REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Środki na rachunku bankowym jako dowód rzeczowy

Subskrybuj nas na Youtube
Rachunek bankowy Dowód rzeczowy
Rachunek bankowy Dowód rzeczowy
fot.Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Uznawanie środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym za dowód rzeczowy to obecnie często stosowana praktyka prokuratury. Czy jest zgodna z prawem?

Uprawnienie do blokowania rachunku

W sytuacjach określonych w Prawie bankowym, a także w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu bank oraz Generalny Inspektor Informacji Finansowej wyłącznie na ściśle określony krótki czas, a następnie Prokurator w postępowaniu przygotowawczym na okres do 6 miesięcy w przypadku przestępstw określonych w art. 165a oraz w art. 299 Kodeksu karnego (kk) albo na okres do 3 miesięcy w przypadku pozostałych przestępstw mogą wstrzymywać określone transakcje lub dokonywać blokady rachunku bankowego.

REKLAMA

Autopromocja

Uznawanie środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku za dowód rzeczowy

Kluczowa z punktu widzenia problematyki niniejszej publikacji jest natomiast kwestia dopuszczalności i zgodności z prawem praktyki prokuratury polegającej na uznawaniu za dowód rzeczowy środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym.

REKLAMA

Podkreślić bowiem należy, że do wydania postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia majątkowego, który to właśnie środek przeznaczony jest m.in. do zabezpieczenia przed utratą mienia mogącego pochodzić z przestępstwa niepodlegającego przepadkowi bądź zwrotowi pokrzywdzonym, konieczne jest uprzednie przekształcenie postępowania z fazy in rem w fazę ad personam, a zatem wydanie postanowienia o przedstawieniu zarzutów.

Aktualnie więc w fazie in rem postępowania przygotowawczego, a więc, gdy postępowanie prowadzone jest jeszcze „w sprawie”, właśnie poprzez wydanie przez prokuratora postanowienia o uznaniu środków pieniężnych znajdujących się na rachunku bankowym za dowody rzeczowe i następnie przechowywanie tych środków na rachunku depozytowym prokuratury dochodzi do dalszego ich zabezpieczenia w postępowaniu przygotowawczym.

Bezprawność praktyki

Powstaje więc pytanie, czy powyższa praktyka jest zgodna z prawem i czy nie stanowi obejścia przepisów o zabezpieczeniu majątkowym. W rzeczywistości bowiem celem uznania środków pieniężnych za dowód rzeczowy nie jest ich zabezpieczenie jako dowodu, ale zabezpieczenie przed ich utratą, gdyż w przypadku upadku blokady rachunku bankowego środki te musiałyby zostać zwolnione do dyspozycji posiadacza rachunku bankowego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Opisywana praktyka działania prokuratury nie jest kwestionowana przez sądy. Już z pobieżnej analizy powszechnie dostępnych orzeczeń wynika, że sądy nie rozważają w ogóle legalności tego rodzaju działań, uznając je za prawidłowe.

Wydaje się, że praktykę taką uznać należy jednak za błędną, gdyż środki pieniężne zapisane na rachunku bankowym nie posiadają cech, które pozwalałyby uznać je za dowody rzeczowe. Środki te nie istnieją bowiem jako rzeczy, ale są wyłącznie czymś wirtualnym, zapisami w systemie informatycznym.

W Kodeksie postępowania karnego, który reguluje kwestię postępowania dowodowego, pojęcie „dowodów rzeczowych” występuje wielokrotnie, lecz nie istnieje jego legalna definicja. Wprawdzie art. 115 § 9 kk stanowi, że rzeczą ruchomą lub przedmiotem jest także polski albo obcy pieniądz lub inny środek płatniczy, środek pieniężny zapisany na rachunku oraz dokument uprawniający do otrzymania sumy pieniężnej albo zawierający obowiązek wypłaty kapitału, odsetek, udziału w zyskach, albo stwierdzenie uczestnictwa w spółce, jednakże przepisów Kodeku karnego nie stosuje się do kwestii nieuregulowanych w kpk. Regulacja art. 115 § 9 kk ma więc zastosowanie wyłącznie w przypadku ustalania treści przepisów tego kodeksu statuujących czyny zabronione.

REKLAMA

W świetle powyższego podzielić należy pogląd prezentowany w doktrynie prawa karnego procesowego, zgodnie z którym pod pojęciem „dowodów rzeczowych” należy rozumieć rzeczy stanowiące źródło dowodowe, które dostarczają środków dowodowych w postaci swoich cech poznawanych za pomocą zmysłów, przy czym wyróżnia się trzy bardziej szczegółowe kategorie, z których jednoznacznie wynika, że w każdym przypadku chodzi o przedmioty materialne istniejące fizycznie.

W związku z powyższym uprawnione wydaje się stwierdzenie, że praktyka polegająca na uznawaniu środków pieniężnych zapisanych na rachunku bankowym, a więc tak naprawdę samego zapisu na rachunku bankowym, za dowód rzeczowy stanowi działanie niemające oparcia w powszechnie obowiązujących przepisach prawa, a dodatkowo obejście przepisów o zabezpieczeniu majątkowym w postępowaniu przygotowawczym. Jest to więc praktyka niezgodna z prawem.

Uznawanie za dowód rzeczowy jako wypełnienie luki prawnej

Przyjmując prezentowany pogląd, stwierdzić należy, że mamy do czynienia z luką w prawie w zakresie, w jakim prokurator w fazie in rem postępowania przygotowawczego po upływie okresów wynikających z Prawa bankowego oraz z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu nie ma tak naprawdę możliwości dalszego blokowania rachunku bankowego ani też przetrzymywania zapisanych na nim środków pieniężnych. Omawiana praktyka działania prokuratury stanowi natomiast jedynie próbę – i to bezprawną – wypełnienia tej luki.

Na postanowienie przysługuje zażalenie

Warto pamiętać, że na postanowienie w przedmiocie uznania za dowód rzeczowy środków pieniężnych zapisanych na rachunku bankowym przysługuje prawo wniesienia zażalenia i kwestionowania dokonanego „zajęcia” zarówno co do istoty, jak i co do zakresu.

Autor: radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Badania techniczne od 19 września. Nowe stawki dla kierowców!

Od 19 września kierowców w Polsce czekają wyższe opłaty za badania techniczne pojazdów. Zmiana ta, wprowadzona po ponad 20 latach, ma na celu urealnienie kosztów funkcjonowania stacji kontroli i dostosowanie ich do współczesnych realiów gospodarczych. Ministerstwo infrastruktury podkreśla, że nowe stawki – choć wyższe – nadal pozostaną jednymi z najniższych w Europie, a przy tym zapewnią sprawiedliwą równowagę między interesem przedsiębiorców a możliwościami finansowymi kierowców.

KSeF i słaby Internet? To może być problem dla Twojej firmy, ale jest rozwiązanie

Obowiązkowe e-fakturowanie w KSeF od 2026 r. ma być rewolucją w rozliczeniach VAT, ale wielu przedsiębiorców obawia się braku stabilnego Internetu, szczególnie w mniejszych miejscowościach. Posłanka Iwona Krawczyk pyta ministra finansów o rozwiązania awaryjne i wsparcie dla firm. Znamy odpowiedź resortu.

Koniec polskiego rolnictwa? Unia Europejska otwiera bramy dla taniej żywności z Ameryki Południowej

To może być początek końca polskiej wsi. Umowa z Mercosurem otwiera unijny rynek na wołowinę, drób, miód i cukier z Ameryki Południowej – tanie, masowe i nie do przebicia. Czy polskie rolnictwo czeka katastrofa?

Webinar: Objaśnienia MF w podatku u źródła. W czym w praktyce pomogą?

Podatek u źródła od lat budzi wątpliwości. Zmieniające się przepisy, niejednoznaczne interpretacje oraz ryzyko odpowiedzialności sprawiają, że każda wskazówka ze strony resortu finansów ma istotne znaczenie w codziennej praktyce. Przyjrzymy się więc najnowszym objaśnieniom MF i ocenimy, w jakim zakresie mogą one pomóc w konkretnych przypadkach.

REKLAMA

Jak przygotować się do KSeF? Praktyczne wskazówki i odpowiedzi na trudne pytania [Szkolenie online, 10 września]

Jak przygotować się do KSeF? Pod takim tytułem odbędzie się szkolenie, na które serdecznie zapraszamy! Termin wydarzenia to 10 września 2025 roku, godz. 10:00-16:00.

KSeF i załączniki: Czy możesz dodać PDF, skan lub zdjęcie? MF wyjaśnia

Ministerstwo Finansów wyjaśnia, jak działa obsługa załączników w Krajowym Systemie e-Faktur. Sprawdź, w jakiej formie można je dołączać do KSeF, czy są obowiązkowe i co zrobić z plikami PDF lub zdjęciami.

API KSeF 2.0: Nowe narzędzia od Ministerstwa Finansów. Firmy muszą już zacząć przygotowania

Resort finansów opublikował pełną dokumentację API KSeF 2.0 wraz z bibliotekami SDK i podręcznikiem dla programistów. Od 30 września 2025 r. ruszy środowisko testowe, a od 1 lutego 2026 r. KSeF stanie się obowiązkowy dla wszystkich przedsiębiorców.

Przeniesienie grupy spółek do centrum BPO: jak to zrobić skutecznie i prawidłowo

Migracja grupy kilkunastu spółek w ramach jednego projektu outsourcingu księgowo-kadrowego w ramach BPO to jedno z najbardziej złożonych przedsięwzięć w branży usług finansowo-księgowych. Wymaga to precyzyjnego planowania, koordynacji wielu zespołów oraz szczególnej uwagi na aspekty prawne, techniczne i operacyjne. Jak przygotować się do takiego procesu z perspektywy firmy przekazującej procesy oraz dostawcy usług BPO?

REKLAMA

E-faktura w KSeF: definicja, nowy wzór FA(3) i zasady wystawiania od 2026 r.

Od 1 lutego 2026 r. wszyscy podatnicy będą wystawiać faktury ustrukturyzowane wyłącznie w nowym formacie FA(3). Sprawdź, czym jest e-faktura w KSeF, jakie zmiany wprowadza nowy wzór i z jakich bezpłatnych narzędzi można korzystać, aby prawidłowo wystawiać dokumenty.

Miliardy złotych na fikcyjnych fakturach. W pół roku fiskus wykrył oszustwa na ponad 4,1 mld zł [DANE MF]

W 6 miesięcy br. liczba wykrytych fikcyjnych faktur była o prawie 3% mniejsza niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Jak zaznaczają eksperci, KAS stosuje coraz skuteczniejsze cyfrowe narzędzia weryfikujące. Algorytmy z użyciem sztucznej inteligencji są dużo szybsze i dokładniejsze w wyłapywaniu oszustw niż metody tradycyjne. Jednocześnie oszuści są mniej skłonni do podejmowania ryzyka. Ostatnio wartość brutto wynikająca z fikcyjnych faktur wyniosła ponad 4,1 mld zł, a więc o przeszło 3% mniej niż rok wcześniej.

REKLAMA