Zmiany w VAT w 2020 roku - jak się przygotować

1. Wymiana kas na kasy online

1.1. Na czym polegają zmiany

Obowiązkowa wymiana kas starego typu (z papierowym lub elektronicznym zapisem kopii) na kasy online będzie odbywała się w trzech etapach. W 2020 r. mijają dwa terminy, od których podatnicy dokonujący czynności wymienionych w art. 145b ustawy o VAT muszą rozpocząć ewidencjonowanie przy użyciu kas online.

Od 1 stycznia 2020 r. obowiązek ten dotyczy podatników świadczących usługi:

• naprawy pojazdów silnikowych oraz motorowerów,
• naprawy opon, ich zakładania, bieżnikowania i regenerowania,
• w zakresie wymiany opon lub kół dla pojazdów silnikowych oraz motorowerów

oraz sprzedających benzynę silnikową, olej napędowy i gaz przeznaczony do napędu silników spalinowych.

Natomiast od 1 lipca 2020 r. obrót przy użyciu kas online muszą ewidencjonować podatnicy:

• świadczący usługi związane z wyżywieniem - realizowane przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo,
• świadczący usługi w zakresie krótkotrwałego zakwaterowania,
• dokonujący dostawy węgla, brykietu i podobnych paliw stałych wytwarzanych z węgla, węgla brunatnego, koksu i półkoksu przeznaczonych do celów opałowych.

Obowiązek ewidencjonowania przy użyciu kas online dotyczy tylko wymienionej sprzedaży. Pozostała sprzedaż może być nadal ewidencjonowana na kasie starego typu.

1.2. Przygotowanie do zmian

Krok 1. Dokonaj zakupu kasy online

Pierwszym krokiem jest przeanalizowanie dostępnych na rynku ofert kas online i jej zakup. Każdy podatnik powinien dopasować typ kasy online do rodzaju i rozmiaru prowadzonej działalności, co zapewne podpowiedzą firmy oferujące kasy. Kasa musi posiadać ważne potwierdzenie wydane przez Prezesa Głównego Urzędu Miar, że spełnia funkcje wymienione w art. 111 ust. 6a ustawy o VAT i wymagania techniczne przewidziane dla kas.

Aby podatnikowi przysługiwała ulga na zakup wszystkich planowanych kas, musi je nabyć w okresie sześciu miesięcy, liczonych od dnia rozpoczęcia ewidencjonowania.

Krok 2. Wybierz serwis kasy online

Następnym krokiem jest wybór serwisanta kasy. Wykaz uprawnionych osób zajmujących serwisem kas fiskalnych prowadzi Szef Krajowej Administracji Skarbowej. Na stronie BIP: https://www.podatki.gov.pl/wyszukiwarka-uprawnien-serwisantow znajdziemy konkretnego serwisanta, numer jego identyfikatora oraz listę typów kas, do których posiada uprawnienia wraz z datą (przy każdym typie) ważności tego uprawnienia.

MF ostrzega, że w związku z nowymi obowiązkami nałożonymi zarówno na podatników, jak i na serwisy wybór serwisu powinien być dokonany przez podatnika z dużą starannością. Rekomenduje podpisywanie umów z serwisantami. Pisemna umowa pomiędzy podatnikiem a serwisem na obsługę urządzeń powinna zabezpieczać interesy podatnika, a w szczególności zapewnić:

• prawidłowy nadzór nad pracą kasy,
• terminowe wykonywanie przeglądów przez upoważnionych serwisantów widniejących w wykazie udostępnionym na stronie BIP,
• sprawne realizowanie powierzonych czynności serwisowych,
• pomoc z weryfikacją połączenia kasy online z Centralnym Repozytorium Kas (dalej CRK).

Krok 3. Zapewnij dostęp do internetu

Podatnik jest obowiązany zapewnić połączenie umożliwiające automatyczne lub na żądanie przesyłanie danych między kasą a CRK. Połączenie z CRK odbywa się przez sieć telekomunikacyjną (internet) za pomocą dowolnie wybranego przez podatnika połączenia (GSM, LAN, wi-fi). Do podatnika należy zapewnienie stałego i bezpiecznego łącza, za pomocą którego odbywać się będzie transmisja danych.

W przypadku gdy z przyczyn niezależnych od podatnika nie jest możliwe zapewnienie trwałego połączenia pomiędzy kasą a CRK, musi on złożyć do naczelnika urzędu skarbowego wniosek o wyrażenie zgody na przesyłanie danych z kasy do CRK w ustalonych odstępach czasowych. Wzór wniosku został określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących.

Krok 4. Rozpocznij ewidencjonowanie

Kolejny krok to instalacja i fiskalizacja kasy. Podczas tego procesu jest wymagana obecność serwisanta, który skonfiguruje i prawidłowo nawiąże połączenie z CRK.

Podczas automatycznej fiskalizacji kasa otrzyma numer ewidencyjny, który będzie zapisany w pamięci chronionej kasy. Zakończenie fiskalizacji zostanie potwierdzone wystawieniem raportu fiskalnego fiskalizacji oraz pobraniem przez kasę i zapisem w pamięci chronionej harmonogramu przesyłania danych.

Po dokonaniu fiskalizacji możemy już ewidencjonować obrót na nowej kasie.

Krok 5. Rozlicz zakup kasy w deklaracji VAT

Jeśli kasa online będzie służyć do ewidencjonowania sprzedaży opodatkowanej, od jej zakupu odliczymy VAT. Ponadto przysługuje ulga na zakup kasy online w związku z wprowadzonym obowiązkiem wymiany kasy starego typu na kasę online, i to niezależnie od tego, czy skorzystaliśmy z ulgi na zakup kas starego typu. Ulga przysługuje w wysokości 90% jej wartości netto, nie wiecej niż 700 zł.

Warunki korzystania z ulgi na zakup kas online określają przepisy § 2 rozporządzenia w sprawie ulgi na zakup kas. Aby otrzymać ulgę na zakup kasy, należy:

• rozpocząć prowadzenie ewidencji sprzedaży przy użyciu kasy rejestrującej zakupionej w okresie obowiązywania potwierdzenia, o którym mowa w art. 111 ust. 6b ustawy o VAT (§ 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie ulgi na zakup kas). Jest to potwierdzenie Prezesa Głównego Urzędu Miar, że kasa online spełnia funkcje wymienione w art. 111 ust. 6a ustawy o VAT i wymagania techniczne przewidziane dla kas;
• posiadać fakturę potwierdzającą zakup kasy rejestrującej oraz dowód uregulowania całej należności za jej zakup (§ 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawie ulgi na zakup kas).

Jeśli prowadzimy ewidencję sprzedaży przy użyciu więcej niż jednej kasy, musimy rozpocząć prowadzenie ewidencji przy użyciu wszystkich kas, w każdym punkcie sprzedaży, nie później niż w okresie sześciu miesięcy od dnia rozpoczęcia ewidencji (§ 2 ust. 2 rozporządzenia w sprawie ulgi na zakup kas).

Ulgę możemy rozliczyć w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym rozpoczniemy prowadzenie ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy online, lub za okresy następujące po tym okresie rozliczeniowym.

Podstawa prawna:

• art. 111 ust. 6a i ust. 6b, art. 145b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2200

• § 2, § 3 rozporządzenia Ministra Finansów z 29 kwietnia 2019 r. w sprawie odliczania lub zwrotu kwot wydanych na zakup kas rejestrujących oraz zwrotu tych kwot przez podatnika - Dz.U. z 2019 r. poz. 820

• § 13, § 21 rozporządzenia Ministra Finansów z 29 kwietnia 2019 r. w sprawie kas rejestrujących - Dz.U. z 2019 r. poz. 816

2. Nowe zasady wystawiania faktur do paragonów

2.1. Na czym polegają zmiany

Obecnie nie ma przepisów zakazujących wystawiania faktur w przypadku, gdy w momencie dokonywania sprzedaży nabywca nie ujawni się jako podatnik lub osoba działająca w imieniu podatnika i sprzedaż zostanie zaewidencjonowana na kasie. W konsekwencji powszechne jest wystawianie faktur z NIP kupującego jako podatnika VAT na podstawie przedstawionego paragonu, nawet gdy w momencie zakupu nie ujawnił, w jakim charakterze dokonuje tego zakupu.

W celu ograniczenia tej praktyki 1 stycznia 2020 r. zostanie dodany art. 106b ust. 5 ustawy o VAT. Przepis ten, w przypadku sprzedaży udokumentowanej paragonem, pozwoli wystawić fakturę na rzecz podatnika, tylko w sytuacji, gdy na paragonie został wskazany jego numer NIP. Po tej zmianie, jeżeli sprzedaż zostanie udokumentowana paragonem:

1) z numerem VAT nabywcy - na jego żądanie sprzedawca będzie obowiązany wystawić fakturę na podatnika, którego numer NIP został wskazany na paragonie,

2) bez numeru VAT nabywcy - na jego żądanie sprzedawca będzie obowiązany wystawić fakturę na nabywcę jako osobę prywatną; w szczególności na takiej fakturze nie będzie mógł zostać wskazany numer NIP nabywcy; taka faktura nie będzie uprawniała do odliczenia z niej VAT.

Nowe przepisy, ograniczające możliwość wystawiania podatnikom faktur do sprzedaży udokumentowanej paragonami, nie będą dotyczyć podatników świadczących usługi taksówek osobowych, z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych z kierowcą (PKWiU 49.32.11.0) (art. 106b ust. 7 ustawy o VAT). Będą oni mogli wystawiać faktury na życzenie klienta z jego numerem NIP, nawet gdy paragon zostanie wystawiony bez tego numeru.

Ustawodawca wprowadza także surowe sankcje dla podatników wystawiających faktury z NIP nabywcy do sprzedaży udokumentowanej paragonami bez numeru NIP. Sankcje przewidziano również dla nabywców, którzy będą ujmowali w ewidencji VAT takie faktury. Podatnikom takim - z wyjątkiem osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo przestępstwo skarbowe - organy podatkowe ustalą dodatkowe zobowiązanie podatkowe. Będzie ono wynosić 100% kwoty podatku wykazanego na fakturze wystawionej do sprzedaży udokumentowanej paragonem bez numeru NIP nabywcy (art. 106b ust. 6 i art. 109a ustawy o VAT).

2.2. Stosowanie przepisów w okresie przejściowym

Nowe zasady wystawiania faktur do paragonów zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2020 r., ale nie będą miały zastosowania w przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej do 31 grudnia 2019 r. (art. 15 ustawy zmieniającej z 4 lipca 2019 r.). Zastosujemy je do sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej od 1 stycznia 2020 r.

2.3. Przygotowanie do zmian

Podatnicy powinni poinformować pracowników, którzy ewidencjonują obrót na kasie i wystawiają faktury, o zmianie zasad dokumentowania sprzedaży. Pracownicy mają obowiązek odmawiać wystawiania faktur z NIP nabywcy, gdy nie będzie go na paragonie. Można rozważyć zadanie pytania każdemu klientowi, czy dokonuje zakupu jako podatnik (czy będzie potrzebował faktury). Nie jest to jednak obowiązek sprzedawcy.

O tej zmianie należy poinformować również pracowników dokonujących zakupów w firmie, gdyż to przede wszystkim w interesie kupującego jest dopilnowanie i poinformowanie sprzedawcy przed rozpoczęciem ewidencjonowania na kasie, że będzie potrzebował faktury.

Nie ma natomiast obowiązku wymiany kas tylko z powodu braku możliwości technicznych do wpisywania NIP nabywcy na paragonie. W takiej sytuacji, gdy nabywca zgłosi przed rozpoczęciem ewidencjonowania, że dokonuje zakupu jako podatnik, należy wystawić jedynie fakturę.

Podstawa prawna:

• art. 106b ust. 5-7, art. 109a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2200

• art. 15 ustawy z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2019 r. poz. 1520

Polecamy: INFORLEX Biznes

Polecamy: Biuletyn VAT

3. Utrata prawa do składania deklaracji za okresy kwartalne

3.1. Na czym polegają zmiany

Od 1 listopada 2019 r. podatnicy dokonujący dostaw towarów lub świadczenia usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT (objętych obowiązkowym split paymentem) mogą stać się obowiązani do składania miesięcznych deklaracji VAT-7. To oznacza, że lista podatników, którzy mogą stracić prawo do kwartalnych rozliczeń mimo posiadania statusu małego podatnika, wydłużyła się.

Jest tak w przypadku podatników, którzy w danym kwartale lub w poprzedzających go czterech kwartałach dokonali dostawy towarów lub świadczenia usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT. Podatnik nie utraci prawa do rozliczeń kwartalnych, gdy łączna wartość czynności z załącznika nr 15 do ustawy o VAT bez kwoty podatku nie przekroczy, w żadnym miesiącu z tych okresów, kwoty 50 000 zł (art. 99 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT).

Mimo że zmiana ta obowiązuje od 1 listopada 2019 r., to podatnicy, którzy na ten dzień nie spełniali warunków, aby rozliczać się kwartalnie, muszą rozpocząć składanie miesięcznych deklaracji od rozliczenia za styczeń 2020 r. (art. 11 ustawy zmieniającej z 9 sierpnia 2019 r.).

3.2. Przygotowanie do zmian

Krok 1. Ustal, czy wykonywałeś czynności powodujące utratę prawa do rozliczeń kwartalnych

Podatnik musi przede wszystkim ustalić, czy w IV kwartale 2019 r. oraz poprzedzających go czterech kwartałach (III kwartał 2019 r. - IV kwartał 2018 r.) dokonał dostaw towarów lub świadczył usługi z załącznika nr 15 do ustawy o VAT. Nie mają znaczenia zakupy tych towarów. Jeśli tak, to trzeba ustalić, jaka była wartość tych transakcji w poszczególnych miesiącach. Jeżeli w żadnym miesiącu wymienionych kwartałów nie przekroczyła 50 000 zł, możemy nadal się rozliczać kwartalnie. Gdy w którymś miesiącu kwartału limit został przekroczony, należy od rozliczenia za styczeń 2020 r. składać miesięczne deklaracje.

Podatnik nie straci prawa do rozliczeń kwartalnych, gdy dokonuje dostaw towarów wymienionych w poz. 92 załącznika nr 15 do ustawy o VAT (paliwa), bez względu na ich wartość, jeżeli:

• dostawa ta jest dokonywana na stacjach paliw lub stacjach gazu płynnego do standardowych zbiorników pojazdów,
• dostawy tej dokonuje podatnik dostarczający gaz przewodowy za pośrednictwem własnych sieci przesyłowych lub dystrybucyjnych.

Krok 2. Złóż aktualizację VAT-R

Podatnik, który utracił prawo do składania deklaracji kwartalnych, od stycznia 2020 r. musi złożyć aktualizację VAT-R, w której zaznaczy kwadrat w poz. 50, w poz. 56 wpisze styczeń, natomiast w poz. 57 - rok 2020. Podatnik ma na to czas do 8 stycznia 2020 r., gdyż w tym przypadku przepisy nie wskazują specjalnego terminu na złożenie aktualizacji.

Podstawa prawna:

• art. 99 ust. 3a, 3b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2200

• art. 11 ustawy z 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2019 r. poz. 1751

4. Zakup towarów w procedurze call-off stock

4.1. Na czym polegają zmiany

Do końca 2019 r. procedura dotycząca magazynu typu call-off stock nie jest bezpośrednio uregulowana w przepisach dyrektywy VAT. Dlatego występują znaczące różnice między poszczególnymi państwami członkowskimi. Polska posiada regulacje dotyczące magazynów typu call-off stock. Rozwiązanie takie funkcjonuje od 1 grudnia 2008 r. pod nazwą magazynów konsygnacyjnych. Są kraje, w których takich rozwiązań nie ma w ogóle.

Aby ujednolicić zasady funkcjonowania tych magazynów w całej UE, regulacje w tym zakresie zostały określone w dyrektywie Rady UE 2018/1910 z 4 grudnia 2018 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do harmonizacji i uproszczenia niektórych przepisów w systemie podatku od wartości dodanej dotyczących opodatkowania handlu między państwami członkowskimi. Na podstawie przepisów tej dyrektywy państwa członkowskie są zobowiązane do wprowadzenia nowych regulacji od 1 stycznia 2020 r. Dlatego polskie przepisy dotyczące magazynów konsygnacyjnych przestaną z tym dniem obowiązywać. Natomiast zostaną uregulowane nowe zasady funkcjonowania magazynów typu call-off stock, które będą jednolite w całej UE. Przepisy dyrektywy nie obowiązują jednak wprost. Dlatego polski ustawodawca przygotował projekt ustawy zmieniającej, która ma obowiązywać od 2020 r.

Podatnik UE, który przetransportuje własne towary do Polski w procedurze call-off stock, nie będzie musiał rozliczać WNT, gdy:

1) towary będą wysyłane lub transportowane przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz z terytorium państwa członkowskiego na terytorium Polski w celu ich dostawy na późniejszym etapie, po ich przetransportowaniu innemu podatnikowi, uprawnionemu do nabycia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, zwanemu dalej "nabywcą", zgodnie z zawartym wcześniej porozumieniem między tymi podatnikami;

2) podatnik podatku od wartości dodanej wysyłający lub transportujący towary nie będzie miał siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski;

3) nabywca będzie zarejestrowany jako podatnik VAT UE, a zarówno jego nazwa lub imię i nazwisko, jak i NIP poprzedzony kodem PL będą znane podatnikowi podatku od wartości dodanej wysyłającemu lub transportującemu towary, w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu;

4) podatnik podatku od wartości dodanej będzie rejestrował przemieszczenie towarów w specjalnie do tego celu prowadzonej ewidencji oraz poda w informacji podsumowującej VAT UE polskiego podatnika.

VAT od wewnątrzwspólnotowego nabycia będzie rozliczał polski podatnik. WNT będzie miało miejsce w momencie przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel na nabywcę, o ile nastąpi w terminie 12 miesięcy od dnia przybycia towarów do magazynu w procedurze magazynu typu call-off stock.

Gdy polski podatnik przemieści towary do innego kraju UE w procedurze call-off stock, także nie będzie w Polsce rozliczał WDT, gdy zostaną spełnione ustawowe warunki. Przede wszystkim musi nastąpić przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel na rzecz unijnego nabywcy w terminie 12 miesięcy od dnia przybycia towarów do magazynu w innym kraju UE.

4.2. Stosowanie przepisów w okresie przejściowym

Nowe regulacje będą miały zastosowanie do towarów wprowadzonych do Polski lub wyprowadzonych z Polski w procedurze call-off stock od 1 stycznia 2020 r.

4.3. Przygotowanie do zmian

Krok 1. Ustal, w jakiej procedurze kontrahent unijny będzie przemieszczał towary do polskiego magazynu

Jeśli zagraniczny kontrahent przemieszcza towary do swojego magazynu w Polsce, z którego pobieramy towary, należy ustalić, w jakiej procedurze będzie to robił od 2020 r. oraz czy są spełnione warunki, aby tę procedurę rozliczać. Gdy będzie miała zastosowanie procedura call-off stock, trzeba będzie rozliczać WNT od tego zakupu.

Krok 2. Zarejestruj się jako podatnik VAT UE, gdy nie posiadasz tego statusu

Polski podatnik, który zamierza kupować towary uprzednio przemieszczone (wysłane lub przetransportowane) do magazynu typu call-off stock, powinien zarejestrować się do celów VAT UE już z chwilą rozpoczęcia wysyłki lub transportu tych towarów do Polski. Obowiązek ten dotyczy podatników, którzy nie posiadają jeszcze statusu podatnika VAT UE. W tym celu należy złożyć aktualizację VAT-R.

Krok 3. Rozpocznij prowadzenie specjalnej ewidencji przemieszczonych towarów

Podatnicy, na rzecz których są przemieszczane towary z terytorium innego kraju UE na terytorium Polski w procedurze magazynu typu call-off stock, będą obowiązani prowadzić specjalną ewidencję tych towarów, zgodnie z wymogami wskazanymi w art. 54a ust. 2 rozporządzenia 282/2011. Podatnik pobierający towar z magazynu będzie musiał w tej ewidencji wpisywać:

• numer identyfikacyjny VAT podatnika, który przemieszcza towary w ramach procedury magazynu typu call-off stock,
• opis i ilość towarów dla niego przeznaczonych,
• datę przybycia do magazynu towarów dla niego przeznaczonych,
• podstawę opodatkowania, opis i ilość dostarczonych mu towarów oraz datę dokonania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
• opis i ilość towarów oraz datę ich usunięcia z magazynu na zlecenie podatnika przemieszczającego towary,
• opis i ilość towarów zniszczonych lub brakujących oraz datę zniszczenia, utraty lub kradzieży towarów, które uprzednio przybyły do magazynu, lub datę stwierdzenia ich zniszczenia lub braku.

Podstawa prawna:

• art. 1-3 projektu z 7 października 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Kodeks karny skarbowy - opubl. na www.rcl.gov.pl

---

5. Nowe zasady prowadzenia ewidencji VAT

5.1. Na czym polegają zmiany

1 kwietnia 2020 r. w treści art. 109 ustawy o VAT zostaną dokonane zmiany związane z wprowadzeniem nowego pliku JPK_VAT będącego dokumentem elektronicznym wspólnym dla deklaracji VAT i ewidencji VAT.

Wprowadzeniu nowego pliku JPK_VAT będzie towarzyszyć wejście w życie wielu przepisów dotyczących ewidencji VAT.

1. Ewidencjonowanie faktur wystawionych do paragonów

Dodany zostanie przepis precyzujący zasady ewidencjonowania faktur wystawianych do sprzedaży udokumentowanej również przy zastosowaniu kas rejestrujących. Takie faktury będą ujmowane w ewidencji VAT w okresie rozliczeniowym, w którym zostały wystawione. Ponadto zastrzeżono, że faktury te nie zwiększają wartości sprzedaży oraz podatku należnego za okres, w którym zostały ujęte w ewidencji (art. 109 ust. 3d ustawy o VAT). Oznacza to, że dla celów prowadzonej ewidencji VAT będzie się przyjmować, że wartość sprzedaży i kwota podatku z tytułu takiej sprzedaży zostały wykazane w raporcie dobowym i miesięcznym z kasy rejestrującej. Wyłączy to konieczność zmniejszania obrotu wykazanego w tych raportach o kwoty wynikające z ujmowanych w ewidencji VAT faktur wystawianych do sprzedaży udokumentowanej również przy zastosowaniu kas rejestrujących.

2. Przesyłanie korekty ewidencji

Z kolei w dodawanym art. 109 ust. 3e ustawy o VAT będzie określony obowiązek przesłania korekty ewidencji (w ramach nowego pliku JPK_VAT). Podatnik będzie miał taki obowiązek, gdy w przesłanej ewidencji będą błędy lub dane niezgodne ze stanem faktycznym lub też w przypadku zmiany danych w tej ewidencji. Na dopełnienie tego obowiązku podatnik będzie miał 14 dni od dnia stwierdzenia tych nieprawidłowości.

Ponadto wprowadzone zostaną regulacje mające na celu zobligowanie podatników do dołożenia większej staranności przy wypełnianiu nowego pliku JPK_VAT, zwłaszcza w zakresie części ewidencyjnej. Z nowych przepisów będzie wynikać:

1) uprawnienie naczelnika urzędu skarbowego do wezwania do skorygowania stwierdzonych w przesłanej ewidencji błędów, które uniemożliwiają przeprowadzenie weryfikacji prawidłowości transakcji (art. 109 ust. 3f ustawy o VAT),

2) 14-dniowy termin (liczony od dnia doręczenia wezwania naczelnika urzędu skarbowego do korekty) na przesłanie przez podatnika ewidencji skorygowanej w zakresie błędów wskazanych w wezwaniu lub złożenie wyjaśnień wskazujących, że ewidencja nie zawiera błędów, o których mowa w wezwaniu (art. 109 ust. 3g ustawy o VAT),

3) możliwość nałożenia w formie decyzji kary pieniężnej w wysokości 500 zł za każdy błąd na podatnika, który nie prześle skorygowanej ewidencji, nie złoży wyjaśnień lub zrobi to po terminie, albo w złożonych wyjaśnieniach nie wykaże, że ewidencja nie zawiera błędów, o których mowa w wezwaniu (art. 109 ust. 3h ustawy o VAT); kara ta nie będzie jednak nakładana na podatników będących osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą, którzy za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe (art. 109 ust. 3i ustawy o VAT); na uiszczenie kar pieniężnych podatnicy będą mieć 14 dni od dnia doręczenia decyzji (art. 109 ust. 3k ustawy o VAT).

3. Nowe elementy ewidencji VAT

Ewidencja prowadzona według nowych zasad będzie musiała zawierać - tak jak obecna - dane pozwalające na prawidłowe rozliczenie podatku i sporządzenie informacji podsumowującej. Ustawodawca wymienia jednak przykładowe elementy takiej ewidencji, które różnią się od obecnych. W szczególności będą to dane dotyczące:

1) rodzaju sprzedaży i podstawy opodatkowania, wysokości kwoty podatku należnego, w tym korekty podatku należnego, z podziałem na stawki podatku,

2) kwoty podatku naliczonego obniżającego kwotę podatku należnego, w tym korekty podatku naliczonego,

3) kontrahentów,

4) dowodów sprzedaży i zakupów.

Jednocześnie minister właściwy do spraw finansów publicznych został upoważniony do określenia, w drodze rozporządzenia, szczegółowego zakresu danych ewidencji VAT oraz sposobu ich wykazywania w formacie JPK.

Dlatego Minister Finansów, Inwestycji i Rozwoju wydał rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług, które będzie obowiązywało od 1 kwietnia 2020 r. Ustawodawca bardzo szczegółowo określił w nim, co powinno znaleźć się w ewidencji VAT. Jest to nowość dla podatników, gdyż obecnie w art. 109 ustawy o VAT są wskazane tylko ogólne zasady prowadzenia ewidencji, a szczegóły wynikają ze struktur JPK.

W nowej ewidencji trzeba będzie wpisywać również dodatkowe oznaczenia dla transakcji oraz dokumentów sprzedaży. Dla wybranych transakcji oraz dokumentów sprzedaży i zakupów zostały określone specjalne kody, które trzeba będzie wpisywać. Mimo że - jak informuje MF - w wyniku konsultacji ich liczba zmniejszyła się o połowę, jednak nadal będzie ich sporo. Dla transakcji lub powiązań przewidziano 26 kodów. Ponadto niektóre transakcje mogą mieć dwa oznaczenia, np. MPP i 06. Przewidziano też trzy kody dla dokumentów sprzedaży i tyle samo dla dokumentów zakupu.

5.2. Stosowanie przepisów w okresie przejściowym

Rozporządzenie będzie obowiązywało od 1 kwietnia 2020 r., ale nowe zasady prowadzenia ewidencji od tego dnia będą obowiązywały tylko dużych przedsiębiorców, którzy muszą od rozliczenia za kwiecień 2020 r. wysyłać ewidencję i deklarację w formacie JPK. Ewidencję na nowych zasadach od 1 kwietnia 2020 r. będą również prowadzić podatnicy, którzy wybiorą dobrowolnie od rozliczenia za kwiecień wysyłanie deklaracji i ewidencji VAT w nowym formacie JPK. Pozostali podatnicy będą mieli taki obowiązek od 1 lipca 2020 r.

5.3 Przygotowanie do zmian

Krok 1. Ustal, od kiedy musisz prowadzić ewidencję na nowych zasadach

Od 1 kwietnia 2020 r. ewidencję na nowych zasadach obowiązkowo musi prowadzić podatnik, który spełnia kryteria do uznania go za dużego przedsiębiorcę, czyli jest przedsiębiorcą, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:

• zatrudniał średniorocznie co najmniej 250 pracowników oraz
• osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych przekraczający równowartość w złotych 50 mln euro lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat przekroczyły równowartość w złotych 43 mln euro.

Pozostali podatnicy, w tym jednostki budżetowe, mają taki obowiązek od 1 lipca 2020 r., chyba że dobrowolnie rozpoczną prowadzenie ewidencji na nowych zasadach i wysyłanie jej wraz z deklaracją w nowym formacie JPK.

Krok 2. Zaktualizuj oprogramowanie

Należy również sprawdzić, czy dostawca oprogramowania w ramach umowy dostarczy narzędzia pozwalające na prowadzenie ewidencji i wysyłanie jej według nowej struktury JPK. Jeśli nie, to trzeba się postarać o taką aktualizację lub zakupić nowy program.

Krok 3. Ustal, czy będziesz musiał stosować dodatkowe oznaczenia w ewidencji

Podatnik będzie musiał także ustalić, czy wykonywane przez niego transakcje są wymienione w nowym rozporządzeniu jako wymagające dodatkowych oznaczeń. Jeśli tak, to w ewidencji musi je obowiązkowo stosować (zob. tabelę 1).

Tabela 1. Oznaczenie transakcji i powiązań w ewidencji VAT

1	2	3
Lp.	Rodzaj transakcji lub powiązań	Oznaczenie
1	2	3
1.	dostawy napojów alkoholowych - alkoholu etylowego, piwa, wina, napojów fermentowanych i wyrobów pośrednich, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym	01
2.	dostawy towarów objętych pakietem paliwowym, wymienione w art. 103 ust. 5aa ustawy o VAT	02
3.	dostawy oleju opałowego w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym oraz olejów smarowych, pozostałych olejów o kodach CN od 2710 19 71 do 2710 19 99, z wyłączeniem wyrobów o kodzie CN 2710 19 85 (oleje białe, parafina ciekła) oraz smarów plastycznych zaliczanych do kodu CN 2710 19 99, olejów smarowych o kodzie CN 2710 20 90, preparatów smarowych objętych pozycją CN 3403, z wyłączeniem smarów plastycznych objętych tą pozycją	03
4.	dostawy wyrobów tytoniowych, suszu tytoniowego, płynu do papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym	04
5.	dostawy odpadów - wyłącznie określonych w poz. 79-91 załącznika nr 15 do ustawy	05
6.	dostawy urządzeń elektronicznych oraz części i materiałów do nich, wyłącznie określonych w poz. 7-9, 59-63, 65, 66, 69 i 94-96 załącznika nr 15 do ustawy	06
7.	dostawy pojazdów oraz części samochodowych o kodach wyłącznie CN 8701-8708 oraz CN 8708 10	07
8.	dostawy metali szlachetnych oraz nieszlachetnych - wyłącznie określonych w poz. 1-3 załącznika nr 12 do ustawy oraz w poz. 12-25, 33-40, 45, 46, 56 i 78 załącznika nr 15 do ustawy	08
9.	dostawy leków oraz wyrobów medycznych - produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, objętych obowiązkiem zgłoszenia, o którym mowa w art. 37av ust. 1 ustawy z 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz.U. z 2019 r. poz. 499 ze zm.)	09
10.	dostawy budynków, budowli i gruntów	10
11.	świadczenie usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, o których mowa w ustawie z 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1201 ze zm.)	11
12.	świadczenie usług o charakterze niematerialnym - wyłącznie: doradczych, księgowych, prawnych, zarządczych, szkoleniowych, marketingowych, firm centralnych (head offices), reklamowych, badania rynku i opinii publicznej, w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych	12
13.	świadczenie usług transportowych i gospodarki magazynowej - sekcja H PKWiU 2015 symbol ex 49.4, ex 52.1	13
14.	dostawy w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju, o której mowa w art. 23 ustawy o VAT	SW
15.	świadczenie usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych, o których mowa w art. 28k ustawy o VAT	EE
16.	istniejące powiązania między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT	TP
17.	wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów dokonane przez drugiego w kolejności podatnika VAT w ramach transakcji trójstronnej w procedurze uproszczonej	TT_WNT
18.	dostawy towarów poza terytorium kraju dokonanej przez drugiego w kolejności podatnika VAT w ramach transakcji trójstronnej w procedurze uproszczonej	TT_D
19.	świadczenie usług turystyki opodatkowanych na zasadach marży zgodnie z art. 119 ustawy o VAT	MR_T
20.	dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków, opodatkowane na zasadach marży zgodnie z art. 120 ustawy o VAT	MR_UZ
21.	wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów następująca po imporcie tych towarów w ramach procedury celnej 42 (import)	I_42
22.	wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów następująca po imporcie tych towarów w ramach procedury celnej 63 (import)	I_63
23.	transfer bonu jednego przeznaczenia dokonany przez podatnika działającego we własnym imieniu, opodatkowany zgodnie z art. 8a ust. 1 ustawy o VAT	B_SPV
24.	dostawy towarów oraz świadczenia usług, których dotyczy bon jednego przeznaczenia, na rzecz podatnika, który wyemitował bon zgodnie z art. 8a ust. 4 ustawy o VAT	B_SPV_DOSTAWA
25.	świadczenie usług pośrednictwa oraz innych usług dotyczących transferu bonu różnego przeznaczenia, opodatkowanych zgodnie z art. 8b ust. 2 ustawy o VAT	B_ MPV_PROWIZJA
26.	transakcje objęte obowiązkiem stosowania mechanizmu podzielonej płatności	MPP

Ponadto należy ustalić, czy trzeba stosować oznaczenia do dowodów sprzedaży i zakupów (zob. tabele 2 i 3), a jeśli tak, to jakie.

Tabela 2. Oznaczenie dowodów sprzedaży

Lp.	Rodzaj dowodu sprzedaży	Rodzaj oznaczenia
1.	dokument zbiorczy wewnętrzny zawierający sprzedaż z kas rejestrujących	RO
2.	dokument wewnętrzny	WEW
3.	faktura dotycząca sprzedaży zaewidencjonowanej na kasie fiskalnej	FP

Tabela 3. Oznaczenie dowodów zakupu

Lp.	Rodzaj dowodu zakupu	Rodzaj oznaczenia
1.	faktura VAT RR wystawiona dla rolnika ryczałtowego	VAT_RR
2.	dokument wewnętrzny	WEW
3.	faktura wystawiona przez podatnika będącego dostawcą lub usługodawcą, który wybrał metodę kasową rozliczeń VAT	MK

Podstawa prawna:

• art. 109 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2200

• § 10 i § 11 rozporządzenia Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług - Dz.U. z 2019 r. poz. 1988

• art. 11 ustawy z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2019 r. poz. 1520

---

6. Nowe zasady składania deklaracji VAT i wysyłania JPK

6.1. Na czym polegają zmiany

Nowy JPK_VAT z deklaracją to dokument elektroniczny, który będzie się składał z dwóch części. Obejmie zarówno ewidencję VAT (zestaw informacji o zakupach i sprzedaży, który wynika z ewidencji VAT przedsiębiorcy za dany okres), jak i deklarację VAT (deklarację VAT-7 i VAT-7K).

Elementy nowego JPK_VAT określa rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2019 r. poz. 1988) oraz opracowany na jego podstawie wzór schematu JPK_VAT.

JPK_VAT, który obejmie część deklaracyjną i ewidencyjną, będą składać wszyscy podatnicy zarejestrowani jako czynni podatnicy VAT. Będzie dotyczyć tylko rozliczeń VAT dokonywanych obecnie w deklaracji VAT-7 i VAT-7K. W formacie JPK nie będą składane:

- skrócone deklaracje VAT w zakresie usług taksówek osobowych opodatkowanych ryczałtem (VAT-12),

- deklaracje VAT-8, VAT-9M, VAT-10, VAT-13, VAT-14.

Zasady składania tych deklaracji nie ulegną zmianie.

Nowy JPK_VAT będzie zawierać:

• zestaw informacji o zakupach i sprzedaży, który wynika z ewidencji VAT za dany okres,
• pozycje z obecnej deklaracji VAT-7 (VAT-7K),
• dodatkowe dane, które są potrzebne do analizy poprawności rozliczenia.

Podatnik będzie przygotowywał i wysyłał tylko jeden plik zawierający zarówno część ewidencyjną, jak i deklaracyjną (pozycje z obecnych deklaracji VAT-7/VAT-7K).

JPK_VAT będzie składany wyłącznie w wersji elektronicznej za okresy miesięczne, do 25 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni (chyba że 25 dzień miesiąca wypada w sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, wtedy jest czas do pierwszego dnia roboczego).

Będą obowiązywać dwa warianty JPK_VAT:

• JPK_V7M - dla podatników, którzy rozliczają się miesięcznie, i
• JPK_V7K - dla podatników, którzy rozliczają się kwartalnie.

JPK_VAT z deklaracją będzie można podpisać:

• podpisem kwalifikowanym (polskim lub innego kraju UE),
• profilem zaufanym,
• danymi autoryzującymi.

Po złożeniu poprawnego JPK_VAT podatnik będzie miał możliwość pobrania Urzędowego Poświadczenia Odbioru (UPO).

Podatnicy, którzy rozliczają się kwartalnie, będą wypełniać tylko część ewidencyjną JPK_VAT za pierwsze dwa miesiące każdego kwartału. Natomiast po zakończeniu kwartału wypełnią część ewidencyjną za trzeci miesiąc kwartału oraz część deklaracyjną JPK_VAT za cały kwartał.

6.2. Stosowanie przepisów w okresie przejściowym

Przepisy o nowym pliku JPK_VAT, będącym dokumentem elektronicznym wspólnym dla deklaracji oraz ewidencji VAT, wejdą w życie 1 kwietnia 2020 r. (art. 28 pkt 6 ustawy zmieniającej z 4 lipca 2019 r.). W konsekwencji pierwsze nowe pliki JPK_VAT będą musiały zostać przesłane za kwiecień 2020 r. Jednak obowiązek ten dotyczy tylko dużych przedsiębiorców (art. 11 ust. 1 ustawy zmieniającej z 4 lipca 2019 r.). Pozostali podatnicy, w tym jednostki budżetowe (zob. tabelę 4), będą składać obowiązkowo nowe pliki JPK_VAT od rozliczenia za lipiec 2020 r. Mogą jednak rozpocząć wcześniej składanie deklaracji w takim formacie. Jeżeli skorzystają z tej możliwości, to nie będą mogli wrócić do rozliczania na poprzednich zasadach.

Od rozliczenia za lipiec 2020 r. nie będzie możliwości składania deklaracji VAT-7 i VAT-7K w inny sposób niż przez JPK_VAT.

Tabela 4. Podatnicy, którzy nie muszą wysyłać deklaracji w formacie JPK za okresy od kwietnia do czerwca 2020 r.

Lp.	Wykaz podatników
1	2
1.	Mikroprzedsiębiorcy, mali przedsiębiorcy oraz średni przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy - Prawo przedsiębiorców
2.	Organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały oraz urzędy obsługujące te organy, w zakresie, w jakim są uznane za podatników VAT na podstawie art. 15 ust. 1 i 6 ustawy o VAT
3.	Inne niż wymienione w pkt 2 państwowe jednostki budżetowe
4.	Jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki
5.	Związki metropolitalne
6.	Samorządowe jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe, utworzone przez jednostkę samorządu terytorialnego oraz urzędy obsługujące jednostkę samorządu terytorialnego działające w formie samorządowej jednostki budżetowej, jeżeli rozliczają się jako podatnicy VAT odrębni od jednostki samorządu terytorialnego
7.	Agencje wykonawcze w rozumieniu przepisów o finansach publicznych
8.	Instytucje gospodarki budżetowej
9.	Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
10.	Narodowy Fundusz Zdrowia
11.	Podmioty lecznicze w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej
12.	Szkoły i placówki niepubliczne, utworzone na podstawie ustawy o systemie oświaty lub na podstawie ustawy - Prawo oświatowe
13.	Polska Akademia Nauk i utworzone przez nią jednostki organizacyjne
14.	Instytuty badawcze w rozumieniu ustawy o instytutach badawczych
15.	Państwowe i samorządowe instytucje kultury
16.	Jednostki publicznej radiofonii i telewizji
17.	Parki narodowe
18.	Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej
19.	Narodowy Bank Polski
20.	Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

6.3. Przygotowanie do zmian

Krok 1. Ustal okres, od którego będziesz wysyłać deklarację w formacie JPK

Od rozliczenia za kwiecień 2020 r. deklaracje w nowym formacie JPK obowiązkowo wysyłają tylko duzi przedsiębiorcy. Jeśli podatnik nie spełnia kryteriów do uznania go za dużego przedsiębiorcę, czyli nie jest przedsiębiorcą, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:

• zatrudniał średniorocznie co najmniej 250 pracowników oraz
• osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych przekraczający równowartość w złotych 50 mln euro lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat przekroczyły równowartość w złotych 43 mln euro

albo jest jednostką budżetową, będzie miał taki obowiązek od rozliczenia za lipiec 2020 r. Może jednak dobrowolnie rozpocząć wysyłanie deklaracji w formacie JPK już od kwietnia 2020 r. Należy pamiętać, że dobrowolny wybór składania deklaracji w nowym formacie JPK oznacza, że nie będzie można wrócić do poprzednich metod. Taki wybór pociąga za sobą m.in. obowiązek prowadzenia ewidencji według nowych zasad. Dlatego należy przemyśleć ten krok.

Krok 2. Zapewnij oprogramowanie do przesyłania deklaracji w nowym formacie JPK

Należy przede wszystkim sprawdzić, czy dostawca oprogramowania w ramach umowy dostarczy narzędzie do wysyłania deklaracji i ewidencji w nowym formacie JPK. Jeśli nie, to trzeba się postarać o taką aktualizację lub pomyśleć o zakupie nowego programu.

Można również skorzystać z aplikacji e-mikrofirma. Jest to bezpłatne narzędzie, udostępnione przez MF, które nie jest programem finansowo-księgowym. Jak podkreśla jednak MF, aplikacja ta jest przeznaczona dla mikroprzedsiębiorców, w szczególności gdy nie korzystają z fachowej pomocy księgowej.

Podstawa prawna:

• art. 99 ust. 7c, ust. 11c ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2200

• art. 11, art. 28 pkt 6 ustawy z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2019 r. poz. 1520

7. Nowa klasyfikacja towarów i usług oraz zmiana stawek VAT

7.1. Na czym polegają zmiany

Od 1 kwietnia 2020 r. ustawodawca rezygnuje z obecnie stosowanego w ustawie o VAT PKWiU z 2008 r., które zostanie zastąpione:

1) symbolami CN - w przypadku towarów oraz

2) symbolami PKWiU z 2015 r. - w przypadku usług.

Ponadto na nowo zostanie określony zakres stosowania obniżonych stawek VAT w wysokości 5% i 8%. W związku z tym zostaną zmienione całkowicie załączniki nr 3 i 10 do ustawy o VAT, w których są wymienione towary i usługi opodatkowane stawkami 8% i 5%. W przypadku towarów nowa treść tych załączników będzie znacznie uproszczona. Zastosowano w miarę możliwości jedną stawkę podatku dla całych działów CN. Ograniczona w związku z tym została liczba przypadków, gdy podobne towary (towary takiej samej kategorii) są opodatkowane różnymi stawkami VAT.

Wiąże się z tym konieczność zmiany stawek dla niektórych towarów. Najczęściej będzie obowiązywać zasada obniżania stawek VAT. W niektórych przypadkach stawki zostaną jednak podwyższone.

Tabela 5. Najważniejsze zmiany stawek VAT dla towarów, obowiązujące od 1 kwietnia 2020 r.

Obniżenie stawki VAT		Podwyższenie
Towary	Zmiana stawki VAT	Towary	Zmiana stawki VAT
Owoce tropikalne i cytrusowe, niektóre orzechy (pistacjowe, migdały, kokosowe)	ze stawki 8% na 5%	Niektóre przyprawy nieprzetworzone (np. gałka muszkatołowa, kwiat muszkatołowy, kmin, szafran, kurkuma)	ze stawki 5% na 8%
Pieczywo oraz wyroby ciastkarskie	zamiast trzech stawek (5%, 8% i 23%) zależnych od daty przydatności do spożycia na 5%	Homary i ośmiornice oraz inne skorupiaki, mięczaki i bezkręgowce wodne (m.in. kraby, langusty, krewetki, ostrygi, małże, ślimaki) oraz przetwory z nich, kawior oraz namiastki kawioru	ze stawki 5% na 23%
Zupy, buliony, żywność homogenizowana i dietetyczna	ze stawki 8% na 5%	Lód używany do celów spożywczych i innych celów chłodniczych	ze stawki 8% na 23%
Musztarda, przyprawa słodka papryka, niektóre przyprawy przetworzone	ze stawki 23% na 8%	Drewno opałowe	ze stawki 8% na 23%
Produkty dla niemowląt i dzieci, tj. żywność przeznaczona dla niemowląt i małych dzieci, smoczki, pieluszki oraz foteliki samochodowe	ze stawki 8% na 5%

O ile w przypadku towarów nastąpi wiele zmian w wysokości stawek podatku VAT, o tyle usługi najczęściej pozostaną opodatkowane VAT według dotychczasowych stawek podatku. Wyjątek stanowić będzie:

wprowadzenie obniżonych stawek VAT na świadczenie niektórych usług w postaci dostarczania drogą elektroniczną książek, gazet, dzienników i czasopism,

wprowadzenie stawki 8% na świadczenie usług polegających na licencjonowaniu programów komputerowych stanowiących wyroby medyczne w rozumieniu ustawy o wyrobach medycznych (poz. 73 nowego załącznika nr 3 do ustawy o VAT).

Zmiany dotkną również usługi gastronomiczne. Od 1 kwietnia 2020 r. będzie obowiązywała zasada opodatkowania według stawki VAT 8% wszystkich czynności (tj. dostaw towarów i świadczenia usług), które według PKWiU z 2015 r. są klasyfikowane jako usługi związane z wyżywieniem. Stawka 8% nie będzie miała jednak zastosowania do całej sprzedaży składającej się na takie czynności. Istnieć będą trzy grupy produktów, które nie będą mogły korzystać z opodatkowania stawką 8%. Będą opodatkowane stawką 23%. Są to:

1) napoje, inne niż wymienione w załączniku nr 3 lub załączniku nr 10 do ustawy o VAT lub w przepisach wykonawczych wydanych na jej podstawie, w tym ich przygotowanie i podanie;

2) towary nieprzetworzone przez podatnika, inne niż wymienione w załączniku nr 3 lub załączniku nr 10 do ustawy o VAT lub w przepisach wykonawczych wydanych na jej podstawie;

3) posiłki, których składnikiem są:

• homary i ośmiornice oraz inne towary objęte CN 0306-0308 (np. krewetki, małże czy ślimaki),
• kawior lub namiastki kawioru objęte CN 1604,
• przetwory z homarów i ośmiornic oraz innych towarów objętych CN 1603 00 i CN 1605.

7.2. Stosowanie przepisów w okresie przejściowym

Nowe przepisy zmieniające zasady klasyfikacji towarów i usług oraz stosowania stawek VAT weszły w życie 1 listopada 2019 r., lecz będą stosowane dopiero od 1 kwietnia 2020 r. Do 31 marca 2020 r. do klasyfikacji towarów i usług jest nadal stosowana PKWiU 2008. Wyjątek dotyczy przepisów określających nowy zakres stosowania obniżonych stawek VAT dla książek, gazet, dzienników i czasopism, w przypadku których nowe regulacje stosujemy od 1 listopada 2019 r.

7.3. Przygotowanie do zmian

Krok 1. Ustal, czy zmieni się stawka VAT na sprzedawane towary i usługi

W celu ustalenia nowej stawki VAT podatnik VAT musi prawidłowo zakwalifikować usługę, stosując numer z PKWiU 2015 zamiast dotychczasowego z PKWiU 2008. Natomiast towary trzeba sklasyfikować według CN. Po ustaleniu numeru PKWiU albo CN należy przyporządkować właściwą stawkę VAT.

Jeśli mamy wątpliwości co do prawidłowości ustalenia nowej stawki VAT i klasyfikacji towaru lub usługi, możemy wystąpić o wiążącą informację stawkową (WIS). W tym celu należy złożyć wniosek do Dyrektora KIS, posługując się formularzem WIS-W.

Krok 2. Dostosuj system sprzedaży i ewidencję do zmiany stawek VAT

Gdy ustalimy symbol PKWiU 2015 i CN oraz stawkę VAT, należy dokonać:

• aktualizacji systemów księgowych, magazynowych poprzez wpisanie nowych numerów PKWiU albo CN oraz stawek VAT;
• wprowadzenia zmian w stosowanych stawkach VAT w przypadku ewidencjonowania towarów lub usług na kasach fiskalnych.

Należy również dokonać analizy umów z kontrahentami, szczególnie gdy wskazane są tam tylko kwoty brutto. Gdy kontrahent nie wyrazi zgody na podwyższenie kwoty brutto, możemy być zobowiązani wziąć na siebie podwyżkę stawki VAT.

Przygotowując umowy, oferty przetargowe należy uwzględniać już nowe klasyfikacje i stawki VAT, gdy transakcje będą dokonywane od 1 kwietnia 2020 r.

Podstawa prawna:

• art. 5a, art. 41 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2200

• art. 7 ustawy z 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2019 r. poz. 1751

8. Powszechna możliwość rozliczania importu towarów w deklaracji

8.1. Na czym polegają zmiany

Od 1 lipca 2020 r. rozliczanie kwoty podatku należnego z tytułu importu towarów w deklaracji VAT będzie możliwe niezależnie od tego, czy towary zostały objęte uproszczeniami z unijnego kodeksu celnego (UKC). Do 30 czerwca 2020 r. podatek należny z tytułu importu można wykazać w deklaracji VAT, gdy towary zostaną objęte na terytorium kraju uproszczeniem, o którym mowa w art. 166 oraz art. 182 UKC.

Możliwość rozliczania podatku z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej będzie miało zastosowanie dla podmiotów:

• zarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni,
• dokonujących zgłoszeń celnych przez przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego w rozumieniu przepisów celnych; warunek ten nie będzie miał zastosowania do podmiotów posiadających pozwolenie na stosowanie uproszczeń, o których mowa w art. 166 oraz w art. 182 unijnego kodeksu celnego i do podmiotów posiadających status upoważnionych przedsiębiorców, tzw. AEO.

Rozliczeniem podatku bezpośrednio w deklaracji podatkowej będzie mógł być objęty cały import towarów, tj. zarówno objęty uproszczeniami celnymi, jak i objęty zgłoszeniami celnymi na zasadach ogólnych.

Zasada ta będzie miała zastosowanie do importu dokonywanego od 1 lipca 2020 r.

Zmiany te wiążą się z wprowadzeniem obowiązkowego rozliczenia miesięcznego dla podatników, którzy będą wykazywać w deklaracji VAT należny od importu.

8.2. Stosowanie przepisów w okresie przejściowym

Jak wynika z art. 80 ustawy zmieniającej z 31 lipca 2019 r., nowe przepisy będą mały zastosowanie do importu towarów dokonanego po 30 czerwca 2020 r.

8.3 Przygotowanie do zmian

Podatnik, który chce rozliczać import w deklaracji, a nie stosuje uproszczeń z UKC, musi ustanowić przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego, który będzie w jego imieniu dokonywał odpraw celnych, albo uzyskać status upoważnionego przedsiębiorcy AEO.

Podstawa prawna:

• art. 33a, art. 99 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2200

• art. 80 ustawy z 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych - Dz.U. z 2019 r. poz. 1495

Joanna Dmowska, Ekspert w zakresie VAT