Korekta JPK_VAT - czy konieczny jest czynny żal?

Zaskoczenia nie kryje Michał Rodak, doradca podatkowy w Grant Thornton. – Dotychczas fiskus nie wymagał złożenia czynnego żalu przy korygowaniu JPK_VAT – mówi. Wyjaśnia, że do tej pory nie było to wymagane ani przy poprawianiu deklaracji VAT-7, ani przy korygowaniu JPK_VAT (uznawany za informację podatkową).

Ewidencja VAT to księga

To się teraz zmieniło, bo nowy JPK_V7, będący połączeniem jednolitego pliku kontrolnego z deklaracją VAT, będzie się składać z dwóch części: ewidencyjnej i deklaracyjnej. Część ewidencyjna jest księgą w rozumieniu art. 53 par. 21 pkt 3 kodeksu karnego skarbowego.

W samym kodeksie pojawił się od 1 października br. nowy przepis – art. 61a, który wprowadził sankcję za złożenie nierzetelnej lub wadliwej księgi. Grozi za to grzywna – maksymalnie do 240 stawek dziennych. Jeżeli czyn jest mniejszej wagi, grzywna jest taka, jak za wykroczenie skarbowe.

Skutki korekty

W związku z tym korekty nowego JPK_V7 będą mogły dotyczyć: tylko części ewidencyjnej, tylko części deklaratoryjnej lub obydwu naraz.

Spytaliśmy Ministerstwo Finansów o sytuację, gdy podatnik złoży w terminie nowy JPK_V7, a potem zorientuje się, że nie uwzględnił w nim jednej faktury sprzedażowej. Prześle więc korektę pliku z poprawionymi częściami: deklaratoryjną (bo zwiększyła się kwota podatku należnego) oraz ewidencyjną (bo wykazał w niej zaległą fakturę), a także wpłaci brakujący podatek wraz z odsetkami. Czy musi dodatkowo jeszcze złożyć czynny żal? – zapytaliśmy.

W odpowiedzi Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że w tym przypadku dochodzi do kumulatywnego zbiegu przepisów, o którym mowa w art. 7 k.k.s. Jest to sytuacja – tłumaczy resort – gdy ten sam czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch przepisach – w tym wypadku art. 56 (podanie nieprawdziwych danych w deklaracji) i art. 61a (przesłanie nierzetelnej księgi lub ewidencji).
W takiej sytuacji może mieć zastosowanie czynny żal z art. 16 k.k.s., a nie z art. 16a k.k.s, który odnosi się do korekty deklaracji – tłumaczy resort.

Wyjaśnia, że art. 16a k.k.s. dotyczy wyłącznie czynów polegających na uszczupleniu należności publicznoprawnych objętych deklaracjami podatkowymi. – Natomiast w opisanej sytuacji mamy jeden czyn o złożonej kwalifikacji, obejmujący nie tylko zachowanie wyczerpujące znamiona czynu zabronionego powiązanego z elementem złożenia deklaracji, lecz także zachowanie związane z nierzetelnością ksiąg (ewidencji) – uzasadnia MF.

Przypomina, że art. 16 k.k.s. zakłada niekaralność sprawcy, jeżeli złoży on zawiadomienie o popełnionym przestępstwie i spełni warunki czynnego żalu. W takiej sytuacji nie będzie również podstaw do wymierzenia kary administracyjnej w trybie art. 109 ust. 3i ustawy o VAT, ponieważ błędy zostaną usunięte – tłumaczy resort.

Zastrzega jednocześnie, że każda sytuacja wymaga odrębnej oceny i uwzględnienia wszystkich okoliczności danej sprawy.

Michał Rodak zwraca uwagę na to, że obecne brzmienie przepisów kodeksu karnego skarbowego, w zestawieniu z nowymi obowiązkami dotyczącymi JPK, może skutkować dotkliwymi dla podatników karami.

– Odpowiedź MF potwierdza, że każda zmiana części ewidencyjnej będzie wymagała złożenia czynnego żalu, w przeciwnym razie na podatnika będą mogły zostać nałożone sankcje – mówi ekspert.

Dodaje, że nie trzeba będzie tego robić, gdy korekta będzie dotyczyła wyłącznie części deklaracyjnej, bo nie zmienił się art.16a k.k.s. Przepis ten stanowi, że w razie złożenia korekty deklaracji podatkowej (po wpłacie ewentualnej niedopłaty podatku z odsetkami) podatnik nie podlega sankcjom.

Ekspert przypomina, że dotychczas podatnicy nie musieli składać czynnego żalu ani gdy zmieniali deklarację VAT-7, ani gdy korygowali JPK_VAT (uznawany za informację podatkową). Potwierdzali to pracownicy urzędów skarbowych i Krajowej Informacji Skarbowej.

To nie przestępstwo

– Obowiązek składania czynnego żalu w celu uniknięcia sankcji za złożenie korekty JPK jest absurdem i zbędnym obciążeniem, których przedsiębiorcy już i tak mają nadmiar – komentuje Michał Rodak.

Podkreśla, że z reguły korekty nie są spowodowane nierzetelnością podatników ani próbą narażenia budżetu państwa na uszczuplenie. – Wynikają z obowiązujących przepisów i praktyki gospodarczej – mówi ekspert.

Jego zdaniem przepisy k.k.s. powinny być jak najszybciej znowelizowane i dostosowane do obowiązków związanych z JPK. – Artykuł 16a k.k.s., który ściąga z podatników odpowiedzialność karną za złożenie korekty deklaracji podatkowej, powinien obejmować także złożenie korekty części ewidencyjnej JPK_V7 – wskazuje Michał Rodak.

Bez zbiegu kar

Ministerstwo Finansów potwierdziło natomiast, że z sankcjami z k.k.s. nie będzie się kumulować kara administracyjna 500 zł za ten sam czyn, którą naczelnik urzędu skarbowego może nałożyć, jeżeli w ewidencji zostanie znaleziony błąd uniemożliwiający weryfikację prawidłowości transakcji

Wynika to z art. 109 ust. 3i ustawy o VAT, zgodnie z którym kara nie będzie dotyczyć osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność z k.k.s.

Kary za błędy w JPK_VAT uniemożliwiające weryfikację prawidłowości transakcji mają charakter fakultatywny i będą nakładane w wyjątkowych sytuacjach – podkreśla również resort finansów. ©℗

Odpowiedź MF na pytanie DGP

W przedstawionej (przez redakcję) sytuacji występuje kumulatywny zbieg przepisów, o którym mowa w art. 7 kodeksu karnego skarbowego. Jest to sytuacja, kiedy ten sam czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch przepisach k.k.s. W tym wypadku jest to art. 56 k.k.s. (podanie nieprawdziwych danych w deklaracji) i art. 61a k.k.s. (przesłanie nierzetelnej księgi/ewidencji).

W takiej sytuacji może mieć zastosowanie czynny żal z art. 16 k.k.s., a nie czynny żal przez korektę deklaracji z art. 16a k.k.s. Wynika to z tego, że art. 16a k.k.s. dotyczy wyłącznie czynów polegających na uszczupleniu należności publicznoprawnych objętych deklaracjami podatkowymi. Natomiast w opisanej sytuacji mamy jeden czyn o złożonej kwalifikacji, obejmujący nie tylko zachowanie wyczerpujące znamiona czynu zabronionego powiązanego z elementem złożenia deklaracji, ale również zachowanie związane z nierzetelnością ksiąg (ewidencji).

Dlatego też w opisanej sytuacji znajduje zastosowanie instytucja czynnego żalu z art. 16 k.k.s. Przepis ten zakłada niekaralność sprawcy w przypadku złożenia zawiadomienia o popełnionym przestępstwie wraz z dopełnieniem warunków czynnego żalu. W przypadku skorygowania i naprawienia przez podatnika popełnionych nieprawidłowości w związku ze złożonym czynnym żalem co do zasady można przyjąć, że nie będzie podstaw do wymierzenia kary administracyjnej w trybie art. 109 ust. 3i ustawy o VAT, ponieważ błędy zostaną usunięte.

Jednocześnie należy podkreślić, że każda sytuacja wymaga odrębnej oceny przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności danej sprawy. ©℗

Czynny żal elektronicznie

Czynny żal można składać elektronicznie. Pozwoliła na to tarcza 1.0, czyli ustawa antycovidowa z 31 marca 2020 r. (Dz.U. poz. 568 ze zm.).

Wprowadziła ona zmianę do art. 16 par. 4 kodeksu karnego skarbowego. Z przepisu tego wynika obecnie, że zawiadomienie o czynnym żalu wnosi się na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej albo ustnie do protokołu. Pisma utrwalone w postaci elektronicznej opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym i wnosi za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w tym przez portal podatkowy, o którym mowa w ordynacji podatkowej. ©℗

Agnieszka Pokojska

Polecamy: VAT 2020. Komentarz

Polecamy: Biuletyn VAT

Ustawa o VAT