Zmiana adresu podatnika – obowiązki wobec organów podatkowych

Podstawy prawne doręczeń w postępowaniu podatkowym

Działania organów podatkowych zostały ściśle określone w przepisach prawa. Podstawowym aktem prawnym regulującym kwestie doręczeń w postępowaniu podatkowym, jest Ustawa ordynacja podatkowa.

Doręczenia wprost

Zgodnie z art. 148 Ordynacji podatkowej, pisma należy doręczać osobom fizycznym pod adresem ich zamieszkania albo pod adresem ich doręczeń. Można doręczyć je również w siedzibie organu podatkowego, miejsca zatrudnienia lub prowadzenia działalności. W zakresie osób prawnych albo jednostek niemających osobowości prawnej, w art. 151 ustawodawca stwierdził, że pisma doręcza się w lokalu ich siedziby lub w miejscu prowadzenia działalności - osobie upoważnionej do odbioru korespondencji lub prokurentowi. Na odpowiedni wniosek strony, doręczenia mogą być dokonane na wskazany przez nią adres skrytki pocztowej.

Doręczenia zastępcze

Ustawodawca przewidział, że czasami powyższe sposoby doręczenia mogą być niemożliwe do przeprowadzenia. W zakresie osoby fizycznej zdecydował, że dla nieobecnego adresata (w miejscu zamieszkania lub doręczeń) pismo można doręczyć za odpowiednim pokwitowaniem pełnoletniemu domownikowi, a gdyby go nie było lub odmówił przyjęcia pisma - sąsiadowi, zarządcy domu lub dozorcy - gdy osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi. Zawiadomienie o takim doręczeniu pozostawia się w oddawczej skrzynce pocztowej, na drzwiach mieszkania adresata lub w widocznym miejscu przy wejściu na posesję.

Doręczenie z awiza

Jeżeli powyższy sposób doręczenia zastępczego nie jest również możliwy, ustawodawca zdecydował o możliwości awizacji ze skutkiem doręczeniowym. Zasady te określa art. 150 Ordynacji podatkowej dla osób fizycznych oraz art. 151 § 2 Ordynacji podatkowej dla osób prawnych. Stwierdzają one, że:

Art.  150 cytat:
W razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 148 § 1 lub art. 149 operator pocztowy […] przechowuje pismo przez okres 14 dni w swojej placówce pocztowej […] lub pismo składa się na okres 14 dni w urzędzie gminy (miasta) - […] Zawiadomienie o pozostawaniu pisma w miejscu określonym w § 1, wraz z informacją o możliwości jego odbioru […] umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, lub miejsca wskazanego jako adres do doręczeń w kraju, na drzwiach jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata. W przypadku niepodjęcia pisma w terminie […] pozostawia się powtórne zawiadomienie o możliwości odbioru pisma w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia pierwszego zawiadomienia o złożeniu pisma w placówce pocztowej albo w urzędzie gminy. W przypadku niepodjęcia pisma, doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w § 1, a pismo pozostawia się w aktach sprawy.

Art. 151 § 2 cytat:
W razie niemożności doręczenia pisma w lokalu siedziby pisma doręcza się za pokwitowaniem zarządcy budynku lub dozorcy, gdy osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi. Zawiadomienie o doręczeniu pisma zarządcy budynku lub dozorcy umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej, na drzwiach lokalu siedziby adresata lub w widocznym miejscu przy wejściu na posesję, na której mieści się lokal tej siedziby.

W zakresie awizacji do osób prawnych, art. 150 stosuje się odpowiednio.

Obowiązki informacyjne

Sprawa dotycząca doręczeń zaczyna się komplikować, w przypadku przeprowadzki. Co stanie się, jeżeli awizo trafi do nieprawidłowej skrzynki pocztowej? Czy faktycznie dochodzi do doręczenia?

Tutaj częściowo mylące dla podatników mogą być różne zasady procedury cywilnej i podatkowej. Zgodnie bowiem z kodeksem postępowania cywilnego, art. 133 § 2¹ i art. 133 § 2²:

• Pisma procesowe lub orzeczenia dla przedsiębiorcy wpisanego do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej doręcza się na adres do doręczeń udostępniony w tej ewidencji, chyba że przedsiębiorca wskazał inny adres do doręczeń.
• Pisma procesowe lub orzeczenia dla przedsiębiorcy wpisanego do rejestru sądowego doręcza się na adres udostępniony w tym rejestrze, chyba że przedsiębiorca wskazał inny adres do doręczeń. Jeżeli ostatni udostępniony adres został wykreślony jako niezgodny z rzeczywistym stanem rzeczy i nie zgłoszono wniosku o wpis nowego adresu, który podlegałby udostępnieniu, adres wykreślony jest uważany za adres udostępniony w rejestrze.

Należy jednak pamiętać, że procedura podatkowa rządzi się swoimi specyficznymi prawami. Zgodnie z art. 146 Ustawy Ordynacja Podatkowa, strona oraz jej przedstawiciel lub pełnomocnik mają obowiązek zawiadomić organ podatkowy o zmianie adresu, pod którym dokonuje się doręczeń lub adresu elektronicznego.

Podstępowanie sądowe – obowiązki podatników

Jednym z ważnych pytań, które może rodzić się wśród podatników jest to, czy zmieniając adres przedsiębiorstwa trzeba dodatkowo informować organy? Czy wystarczą wpisy w rejestrze i zasady procedury kodeksu postępowania cywilnego? Na to zagadnienie odpowiedział wprost Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie I FSK 911/20.

Sąd podkreślił znaczenie odmienności procedury podatkowej i normy szczególnej, określonej w art. 146 § 1 ordynacji podatkowej i zdecydował, że zgłoszenie zmiany siedziby spółki do sądu rejestrowego, nie wpływa na obowiązek powiadomienia odpowiednich organów podatkowych. Samo ujawnienie zmian w Krajowym Rejestrze Sądowym, nie zwalnia podatnika z jego obowiązku powiadomienia organów – i dbałości o wskazanie odpowiedniego (aktualnego) adresu do doręczeń.

Źródła opracowania:

• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa Dz.U.2020.1325 tj. z dnia 2020.07.31 zwana dalej "Ordynacja podatkowa";
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego Dz.U.2020.1575 tj. z dnia 2020.09.14 zwana dalej "kodeks postępowania cywilnego" lub "kpc";
• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 września 2020 r. w sprawie I FSK 911/20, LEX nr 3060428.

Polecamy: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Polecamy: INFORLEX Biznes