnić budżet. MF liczy na 18,7 mld zł wpływów w 2026 roku

Dzięki zmianom w podatkach i uszczelnieniu systemu za pomocą KSeF, Polska może w 2026 roku zyskać nawet 18,7 mld zł. Wśród planowanych działań są m.in. podwyżki CIT dla banków, wyższe stawki VAT i akcyzy oraz ograniczenie liczby osób nielegalnie zatrudnionych w budownictwie.

Samochód osobowy w firmie - zmiany w limitach od 1 stycznia 2026 r. Co z samochodami zakupionymi do końca 2025 roku?

Zmiany w prawie podatkowym potrafią zaskakiwać. Szczególnie wtedy, gdy istotne przepisy wprowadzane są niejako „tylnymi drzwiami”. Tym razem mamy do czynienia z modyfikacją, która znacząco wpłynie na sposób rozliczania kosztów związanych z nabyciem samochodów osobowych.

Rezerwa finansowa w firmie to nie luksus - to konieczność. Jak wyliczyć i budować rezerwę na nagłe sytuacje

Wielu właścicieli firm mówi: „Nie mam z czego odkładać, wszystko idzie na bieżące wydatki.” Inni: „Jak będą wolne środki, to coś odłożę.” Problem w tym, że te wolne środki rzadko kiedy się pojawiają. Albo jeśli już są – szybko znikają. A potem przychodzi miesiąc bez wpłat od klientów, niespodziewany wydatek albo gorszy sezon. I nagle z dnia na dzień zaczyna brakować nie tylko pieniędzy, ale też spokoju, decyzyjności, kontroli. To nie pech. To brak bufora.

100 dni do KSeF – co się zmieni już od lutego 2026 roku?

Już od 1 lutego 2026 r. duże firmy będą wystawiać wyłącznie e‑faktury w KSeF, a wszyscy podatnicy będą je odbierać elektronicznie. Od kwietnia obowiązek rozszerzy się na pozostałych przedsiębiorców, wprowadzając jednolity, ustandaryzowany obieg faktur i koniec papierowych dokumentów.

REKLAMA

Skarbówka potwierdza: darowizny od rodzeństwa zwolnione z podatku nawet przy wspólności majątkowej

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że darowizny pieniężne od rodzeństwa są zwolnione z podatku, nawet jeśli darczyńcy mają wspólność majątkową. Kluczowe jest jedynie terminowe zgłoszenie darowizny i udokumentowanie przelewu. To dobra wiadomość dla wszystkich, którzy otrzymują wsparcie finansowe od bliskich.

Nowa opłata cukrowa uderzy w małe firmy? Minister ostrzega przed katastrofą dla MŚP

Minister Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP, ostrzega przed skutkami nowelizacji „podatku cukrowego”. Zwraca uwagę, że projekt zmian w ustawie o zdrowiu publicznym przygotowany przez Ministerstwo Finansów może nadmiernie obciążyć najmniejsze firmy. Nowe przepisy dotyczące opłaty cukrowej mają – wbrew intencjom resortu – rozszerzyć obowiązki sprawozdawcze i podatkowe także na mikro i małych przedsiębiorców.

Najważniejsze zmiany przepisów dla firm 2025/2026. Jakie nowe obowiązki i wyzwania dla biznesu?

Trzeci kwartał 2025 roku przyniósł przedsiębiorcom aż 13 istotnych zmian regulacyjnych. Powszechne oburzenie przedsiębiorców wzbudza jednak krótsze od obiecywanego 6-miesięcznego vacatio legis. Z jednej strony postępuje cyfryzacja i deregulacja procesów, z drugiej – rosną obciążenia fiskalne i kontrolne. Z najnowszego Barometru TMF Group obejmującego trzeci kwartał 2025 roku wynika, że równowaga między ułatwieniami a restrykcjami została zachwiana kosztem zmian wymagających dla prowadzenia biznesu.

Jak uwierzytelnić się w KSeF? Pieczęć elektroniczna to jedna z metod - zgłoszenie w ZAW-FA, API KSeF 2.0 lub przy użyciu Aplikacji Podatnika KSeF

Aby korzystać z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), nie trzeba zakładać konta, ale konieczne jest potwierdzenie tożsamości i uprawnień. Jednym z bezpiecznych sposobów uwierzytelnienia – szczególnie dla spółek i innych podmiotów niebędących osobami fizycznymi – jest kwalifikowana pieczęć elektroniczna. Sprawdź, jak działa i jak jej użyć w KSeF.

REKLAMA

Faktury korygujące w KSeF: Jak powinny być wystawiane od lutego 2026 roku?

Pytanie dotyczy zawartości pliku xml, za pomocą którego będzie wczytywana do KSeF faktura korygująca. Czy w związku ze zmianą struktury logicznej FA(3) w przypadku faktur korygujących podstawę opodatkowania i podatek będzie niezbędne zawarcie w pliku xml wartości „przed korektą” i „po korekcie”? Jeżeli będzie możliwy import na podstawie samej różnicy faktury korygującej (co wynikałoby z zamieszczonego na stronie MF pliku FA_3_Przykład_3 (Przykładowe pliki dla struktury logicznej e-Faktury FA(3)), to czy ta możliwość obejmuje fakturę korygującą do faktury pierwotnej już wcześniej skorygowanej (ponowną korektę)?

Rezygnacja członka zarządu w spółce z o.o. – jak to zrobić prawidłowo (zasady, dokumentacja, odpowiedzialność)

W realiach obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje się na złożenie rezygnacji z pełnionej funkcji. Powody mogą być różne – osobiste, zdrowotne, biznesowe czy organizacyjne – ale decyzja ta zawsze powinna być świadoma i przemyślana, zwłaszcza z perspektywy konsekwencji prawnych i finansowych.

REKLAMA