REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Należyta staranność w VAT - korzystne dla podatników wyroki sądów

Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Należyta staranność w VAT - korzystne dla podatników wyroki sądów
Należyta staranność w VAT - korzystne dla podatników wyroki sądów
Własne

REKLAMA

REKLAMA

Coraz częściej sądy orzekają, że fiskus powinien szukać prawdziwych oszustów, a nie ściągać należności z majątku oszukanych. Korzystne dla podatników wyroki zapadły ostatnio w WSA w Warszawie, a wcześniej w WSA we Wrocławiu oraz w Naczelnym Sądzie Administracyjnym.

Na rozstrzygnięcie w sądzie kasacyjnym czeka sprawa uczestnika karuzeli, w której było 207 łańcuchów dostaw i 26 słupów (sygn. akt I FSK 1860/17). Nie wiadomo, jaki sędziowie wydadzą werdykt, ale eksperci nie mają wątpliwości, że w sądach już zmieniło się podejście do dobrej wiary i należytej staranności w VAT.

REKLAMA

Autopromocja

– Prawdopodobnie zdano sobie sprawę z tego, że orzecznictwo TSUE, które jest korzystne dla podatników, nie może pozostawać martwe – komentuje Krystian Łatka, doradca podatkowy z Instytutu Studiów Podatkowych.

Polecamy: Biuletyn VAT

Przesądzała ilość

Chodzi o podatników, którzy spotykają się z odmową prawa do odliczenia podatku naliczonego lub jego zwrotu. Powód? W łańcuchu dostaw występowali oszuści, którzy nie uregulowali podatku na wcześniejszych etapach obrotu.

Fiskusa nie przekonuje to, że towar faktycznie istniał, a bezpośredni kontrahenci podatnika rozliczali się z budżetem. Wychodzi on z założenia, że skoro w łańcuchu dostaw działali oszuści, to podatnik albo świadomie z nimi współdziałał, albo nie dołożył należytej staranności przy ich weryfikowaniu. Na karuzele trzeba patrzeć całościowo, jak na ciąg zdarzeń, których celem jest wyprowadzenie VAT z budżetu – uważają organy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

– W części spraw, które zakończyły się niekorzystnie dla podatników, cały obrót towarem mógł być faktycznie oszustwem – przyznaje prof. Bogumił Brzeziński, kierownik Katedry Prawa Finansów Publicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Katedry Prawa Finansowego Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Jego zdaniem jednak przyczyna może leżeć również gdzie indziej. – W sprawach oszustw karuzelowych sądy są zalewane masą liczb, wykresów i dokumentów przedstawianych przez organy podatkowe. Często więc dają pierwszeństwo ilości, a nie jakości argumentacji – uważa prof. Brzeziński.

Odejście od automatyzmu

Skąd zatem zmiana w podejściu sądów do wplątanych w karuzele podatkowe?

Zdaniem Tomasza Michalika, doradcy podatkowego i partnera w MDDP, sądy przestały się godzić na rozstrzyganie takich spraw z automatu. Wskazuje on, że organy często prowadzą postępowania pod postawioną tezę (np. brak należytej staranności) i robią wszystko, by ją udowodnić.

REKLAMA

– W analogicznych sprawach potrafią postawić jednemu podatnikowi zarzut, że nie zastosował żadnych procedur weryfikacji kontrahentów, a innemu, że jego procedury są zbyt szczegółowe, by mogły być rzeczywiście stosowane. Ostatecznie w obydwu przypadkach wniosek jest taki sam – brak działania lub rzekoma pozorność, które oznaczają niedochowanie należytej staranności – mówi Michalik.

Dodaje, że sądy sprzeciwiły się również pociąganiu do odpowiedzialności zbiorowej wszystkich podatników uczestniczących w łańcuchu dostaw. Wbrew temu, co twierdzi fiskus, uznały, że działania każdego podatnika trzeba badać odrębnie, a nie patrzeć na karuzele jak na ciąg zdarzeń. Należy też patrzeć na relacje podatnika z bezpośrednimi kontrahentami, a nie na to, co robili kontrahenci kontrahentów. – To, że w łańcuchu dostaw jeden podatnik był oszustem, nie oznacza, że wszyscy powinni ponieść tego konsekwencje – mówi Michalik.

Postępowania pod tezę

Na inny powód uchylania decyzji wskazuje Przemysław Antas, radca prawny i doradca podatkowy w Antas Legal. Jego zdaniem sądy nie zmieniły podejścia w sprawie karuzel, a korzystne wyroki mają swoje źródło po prostu w kiepskiej jakości decyzji wydawanych przez urzędników.

– Urzędnicy są rozliczani z tzw. ustaleń, czyli kwot widniejących na decyzjach. Mało kto się zastanawia, co będzie za rok lub dwa, gdy decyzja będzie kontrolowana przez sąd – mówi ekspert. Jego zdaniem łatwo w takiej sytuacji o błędy, np. czyste spekulacje co do świadomego udziału podatnika w nadużyciach zamiast żmudnego zbierania dowodów wskazujących na winę lub zaniedbania podatnika.

– To główny powód, dlaczego sądy uchylają takie decyzje – uważa Antas.

Odpowiedzialność za niesprawne państwo

Zmianę w orzecznictwie dostrzega Gerard Dźwigała, radca prawny i doradca podatkowy w Dźwigała & Ratajczak. Jego zdaniem sędziowie zaczynają po prostu lepiej rozumieć, że to na organach państwa, a nie na podatnikach spoczywa obowiązek walki z oszustwami. To one bowiem mają narzędzia do weryfikowania podatników i ich rozliczeń.

– Szczególnie że w ostatnim czasie okazało się, iż państwo może jednak stworzyć odpowiednie instrumenty prawne i techniczne kontroli wrażliwych branż. I to w taki sposób, aby niemal natychmiast wychwytywać nieprawidłowości oraz chronić przed oszustami uczciwych handlowców – zwraca uwagę Gerard Dźwigała.

Jego zdaniem sukcesy w walce z nadużyciami, którymi chętnie dzieli się KAS, mogą być argumentem za tym, że w latach poprzednich to nie podatnicy, ale właśnie administracja i ustawodawca nie reagowali odpowiednio na nieprawidłowości. Mimo że powinni byli i mieli takie możliwości.

Nierealne żądania

Na przewagę fiskusa w zwalczaniu oszustw zwracał uwagę również radca prawny Ireneusz Krawczyk w wywiadzie dla DGP (nr 200/2017, „Wyczerpałem już wszystkie możliwości obrony”).

Podkreślał, że państwo nie może żądać od obywatela tego, czego samo nie jest w stanie zrealizować. Podatnik nie może sięgać do informacji objętych tajemnicą. Nie weryfikuje też swojego kontrahenta każdego dnia, a przecież ten może się z dnia na dzień uwikłać w oszustwo. ⒸⓅ


Korzystne wyroki sądów dotyczące należytej staranności w VAT

OPINIA - Dziś są większe szanse na wygraną w sądzie

Krystian Łatka, doradca podatkowy z Instytutu Studiów Podatkowych

Do niedawna, mimo kolejnych orzeczeń unijnego trybunału korzystnych dla podatników, jego tezy nie przyjmowały się w krajowym orzecznictwie. Wymogi stawiane podatnikom były czasem tak absurdalne, że ocierały się o podżeganie do popełniania czynów zabronionych ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Przykładem wyrok NSA o sygn. akt I FSK 960/15, w którym żądano od podatnika ustalenia źródła pochodzenia towarów.

Analiza niektórych orzeczeń prowadzi do wniosku, że w zasadzie nie sposób było prowadzić działalności tak, aby nie narażać się na zarzut braku należytej staranności.

Od pewnego czasu można jednak zaobserwować zmiany w orzecznictwie. Sądy zdają się dostrzegać, że wypracowana przez nie dotychczas koncepcja rzetelnego podatnika opisuje pusty zbiór. Zaczęły więc pojawiać się wyroki, w których wskazano, że trzeba udowodnić zamiar udziału w oszustwie i uzyskania korzyści (np. wyrok o sygn. akt I FSK 178/16).

Choć organy idą utartą ścieżką i w zasadzie z urzędu przypisują złą wiarę, to coraz częściej podatnikom udaje się wykazać w sądach, że w okolicznościach sprawy transakcje były „typowe”, zatem nie wymagały szczególnej staranności.

Patrycja Dudek

Łukasz Zalewski

dgp@infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W którym banku można dostać 4%, 5% a nawet 8% na lokacie lub koncie oszczędnościowym pod koniec stycznia 2025 r. [ranking depozytów bankowych]

W styczniu 2025 r. nastąpiły zmiany w czołówce promocyjnych depozytów bankowych. Dwa banki przestały oferować 8% w skali roku. Ale inna instytucja postanowiła właśnie na początku 2025 r. taką ofertę udostępnić. Mimo licznych promocji lokat i rachunków oszczędnościowych widoczny jest trend stopniowego pogarszania się oferty depozytowej - już od 2 lat. Skutkiem tego - jak pokazują dane NBP - przeciętna lokata zakładana jest z oprocentowaniem mniejszym niż 4% w skali roku.

Obligacje skarbowe - luty 2025 r. Oprocentowanie do 6,80% w skali roku. Oferta obligacji nowych emisji

Ministerstwo Finansów w komunikacie z 27 stycznia 2025 r. przekazało informacje o oprocentowaniu i ofercie obligacji oszczędnościowych (detalicznych) Skarbu Państwa nowych emisji, które będą sprzedawane w lutym 20245 r. Oprocentowanie i marże tych obligacji nie zmienią się w porównaniu do oferowanych w styczniu br. Od 28 stycznia br. można nabywać nowe (lutowe) emisje obligacji skarbowych w drodze zamiany z niewielkim dyskontem. 

Nowe stawki podatku od środków transportowych w 2025 r. Kto i kiedy płaci ten podatek?

Przewoźnicy mogą odetchnąć z ulgą. Po sporych podwyżkach podatku od środków transportowych w 2024 roku, w obecnym 2025 r. ich poziom wzrósł tylko nieznacznie. Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Finansów, w 2025 roku maksymalna stawka opłaty zwiększy się o niecałe 3 proc., podczas gdy w 2024 roku podwyżka wyniosła aż 15 proc.

Nowe przepisy dla firm transportowych od 2025 roku: polscy przewoźnicy mogą wynająć pojazd za granicą

Początek 2025 r. zapowiada zmiany wpływające na funkcjonowanie polskich firm transportowych. Jedną z nich jest nowelizacja ustawy o transporcie drogowym z 21 listopada 2024 r., zgodnie z którą polscy przewoźnicy od niedawna mogą wypożyczyć ciężarówkę zarejestrowaną za granicą. Rozwiązanie to może przynieść korzyści firmie transportowej i zwiększyć np. elastyczność operacyjną czy ograniczyć liczbę przestojów, ale ma też swoje ograniczenia. Jakie? Co ważniejsze, nieprzestrzeganie nowych regulacji niesie ryzyko dotkliwych kar finansowych dla przewoźników.

REKLAMA

Rewolucja w branży finansowej: Konferencja dla Biur Rachunkowych i Księgowych

W dynamicznie zmieniającym się świecie finansów, bycie na bieżąco z trendami i nowymi regulacjami to klucz do sukcesu. Dlatego już w marcu 2025 roku odbędzie się jedno z najważniejszych wydarzeń w branży – Konferencja dla Biur Rachunkowych i Księgowych – KONEL. To niepowtarzalna okazja, by poszerzyć wiedzę, nawiązać kontakty i zyskać przewagę konkurencyjną.

Urojona podmiotowość podatników - skutki. Błędne przekonanie, czy świadome oszustwo?

Czy można mieć urojenia podatkowe? Oczywiście tak i mogą z nich wynikać nawet realne w sensie prawnym zobowiązania podatkowe. Nie jest to również zjawisko na wskroś marginalne, bo owe urojenia wynikają z błędnego odczytania i zastosowania norm prawnych, przy czym ów błąd wcale nie musi być czymś nieuświadomionym – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Unijne rozporządzenie DORA już obowiązuje. Które firmy muszą stosować nowe przepisy od 17 stycznia 2025 r.?

Od 17 stycznia 2025 r. w Unii Europejskiej zaczęło obowiązywać Rozporządzenie DORA. Objęte nim podmioty finansowe miały 2 lata na dostosowanie się do nowych przepisów w zakresie zarządzania ryzykiem ICT. Na niespełna miesiąc przed ostatecznym terminem wdrożenia zmian Europejski Bank Centralny opublikował raport SREP (Supervisory Review and Evaluation Process) za 2024 rok, w którym ze wszystkich badanych aspektów związanych z działalnością banków to właśnie ryzyko operacyjne i teleinformatyczne uzyskało najgorsze średnie wyniki. Czy Rozporządzenie DORA zmieni coś w tym zakresie? Na to pytanie odpowiadają eksperci Linux Polska.

Transfer danych osobowych do Kanady – czy to bezpieczne? Co na to RODO?

Kanada to kraj, który kojarzy się nam z piękną przyrodą, syropem klonowym i piżamowym shoppingiem. Jednak z punktu widzenia RODO Kanada to „państwo trzecie” – miejsce, które nie podlega bezpośrednio unijnym regulacjom ochrony danych osobowych. Czy oznacza to, że przesyłanie danych na drugi brzeg Atlantyku jest ryzykowne?

REKLAMA

e-Urząd Skarbowy w Twoim telefonie! Nowa aplikacja zmienia sposób korzystania z usług skarbowych

Ministerstwo Finansów wprowadza rewolucję w dostępie do usług skarbowych. Aplikacja e-Urząd Skarbowy pozwala na szybkie i bezpieczne załatwianie spraw urzędowych. To dopiero początek – kolejne aktualizacje przyniosą jeszcze więcej funkcji!

W 2025 roku oprocentowanie lokat bankowych mocno spadnie. Jak zadbać o oszczędności?

Banki przewidują mocny spadek stóp procentowych. Przykładowo BNP Paribas prognozuje, że na koniec 2025 roku podstawowa stopa procentowa NBP spadnie do 4%, czyli obniży się aż o 1,75 p.p. Z kolei PKO BP zakłada, że stopy procentowe spadną do 3,5%-4% do końca 2026 r. Te oczekiwania już teraz wpływają na oprocentowanie lokat bankowych. Rankomat.pl zwraca uwagę, że średnie oprocentowanie lokat założonych w listopadzie (najnowsze dostępne dane NBP) wyniosło zaledwie 3,96% i w kolejnych miesiącach prawdopodobnie będzie dalej spadać. Między innymi dlatego w 2025 r. warto zmienić część swoich nawyków finansowych, do których przywykliśmy w ostatnich dwóch latach.

REKLAMA