REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Środki na rachunku bankowym jako dowód rzeczowy

Subskrybuj nas na Youtube
Rachunek bankowy Dowód rzeczowy
Rachunek bankowy Dowód rzeczowy
fot.Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Uznawanie środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym za dowód rzeczowy to obecnie często stosowana praktyka prokuratury. Czy jest zgodna z prawem?

Uprawnienie do blokowania rachunku

W sytuacjach określonych w Prawie bankowym, a także w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu bank oraz Generalny Inspektor Informacji Finansowej wyłącznie na ściśle określony krótki czas, a następnie Prokurator w postępowaniu przygotowawczym na okres do 6 miesięcy w przypadku przestępstw określonych w art. 165a oraz w art. 299 Kodeksu karnego (kk) albo na okres do 3 miesięcy w przypadku pozostałych przestępstw mogą wstrzymywać określone transakcje lub dokonywać blokady rachunku bankowego.

REKLAMA

Autopromocja

Uznawanie środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku za dowód rzeczowy

Kluczowa z punktu widzenia problematyki niniejszej publikacji jest natomiast kwestia dopuszczalności i zgodności z prawem praktyki prokuratury polegającej na uznawaniu za dowód rzeczowy środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym.

REKLAMA

Podkreślić bowiem należy, że do wydania postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia majątkowego, który to właśnie środek przeznaczony jest m.in. do zabezpieczenia przed utratą mienia mogącego pochodzić z przestępstwa niepodlegającego przepadkowi bądź zwrotowi pokrzywdzonym, konieczne jest uprzednie przekształcenie postępowania z fazy in rem w fazę ad personam, a zatem wydanie postanowienia o przedstawieniu zarzutów.

Aktualnie więc w fazie in rem postępowania przygotowawczego, a więc, gdy postępowanie prowadzone jest jeszcze „w sprawie”, właśnie poprzez wydanie przez prokuratora postanowienia o uznaniu środków pieniężnych znajdujących się na rachunku bankowym za dowody rzeczowe i następnie przechowywanie tych środków na rachunku depozytowym prokuratury dochodzi do dalszego ich zabezpieczenia w postępowaniu przygotowawczym.

Bezprawność praktyki

Powstaje więc pytanie, czy powyższa praktyka jest zgodna z prawem i czy nie stanowi obejścia przepisów o zabezpieczeniu majątkowym. W rzeczywistości bowiem celem uznania środków pieniężnych za dowód rzeczowy nie jest ich zabezpieczenie jako dowodu, ale zabezpieczenie przed ich utratą, gdyż w przypadku upadku blokady rachunku bankowego środki te musiałyby zostać zwolnione do dyspozycji posiadacza rachunku bankowego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Opisywana praktyka działania prokuratury nie jest kwestionowana przez sądy. Już z pobieżnej analizy powszechnie dostępnych orzeczeń wynika, że sądy nie rozważają w ogóle legalności tego rodzaju działań, uznając je za prawidłowe.

Wydaje się, że praktykę taką uznać należy jednak za błędną, gdyż środki pieniężne zapisane na rachunku bankowym nie posiadają cech, które pozwalałyby uznać je za dowody rzeczowe. Środki te nie istnieją bowiem jako rzeczy, ale są wyłącznie czymś wirtualnym, zapisami w systemie informatycznym.

W Kodeksie postępowania karnego, który reguluje kwestię postępowania dowodowego, pojęcie „dowodów rzeczowych” występuje wielokrotnie, lecz nie istnieje jego legalna definicja. Wprawdzie art. 115 § 9 kk stanowi, że rzeczą ruchomą lub przedmiotem jest także polski albo obcy pieniądz lub inny środek płatniczy, środek pieniężny zapisany na rachunku oraz dokument uprawniający do otrzymania sumy pieniężnej albo zawierający obowiązek wypłaty kapitału, odsetek, udziału w zyskach, albo stwierdzenie uczestnictwa w spółce, jednakże przepisów Kodeku karnego nie stosuje się do kwestii nieuregulowanych w kpk. Regulacja art. 115 § 9 kk ma więc zastosowanie wyłącznie w przypadku ustalania treści przepisów tego kodeksu statuujących czyny zabronione.

REKLAMA

W świetle powyższego podzielić należy pogląd prezentowany w doktrynie prawa karnego procesowego, zgodnie z którym pod pojęciem „dowodów rzeczowych” należy rozumieć rzeczy stanowiące źródło dowodowe, które dostarczają środków dowodowych w postaci swoich cech poznawanych za pomocą zmysłów, przy czym wyróżnia się trzy bardziej szczegółowe kategorie, z których jednoznacznie wynika, że w każdym przypadku chodzi o przedmioty materialne istniejące fizycznie.

W związku z powyższym uprawnione wydaje się stwierdzenie, że praktyka polegająca na uznawaniu środków pieniężnych zapisanych na rachunku bankowym, a więc tak naprawdę samego zapisu na rachunku bankowym, za dowód rzeczowy stanowi działanie niemające oparcia w powszechnie obowiązujących przepisach prawa, a dodatkowo obejście przepisów o zabezpieczeniu majątkowym w postępowaniu przygotowawczym. Jest to więc praktyka niezgodna z prawem.

Uznawanie za dowód rzeczowy jako wypełnienie luki prawnej

Przyjmując prezentowany pogląd, stwierdzić należy, że mamy do czynienia z luką w prawie w zakresie, w jakim prokurator w fazie in rem postępowania przygotowawczego po upływie okresów wynikających z Prawa bankowego oraz z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu nie ma tak naprawdę możliwości dalszego blokowania rachunku bankowego ani też przetrzymywania zapisanych na nim środków pieniężnych. Omawiana praktyka działania prokuratury stanowi natomiast jedynie próbę – i to bezprawną – wypełnienia tej luki.

Na postanowienie przysługuje zażalenie

Warto pamiętać, że na postanowienie w przedmiocie uznania za dowód rzeczowy środków pieniężnych zapisanych na rachunku bankowym przysługuje prawo wniesienia zażalenia i kwestionowania dokonanego „zajęcia” zarówno co do istoty, jak i co do zakresu.

Autor: radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Tusk zapowiada rewolucję: uprościmy podatki i prowadzenie biznesu w Polsce

Podczas piątkowej konferencji prasowej, poprzedzającej posiedzenie rządu, premier Donald Tusk zapowiedział szeroko zakrojone działania mające na celu uproszczenie prowadzenia biznesu w Polsce, w tym gruntowną reformę systemu podatkowego. Jego słowa, pełne determinacji i świadomości skali wyzwań, padły w momencie, gdy polscy przedsiębiorcy coraz częściej apelują o zmniejszenie biurokratycznego ciężaru i stabilność regulacyjną.

Gra w zagranicznym kasynie online: legalność, podatki i ryzyko utraty wygranej

W dobie globalizacji i rosnącej popularności internetowego hazardu wiele osób z Polski decyduje się na grę w zagranicznych kasynach online. Kuszące wygrane i łatwy dostęp to jednak tylko pozory – brak znajomości przepisów może kosztować cię nie tylko grzywnę, ale również całą wypłatę. Sprawdź, kiedy gra jest legalna, kiedy zapłacisz podatek, a kiedy... stracisz wszystko.

Krajowy System e-Faktur – przełomowa zmiana wraca do Komisji Sejmowej. Co oznacza dla przedsiębiorców?

Sejm ponownie skierował do Komisji Finansów Publicznych projekt ustawy wprowadzającej Krajowy System e-Faktur (KSeF). Nowe przepisy mają zrewolucjonizować wystawianie faktur w Polsce, wprowadzając cyfrową platformę. Zgłoszono poprawki wydłużające termin przesyłania faktur nawet do 5 dni.

Rekonstrukcja rządu Tuska: Na czele nowego Ministerstwa Finansów i Gospodarki stanie Andrzej Domański

Rząd Donalda Tuska przechodzi rekonstrukcję. Dziś o godz. 10 premier ogłosił nowy skład Rady Ministrów. Na czele nowego Ministerstwa Finansów i Gospodarki stanie Andrzej Domański - dotychczasowy minister finansów poinformował premier Donald Tusk.

REKLAMA

Budujesz? Możesz zapłacić VAT później. Sprawdź, jak to zrobić zgodnie z prawem

Dzięki wyrokowi TSUE firmy budowlane mogą legalnie przesunąć termin zapłaty VAT – nawet o kilka miesięcy. Wystarczy dobrze skonstruowana umowa i protokół odbioru. To rozwiązanie, które realnie poprawia płynność finansową przedsiębiorców.

BGK chce ściśle współpracować z KAS

Bank Gospodarstwa Krajowego chce dołączyć do elitarnego grona najbardziej zaufanych podatników w Polsce. Planuje przystąpić do Programu Współdziałania z Krajową Administracją Skarbową, którego celem jest budowanie transparentnych relacji z organami podatkowymi oraz zapewnienie większej pewności i bezpieczeństwa w zakresie rozliczeń podatkowych.

Księgowość w erze automatyzacji. Eksperci spotkają się w Targach Kielce

Nowe technologie, presja legislacyjna i rosnące oczekiwania klientów nie pozostawiają złudzeń – biura rachunkowe muszą redefiniować swoje modele działania. VI Kongres Biur Rachunkowych, który odbędzie się 30 września i 1 października 2025 roku w Targach Kielce, to odpowiedź branży na dynamiczne zmiany w otoczeniu prawnym, podatkowym i organizacyjnym.

Nowe zasady rozliczania VAT przy imporcie towarów w procedurze uproszczonej – projekt nowelizacji ustawy opublikowany

Zmiany w przepisach celnych Unii Europejskiej wymusiły aktualizację krajowych regulacji dotyczących VAT. W piątek 19 lipca na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, przygotowany przez Ministerstwo Finansów. Nowelizacja ma istotne znaczenie dla przedsiębiorców korzystających z procedury uproszczonej przy imporcie towarów.

REKLAMA

Darowizna od babci lub dziadka – kiedy bez podatku? Jest kilka warunków, które decydują o pełnym zwolnieniu

Otrzymałeś gotówkę od babci lub dziadka? Sprawdź, kiedy darowizna pieniężna nie podlega podatkowi od spadków i darowizn. Przepisy przewidują korzystne zwolnienia, ale warto znać limity kwoty wolnej i terminy zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego. Wyjaśniamy, co trzeba wiedzieć.

Uproszczenia w podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy coraz bliżej wejścia w życie

Senat przyjął nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy mają uprościć formalności przy sprzedaży majątku otrzymanego od najbliższej rodziny oraz zlikwidować comiesięczne deklaracje podatkowe przy rentach prywatnych. Ustawa wraca teraz do Sejmu.

REKLAMA