Paragony z kas fiskalnych - przechowywanie, utylizacja

Obowiązek wystawiania paragonów fiskalnych z kas rejestrujących

Zgodnie z przepisami ustawy o VAT (zob. art. 111 ust. 1, ust. 3a), podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Podatnicy ci mają w szczególności obowiązek wystawić i wydać nabywcy paragon fiskalny lub fakturę z każdej sprzedaży:

a) w postaci papierowej lub

b) za zgodą nabywcy, w postaci elektronicznej, przesyłając ten dokument w sposób z nim uzgodniony.

Przechowywanie paragonów fiskalnych

Wyżej wskazani podatnicy rejestrujący sprzedaż kasą fiskalną mają też obowiązek (zob. art. 111 ust. 3a pkt 6 ustawy o VAT) przechowywać kopie dokumentów kasowych przez okres wymagany w art. 112 ustawy o VAT (czyli - co do zasady - do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego), zgodnie z warunkami określonymi w ustawie z 29 września 1994 r. o rachunkowości.

Zobowiązania podatkowe w podatku od towarów i usług (VAT) przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Wynika to z ogólnych zasad przedawnienia zobowiązań podatkowych określonych w art. 70 Ordynacji podatkowej. Ale konstrukcja podatku VAT wywołuje pewne problemy z ustaleniem terminu przedawnienia, zwłaszcza jeżeli z rozliczenia VAT wynikała kwota zwrotu lub nadwyżka do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy. Eksperci podkreślają też, że nie można zawsze automatycznie przyjmować 5-letniego terminu przedawnienia, bowiem w praktyce rozliczania VAT - z uwagi na zawieszenie lub przerwanie tego terminu - bywa nierzadko, że termin przedawnienia ulega wydłużeniu - czasem znacznemu.

Więcej na temat przedawnienia w VAT: Kiedy rozliczenie VAT ulega przedawnieniu?

Jako, że art. 111 ust. 3a pkt 6 ustawy o VAT w zakresie przechowywania paragonów fiskalnych odwołuje się do ustawy o rachunkowości, to trzeba wskazać, że zasady przechowywania dowodów księgowych (paragony są dowodami księgowymi w rozumieniu ustawy o rachunkowości) zostały określone w Rozdziale 8 Ochrona danych (art. 71-76) ustawy o rachunkowości.

Zgodnie z tymi przepisami paragony fiskalne (tak jak inne dowody księgowe) należy przechowywać w należyty sposób i chronić przed niedozwolonymi zmianami, nieupoważnionym rozpowszechnianiem, uszkodzeniem lub zniszczeniem.

Przy przechowywaniu ksiąg rachunkowych, czy dowodów księgowych (także paragonów) przy użyciu komputera ochrona danych powinna w szczególności polegać na:
- stosowaniu odpornych na zagrożenia nośników danych,
- doborze stosownych środków ochrony zewnętrznej,
- systematycznym tworzeniu rezerwowych kopii zbiorów danych zapisanych na informatycznych nośnikach danych,
- zapewnieniu trwałości zapisu informacji,
- zapewnieniu ochrony programów komputerowych i danych systemu informatycznego rachunkowości, poprzez stosowanie odpowiednich rozwiązań programowych i organizacyjnych, chroniących przed nieupoważnionym dostępem lub zniszczeniem.

Jak wskazał Minister Finansów (w odpowiedzi z 28 listopada 2022 roku na interpelację poselską nr 36920) - kasy rejestrujące typu on-line zapewniają m.in. przechowywanie i bezpieczne przesyłanie danych z kasy na zewnętrzne nośniki danych oraz posiadają funkcjonalność połączenia i przesyłanie danych między kasą a Centralnym Repozytorium Kas (system teleinformatyczny służący do odbierania i gromadzenia danych z kas rejestrujących, które obejmują m.in. dane o sprzedaży wykazane w prowadzonej ewidencji).

Zaś prowadząc ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii podatnicy mają obowiązek przechowywać odpowiednio dokumenty fiskalne i kopie dokumentów fiskalnych przez okres wymagany w ustawie o podatku od towarów i usług oraz w ustawie Ordynacja podatkowa, zgodnie z warunkami określonymi w ustawie, oraz zapewnić do nich dostęp organom kontrolnym.

Minister Finansów zauważył, że w przypadku podatników używających kasy z elektronicznym zapisem kopii prowadzą bieżącą kontrolę w zakresie prawidłowego i terminowego przesyłania danych do archiwizowania, stosują urządzenia archiwizujące i informatyczne nośniki danych określone w książce kasy przez producenta oraz stosują autoryzowany przez producenta program archiwizujący, zgodny z kartą kasy. (§ 30 rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie kas rejestrujących z dnia 29 kwietnia 2019 r. - Dz.U. z 2021r. poz. 1625).

Utylizacja (niszczenie) paragonów fiskalnych

Jednocześnie Minister Finansów wskazał, że nie ma przepisów szczególnych, które zawierają zasady postępowania w zakresie utylizacji (niszczenia) paragonów fiskalnych. Zdaniem Ministra po upływie terminów obowiązkowego przechowywania taka dokumentacja w formie papierowej lub elektronicznej powinna ulec usunięciu w sposób uniemożliwiający identyfikację danych na nich zawartych - czy to ze względu na obowiązek ochrony danych osobowych, czy też ze względu na obowiązek ochrony tajemnicy służbowej i dóbr osobistych.

Źródło: Odpowiedź Ministra Finansów z 28 listopada 2022 roku na interpelację poselską nr 36920.